Κολοσσιαία «τρύπα» στον Ήλιο απειλεί με γεωμαγνητικές καταιγίδες

Μια πελώρια σκοτεινή κηλίδα που εμφανίστηκε στην επιφάνεια του Ήλιου, 50 φορές πιο πλατιά από τη Γη, εκτοξεύει σωματίδια υψηλής ενέργειας κατευθείαν προς τον πλανήτη, όπου δεν αποκλείεται να σημειωθούν μπλακάουτ στις ραδιοεπικοινωνίες.

Ο γιγάντιος σχηματισμός, γνωστός ως στεμματική οπή, εμφανίστηκε κοντά στον ισημερινό του ‘Ηλιου στις 2 Δεκεμβρίου και μέσα σε 24 ώρες έφτασε σε πλάτος τα 800.000 χιλιόμετρα, ανέφερε το Spaceweather.com. Από τις 4 Δεκεμβρίου, η οπή κοιτά κατευθείαν προς τη Γη.

Σε γενικές γραμμές, τα σωματίδια που εκπέμπει ο Ήλιος, γνωστά ως ηλιακός άνεμος, χρειάζονται 2-3 μέρες να φτάσουν μέχρι τη Γη, ανάλογα με την ταχύτητά τους.

Σύμφωνα με το Space.com, η στεμματική οπή αναμενόταν να προκαλέσει μέτρια γεωμαγνητική καταιγίδα κατηγορίας G2, η οποία δυνητικά θα μπορούσε να προκαλέσει διακοπές στις ραδιοεπικοινωνίες και βλάβες σε δορυφόρους, πέρα από ένα ασυνήθιστα έντονο βόρειο και νότιο σέλας.

Φαίνεται όμως ότι η ριπή σωματιδίων ήταν λιγότερο ισχυρή από ό,τι είχε εκτιμηθεί αρχικά και μέχρι στιγμής έχουν σημειωθεί μόνο ήπιες γεωμαγνητικές καταιγίδες κατηγορίας G1.

Η στεμματική οπή στις 5 Δεκεμβρίου σε εικόνα του σκάφους SDO της NASA

Παραμένει άγνωστο πότε θα εξαφανιστεί η τρύπα, ωστόσο παρόμοιοι σχηματισμοί στο παρελθόν διατηρήθηκαν για περισσότερο από μια περιστροφή του Ήλιου, διάρκειας 27 ημερών.

Οι στεμματικές οπές εμφανίζονται όταν τα μαγνητικά πεδία του Ήλιου ανοίγουν και επιτρέπουν σε υλικό από την επιφάνεια του Ήλιου να διαρρεύσει απότομα στο Διάστημα. Εμφανίζονται ως σκούρες κηλίδες επειδή είναι λιγότερο πυκνές και θερμές σε σχέση με την υπόλοιπη επιφάνεια του Ήλιου.

Το ίδιο ισχύει για τις πιο γνωστές ηλιακές κηλίδες, με τη διαφορά ότι οι στεμματικές οπές δεν είναι διακρίνονται στο ορατό φάσμα, παρά μόνο στο υπεριώδες.

Η προηγούμενη στεμματική τρύπα που εμφανίστηκε στον Ήλιο τον Μάρτιο προκάλεσε τις ισχυρότερες γεωμαγνητικές καταιγίδες της τελευταίας εξαετίας.

Ο Ήλιος πλησιάζει αυτό το διάστημα το λεγόμενο ηλιακό μέγιστο, το αποκορύφωμα ενός κύκλου αυξομείωσης της ηλιακής δραστηριότητας που διαρκεί 11 χρόνια.

Οι στεμματικές τρύπες εμφανίζονται συχνότερα στη διάρκεια του ηλιακού ελάχιστου. Όταν εκδηλώνονται κοντά στο ηλιακό μέγιστο βρίσκονται συνήθως κοντά στους πόλους του άστρου, και όχι κοντά στον ισημερινό όπως συμβαίνει τώρα.

Το φαινόμενο είναι επομένως μάλλον ασυνήθιστο.

Στη διάρκεια του Νοεμβρίου σημειώθηκαν τουλάχιστον δύο γεωμαγνητικές καταιγίδες που έφεραν το βόρειο σέλας ασυνήθιστα νότια, ακόμα και μέχρι τη Βόρεια Ελλάδα.