Ελληνοτουρκικά: Όταν η Ελλάδα υποδέχτηκε τον τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού

Mε την αφορμή της σημερινής (7 Δεκεμβρίου 2023) επίσκεψης του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, και μιας οι επισκέψεις τούρκων ηγετών στην Ελλάδα, από συστάσεως τουρκικού κράτους, είναι ελάχιστες, πηγαίνουμε πίσω στο 1937 και την επίσκεψη του τούρκου πρωθυπουργού Ισμέτ Ινονού.

Η Ελλάδα βρίσκεται υπό το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου, του Ιωάννη Μεταξά ενώ επτά περίπου χρόνια νωρίτερα, στις 30 Οκτωβρίου έχει υπογραφεί  μεταξύ του Ινονού και του τότε ομολόγου του, Ελευθέριου Βενιζέλου, το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας.

Η επίσκεψη του Ινονού στην Ελλάδα πραγματοποιείται στις 24 – 25 Μαΐου 1937. Γράφει λοιπόν το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ» της 25ης Μαΐου 1937:

«Ολίγον προ του μεσονυκτίου αφίκετο επιβαίνων εκτάκτου αμαξοστοιχίας ο πρωθυπουργός της Τουρκίας κ. Ισμέτ Ίνονου μετά της κυρίας Ίνονου. Η επελθούσα καθυστέρησις εις την άφιξιν του Τούρκου πρωθυπουργού ωφείλετο εις την διακοπήν των συγκοινωνών εν τη νοτίω Σερβία λόγω των εκ πλημμυρών καταστροφών της σιδηροδρομικής γραμμής.

(…)

Η άφιξη στη Θεσσαλονίκη

»Την 12.30’ αφίκετο ο πρωθυπουργός της Τουρκίας κ. Ίνονου, τον οποίον υπεδέχθησαν αι πολιτικαί, στρατιωτικαί και διπλωματικαί αρχαί (…)

»Εκ του σιδηροδρομικού σταθμού ο κ. Ισμέτ Ίνονου μετέβη και επσκέφθη την οικίαν εις την οποίαν εγεννήθη ο πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας κ. Καμάλ Ατατούρκ.

Εις την διαδρομήν

«Καθ’ όλην την διαδρομήν από Θεσσαλονίκης μέχρις Αθηνών και εις τους διαμέσους σταθμούς οι κατοικοί επεφύλαξαν εις τον κ. Ισμέτ Ίνονου ενθουσιώδη υποδοχήν. Εις τον σταθμόν Λαρίσης είχον παραταχθή αποσπάσματα του εκεί εδρεύοντος σώματος μετά της μουσικής της φρουράς ως και τα σχολεία.

(…)

Η άφιξη στην Αθήνα

»Εις τον σιδηροδρομικόν σταθμόν των Αθηνών, διακεκοσμημένον πλουσίως διά σημαιών Τουρκίας και Ελλάδος και δαφνών, εγένετο, παρά το προκεχωρηκός της ώρας, θερμή υποδοχή εις τον Τούρκον πρωθυπουργόν.

»Εκ μέρους της Α.Μ. του Βασιλέως παρέστη εις τον σταθμόν ο γενικός υπασπιστής ναύαρχος κ. Παπαρρηγόπουλος. Τον κ. Ισμέτ Ίνονου και τους συνοδεύοντας αυτόν αρχηγούς του τουρκικού στρατού και του στόλου υπεδέχθησαν ο πρόεδρος της κυβερνήσεως κ. Μεταξάς, ο υφυπουργός των Εξωτερικών κ. Μαυρουδής, ο υφυπουργός της Δημοσίας Ασφάλειας κ. Μανιαδάκης (…).

»Τμήμα του προτύπου τάγματος ευζώνων και αι μουσικαί της φρουράς και του δήμου Αθηναίων απέδωσαν τας τιμάς κατά την αποβίβασιν του κ. Ισμέτ Ίνονου εκ της αμαξοστοιχίας αντήλλαξε θερμήν χειραψίαν μετά του πρωθυπουργού κ. Μεταξά και του κ. Μαυρούδη.

»Ο Τούρκος πρωθυπουργός αφού επεθεώρησε το παρατεταγμένον τμήμα στρατού εξήλθε του σταθμού εις την προ του οποίου πλατείαν ήτο συγκεντρωμέναι χιλίαδες λαού όστις τον ευπευφήμησαν ενθουσιωδώς.

»Οι επίσημοι επέβησαν ακολούθως αυτοκινήτων και ανήλθον εις την πόλιν, της οποίας αι κεντρικαί οδοί καθώς και αι πλατείαι Ομονοίας και Συντάγματος ήσαν σημαιοστολισμέναι και φωταγωγημέναι.

(…)

»Ο κ. πρωθυπουργός και ο κ. Μαυρουδής απέστειλαν εις την κ. Ίνονου ωραιότατας ανθοδέσμας.

(…)

»Εις την “Μεγάλην Βρεττανίαν” όπου κατέλυσαν οι Τούρκοι επίσημοι, ανήλθεν ο πρόεδρος της κυβερνήσεως κ. Μεταξάς, ο οποίος παρέμεινεν επί δέκα λεπτά της ώρας συνομιλών μετά του Τούρκου συναδέλφου του.

»Ο κ. Ισμέτ Ίνονου συνώδευσε τον κ. Μεταξάν αναχωρούντα μέχρι της κλίμακος του ξενοδοχείου. Εις τον Τούρκον πρωθυπουργόν ενεποίησαν βαθείαν εντύπωσιν αι ενθουσιώδεις λαϊκαί εκδηλώσεις τοσούτω μάλλον, καθόσον εις τους πλείστους σταθμούς η υποδοχή ήτο εντελώς αυθόρμητος, αφού εις το πρόγραμμα δεν περιελαμβάνοντο σταθμεύσεις της αμαξοστοιχίας.  (…)

Στα Ανάκτορα

»Ο αφιχθείς προχθές το μεσονύκτιον πρωθυπουργός της Τουρκίας κ. Ισμέτ Ίνονου, συνοδευόμενος, υπό της ακολουθίας του και υπό του ενταύθα πρεσβευτού της Τουρκίας Ρουσέν Εσσρέφ, ανήλθε χθες την 10ην προ μεσημβρίας εις τα ανάκτορα και ενεγράφη εις το βιβλίον των παρουσιάσεων. Η Α.Μ. ο Βασιλεύς εκράτησεν εις ιδιαιετέραν ακρόασιν τον κ. Ισμέτ Ίνονου. (…)

Την μεσημβρίαν

» Την μεσημβρίαν ακριβώς ο πρωθυπουργός της Τουρκίας μετέβη, συνοδευόμενος και υπό της ακολουθίας του εις το μνημείον του Αγνώστου Στρατιώτου και κατέθεσε βαρύτιμον στέφανον, ενώ τμήμα του προτύπου τάγματος παρουσίαζεν όπλα, η δε μουσική της φρουράς επαιάνιζε τους εθνικούς ύμνους της Ελλάδος και της Τουρκίας. Κατά την προσέλευσιν των επισήμων εις την πλατείαν των παλαιών ανακτόρων, πλήθος κόσμου, συγκεντρωθέν επί της λεωφόρου Αμαλίας και γύρωθεν του μνημείου, εχειροκρότητσε ζωηρότατα αυτόν.

»Εκ του μνημείου ο κ. Ίνονου κατηυθύνθη εις την τουρκικήν πρεσβείαν και παρέμεινεν εκεί μέχρι της 1.30 απογευματινής, οπότε ανήλθεν εις τα ανάκτορα και παρεκάθησεν εις το προς τιμήν αυτού και της κυρίας του παρατεθέν ύπο της Α.Μ. του Βασιλεώς πρόγευμα.

Εις Κηφισιάν

»Την 5.30 μ.μ. χθες (25.5.1937) ο πρόεδρος της κυβερνήσεως και η κυρία Μεταξά παρέθεσαν εις το ξενοδοχείον  “Πεντελικόν” της Κηφισιάς τέϊον εις τον Τούρκον πρωθυπουργόν, την κυρίαν Ίνονου και τους συνοδεύοντας αυτούς επισήμους.

»Μετά το τέϊον οι δύο πρωθυπουργοί, αποσύρθεντε, εσυνέχισαν την πρωϊνήν συνομιλίαν των. Και κατ’ αυτήν διεπιστώθη απόλυτος σύμπτωσις αντιλήψεων εφ’ όλων των θεμάτων τα οποία απετέλεσαν αντικείμενον συζητήσεως.

Το Γεύμα

»Την 9ην μ.μ. ο πρόεδρος της κυβερνήσεως κ. Μεταξάς παρέθεσεν εις το ξενοδοχείον της “Μεγάλης Βρεττανίας” επίσημον γεύμα προς τιμήν του προέδρου της τουρκικής κυβέρνησεως κ. Ισμέτ Ίνονου. (…)

Η αναχώρησις

»Την 1ην μετά μεσονύκτιον ο Τούρκος πρωθυπουργός και η κυρία Ίνονου μετά των συνοδευόντων αυτούς κατήλθον εις Πειραιά και επεβιβάσθησαν του τουρκικού ατμοπλοίου “Γκιουνέϊ Σου”, το οποίον απέπλευσεν  αμέσως διά Κωνσταντινούπολιν».

Σε μακροσκελή του δήλωση λίγο πριν την αναχώρηση για Κωνσταντινούπολη, ο Ινονού μεταξύ άλλων δήλωσε:

«Η συμπάθεια, την οποίαν μου εξεδήλωσεν ο λαός των Αθηνών με συνεκίνησε βαθέως. Όλον αυτό το σύμπλεγμα των φιλικών αισθημάτων θα το κομίσω μετ’ εμού ως χαιρετισμόν των Αθηνών προς την Άγκυραν».