«Υπερμεγέθης» πλανήτης αφήνει τους αστρονόμους να ξύνουν τα κεφάλια τους

Η κρατούσα θεωρία για τον σχηματισμό των πλανητών δείχνει να τίθεται υπό αμφισβήτηση μετά την ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη που σύμφωνα με τους ερευνητές έχει υπερβολικά μεγάλη μάζα για να συντροφεύει ένα τόσο μικρό άστρο.

Διεθνής ομάδα αστρονόμων αναφέρει στο κορυφαίο περιοδικό Science την ανακάλυψη ενός γιγάντιου πλανήτη, με μάζα που εκτιμάται ότι υπερβαίνει τη μάζα της Γης κατά 13 φορές, ο οποίος κινείται σε τροχιά γύρω από το άστρο LHS 3154, με μάζα εννέα φορές μικρότερη από του Ήλιου.

Το αστέρι LHS 3154, του οποίου το κοκκινωπό φως είναι 1.000 φορές πιο ασθενικό από τον Ήλιο, ανήκει στην κατηγορία των «κόκκινων νάνων», τα μικρότερα άστρα του Σύμπαντος, τα οποία είναι και τα πιο πολυπληθή στον Γαλαξία μας.

Μέχρι σήμερα, οι αστρονόμοι πίστευαν ότι γύρω από τέτοια άστρα μπορούν να σχηματιστούν μόνο μικροί, βραχώδεις πλανήτες μέχρι το μέγεθος της Γης.

Ο λόγος έχει να κάνει με τη διαδικασία δημιουργίας των άστρων και των πλανητών: όλα τα άστρα σχηματίζονται από μεγάλες μάζες αέριου υδρογόνου που καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος και συμπιέζονται σε μια σφαίρα μέχρι να πυροδοτηθούν θερμοπυρηνικές αντιδράσεις.

Οι δε πλανήτες σχηματίζονται από το υλικό που περισσεύει από τον σχηματισμό του άστρου και σχηματίζει έναν δίσκο υλικού γύρω του. Και όσο πιο μικρό είναι το άστρο, τόσο μικρότερος είναι ο δίσκος υλικού από τον οποίο μπορούν να σχηματιστούν πλανήτες.

Η αναλογία μάζας ανάμεσα στον πλανήτη και το άστρο του είναι 100 φορές μεγαλύτερος από ό,τι στην περίπτωση της Γης και του Ήλιου, υπολογίζει η μελέτη.

«Η ανακάλυψη αυτή αναδεικνύει πόσο λίγα γνωρίζουμε για το Σύμπαν» σχολίασε σε δελτίο Τύπου ο Σούβραθ Μαχαντίβαν του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Ο δίσκος γύρω από το άστρο χαμηλής μάζας LHS 3154 δεν αναμενόταν να διαθέτει αρκετή στερεά μάζα για να δημιουργήσει αυτόν τον πλανήτη. Παρόλα αυτά ο πλανήτης βρίσκεται εκεί, οπότε πρέπει να επανεξετάσουμε όσα γνωρίζουμε για τον σχηματισμό των άστρων και των πλανητών» είπε.

Οι ερευνητές μπόρεσαν να υπολογίσουν ότι η μάζα του πλανήτη είναι περίπου 12 φορές μεγαλύτερη από της Γης. Δεν γνωρίζουν τη διάμετρό του, εκτιμούν όμως ότι είναι 3-4 φορές μεγαλύτερη.

Ο πλανήτης είναι επομένως πιθανό να μοιάζει σε μέγεθος και σύσταση με τον Ποσειδώνα, έναν από τους τέσσερις αέριους γίγαντες του Ήλιακού Συστήματος, ο οποίος αποτελείται κυρίως από υδρογόνο, ήλιο, αμμωνία και νερό.

Η μελέτη βασίστηκε στο νέο φασματοσκόπιο HPF για τον εντοπισμό εξωπλανητών που εγκαταστάθηκε στο Αστεροσκοπείο «ΜακΝτάουελ» του Πανεπιστημίου του Τέξας. Το όργανο σχεδιάστηκε να καταγράφει τον ανεπαίσθητο κλυδωνισμό που προκαλεί η βαρυτική έλξη των μεγάλων πλανητών στην κίνηση των μητρικών άστρων τους.

«Αυτό που ανακαλύψαμε προσφέρει μια ακραία περίπτωση για τον έλεγχο των θεωριών για τον σχηματισμό των πλανητών» σχολίασε ο Μαχαντίβαν,

«Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που δημιουργήσαμε το HPF, να ανακαλύψουμε πώς τα πιο κοινά άστρα του Γαλαξία μας σχηματίζουν πλανήτες».