Άγιος Νικόλαος: Ο πληρώσας το Ευαγγέλιον του Χριστού

Τη μνήμη του Αγίου Νικολάου του θαυματουργού, του Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, τιμά σήμερα ως γνωστόν η Ορθόδοξη Εκκλησία.

Στους ύμνους του Αγίου Νικολάου περιλαμβάνεται και το ακόλουθο κοντάκιο (Ήχος γ’, Η Παρθένος σήμερον):

Εν τοις Μύροις Άγιε, ιερουργός ανεδείχθης· του Χριστού γαρ Όσιε, το Ευαγγέλιον πληρώσας, έθηκας την ψυχήν σου υπέρ λαού σου, έσωσας τους αθώους εκ του θανάτου· διά τούτο ηγιάσθης, ως μέγας μύστης Θεού της χάριτος.

Αποτοιχισμένη τοιχογραφία του Αγίου Νικολάου, η οποία προέρχεται από το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Επισκοπή Ευρυτανίας, εικονίζεται στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου.

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Καρπενησίου

Ο άγιος παριστάνεται μετωπικός, ντυμένος με ιερατικά άμφια. Ευλογεί με το δεξί χέρι, ενώ στο αριστερό κρατά κλειστό Ευαγγέλιο. Ο φωτοστέφανός του κοσμείται περιμετρικά από σειρά μαργαριταριών.

Χαρακτηριστικά στην απόδοση της μορφής του αγίου είναι τα μεγάλα εκφραστικά μάτια και η κυριαρχία της γραμμής.

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Καρπενησίου

Η παράσταση του αγίου ανήκει στο δεύτερο ζωγραφικό στρώμα του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το οποίο χρονολογείται στον 11ο αιώνα και μάλλον κάλυπτε μόνο μεσαίες ή χαμηλές ζώνες ορισμένων τοίχων, χωρίς να συγκροτεί ενιαίο εικονογραφικό πρόγραμμα.

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Καρπενησίου

Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστή και ως Επισκοπή, βρισκόταν στη δυτική όχθη του ποταμού Μέγδοβα (παραπόταμου του Αχελώου). Τη δεκαετία του 1960 η κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος του Αχελώου και η δημιουργία της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών επέβαλαν την καταβύθιση του ναού και της ευρύτερης περιοχής.

Πριν από την καταβύθιση του κτιρίου, και κατά τη διάρκεια των εργασιών αποτύπωσής του, εντοπίστηκαν και αφαιρέθηκαν κάτω από το νεότερο ζωγραφικό στρώμα του 13ου αιώνα δύο ακόμα παλαιότερα, που χρονολογούνται το αρχαιότερο στον 9ο αιώνα και το μεσαίο στον 11ο αιώνα. Πολύ αργότερα, και ίσως έπειτα από εκτεταμένη περίοδο ερήμωσης του ναού, κατασκευάστηκε το χτιστό μεταβυζαντινό τέμπλο, που μπορεί να χρονολογηθεί στο 17ο αιώνα.

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Καρπενησίου

Η αποτοιχισμένη τοιχογραφία του Αγίου Νικολάου από την Επισκοπή Ευρυτανίας εκτίθεται στο Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο. Από το διαδικτυακό τόπο του Μουσείου (byzantinemuseum.gr) προέρχονται τόσο οι σχετικές με την τοιχογραφία πληροφορίες όσο και η κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου.