Μηνύματα ενότητας από Μητσοτάκη και Ερντογάν – Εκτός διαλόγου (ή δηλώσεων) η «βαριά» ατζέντα

Με μόνη «παραφωνία» την εμμονή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ύπαρξη «τουρκικής» μειονότητας στη Θράκη, η οποία και απαντήθηκε καταλλήλως από τον πρωθυπουργό, η σύντομη αλλά περιεκτική επίσκεψη του προέδρου της Τουρκίας στην Αθήνα και η συνάντησή του με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, κινήθηκε σε χαμηλούς τόνους και μέσα σε κλίμα θετικό έως και εγκάρδιο.

Οι δύο ηγέτες υπέγραψαν την «Διακήρυξη των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ενώ 15 μνημόνια, συμφωνίες και κοινές Δηλώσεις-Διακηρύξεις, μεταξύ των αρμόδιων υπουργών της ελληνικής κυβέρνησης με τους Τούρκους ομολόγους τους, υπογράφηκαν για μια σειρά θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, με πιο σημαντικά τη μετανάστευση, το εμπόριο και τον τουρισμό.

Είναι προφανές, βέβαια, πως εκτός από τις γενικές αναφορές – «κλισέ» του Τούρκου προέδρου, «να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης», και τη δήλωση – προσδοκία του Κυριάκου Μητσοτάκη πως «η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο», τα θέματα της «βαριάς» ατζέντας που χωρίζουν τις δύο χώρες δεν συζητήθηκαν ή τουλάχιστον δεν ανακοινώθηκε ότι τα κουβέντιασαν κατ΄ιδίαν…

Τι απέγινε με την «περίφημη» αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νησιών του Αιγαίου, στο οποίο επιμένει, όπως είναι γνωστό, η τουρκική πλευρά; Ή με την «πρεμούρα» της Άγκυρας να μοιραστούμε – ακόμα δεν τον… βρήκαμε – τον θαλάσσιο ορυκτό πλούτο των ελληνικών και κυπριακών εξορύξεων; Ουδείς γνωρίζει, πέραν των δύο ηγετών.

Ωστόσο, και παρά το κλίμα «αδελφοσύνης» για το οποίο αρέσκεται να μιλά η τουρκική πλευρά, ήδη τα κόμματα της ελληνικής αντιπολίτευσης διατυπώνουν επιφυλάξεις και υποψίες για το τι ακριβώς συμφωνήθηκε μεταξύ των δύο ηγετών, αλλά και για τα… «ψιλά γράμματα» της Διακήρυξης των Αθηνών.

Οι αμφιβολίες του ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ, σχολιάζοντας την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα, αφού επαναλαμβάνει πως στηρίζει σταθερά  την προώθηση του ελληνοτουρκικού διαλόγου, «με πρωταρχικό σκοπό τη μείωση της έντασης, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και τη συνεργασία σε σειρά τομέων και, στο πλαίσιο αυτό, αξιολογεί θετικά την σύγκληση του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας», ζητάει επίσημη ενημέρωση από την κυβέρνηση για συγκεκριμένες προβλέψεις της Διακήρυξης.

«Δεν πρόκειται να ακολουθήσουμε την πολιτική του κ Μητσοτάκη της περιόδου 2021-2023, πατριδοκαπηλίας και εργαλειοποίησης των ελληνοτουρκικών για πολιτικά οφέλη», υπογραμμίζει η Κουμουνδούρου στην ανακοίνωσή της και σημειώνει ότι αναμένει ενημέρωση για δύο παραγράφους της συμφωνίας.

Πρώτον, για την παράγραφο OP1(α) που αφορά στην υπαγωγή των διερευνητικών συνομιλιών στο πλαίσιο του Πολιτικού Διαλόγου, «που συνεπάγεται de facto αναβάθμισή τους σε πολιτικές διαπραγματεύσεις», όπως υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ.

Και δεύτερον, για την παράγραφο OP2, η οποία προβλέπει δέσμευση «αποχής από δήλωση, πρωτοβουλία ή ενέργεια που θα μπορούσε να απαξιώσει ή να θέσει σε κίνδυνο τη Διακήρυξη ή να θέσει σε κίνδυνο την ειρήνη», για την οποία υπογραμμίζει η αξιωματική αντιπολίτευσης πως θα πρέπει «να είναι σαφές ότι τίποτα σε αυτή την παράγραφο δεν επηρεάζει την κυριαρχία της Ελλάδας και το δικαίωμα άμυνας των ελληνικών νησιών και δεν οδηγεί σε απεμπόληση  δικαιωμάτων της, όπως προβλέπονται από το δίκαιο της θάλασσας και το διεθνές δίκαιο γενικότερα».

Να σημειώσουμε, τέλος, πως ο ΣΥΡΙΖΑ σημειώνει ότι περίμενε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όχι απλά να βάλει στη θέση του τον Ερντογάν για τα περί «τουρκικής» μεινότητας στη Θράκη – κάτι που έκανε – αλλά και να επικαλεστεί τη δήλωση του ίδιου του Τούρκου προέδρου μετά την συνάντησή του με τον πρώην πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, το 2017, όταν είχε αναφερθεί σε «μουσουλμανική» μειονότητα, «δείχνοντας στην τουρκική πλευρά ότι το ελληνικό κράτος έχει συνέχεια και μνήμη».

«Δεν έδωσε όμως μια τέτοια απάντηση. Ξέχασε, βέβαια, τις προεκλογικές του τυμπανοκρουσίες ότι θα έθετε θέμα Θράκης στον Τούρκο πρόεδρο σε υψηλούς τόνους. Ενώ επιβεβαίωσε ότι για αυτόν και την παράταξή του το θέμα της Θράκης θα είναι πάντα αντικείμενο μικροπολιτικών συμφερόντων και όχι εθνικής πολιτικής», υπογραμμίζει η Κουμουνδούρου.

Οι υποψίες του ΠΑΣΟΚ

Τις ίδιες επιφυλάξεις για το κείμενο της Διακήρυξης των Αθηνών, αλλά και για το τι συζήτησαν οι δύο ηγέτες πίσω από τις κλειστές πόρτες στο Μαξίμου, εκφράζει και το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, με δήλωση του Δημήτρη Μάντζου.

«Η ουσία βρίσκεται πάντοτε πίσω από τις φωτογραφίες και τις εθιμοτυπικές δηλώσεις: Στο κείμενο του συμφώνου, στη δεσμευτικότητά του και στο κατά πόσον οι γενικές διατυπώσεις του μπορούν να αφήσουν ενδεχόμενα περιθώρια διαφορετικών ερμηνειών», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Άλλωστε, «η οικοδόμηση της εμπιστοσύνης προϋποθέτει πρόοδο στο πεδίο και όχι μόνο δηλώσεις – όπως αποδεικνύει χαρακτηριστικά η απόπειρα επαναφοράς τού κ. Ερντογάν σε ‘τουρκική’ και όχι μουσουλμανική μειονότητα», επισημάνει η Χαριλάου Τρικούπη, που επίσης τάσσεται υπέρ των ανοικτών διαύλων με την Τουρκία.

Η καχυποψία του ΚΚΕ

Για «λυκοφιλίες» κάνει λόγο, στη δική του ανακοίνωση το ΚΚΕ, σημειώνοντας ότι «λογοπαίγνια περί ‘μισογεμάτου ποτηριού’ (σ.σ. δήλωση Ερντογάν) δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την πραγματικότητα, ότι επί της ουσίας δρομολογείται εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση και στο τραπέζι τίθενται οι απαράδεκτες τουρκικές διεκδικήσεις, που αφορούν την αποστρατικοποίηση και την αμφισβήτηση των δικαιωμάτων των ελληνικών νησιών, την προώθηση του δόγματος της ‘Γαλάζιας Πατρίδας’, την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης και τον χαρακτηρισμό της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης ως ‘τουρκικής’, εκφράζοντας την ίδια στιγμή επιμονή στην διαιώνιση της κατοχής και την αναβάθμιση του ‘ψευδοκράτους’ στη Βόρεια Κύπρο».

Ο Περισσός επαναλβάνει, μάλιστα, τα περί «συνεκμετάλλευσης» και «οδυνηρές διευθετήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο», ενώ τονίζει πως το ΚΚΕ «αντιτίθεται σε κάθε είδους υποχώρηση στην κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, στην αλλαγή Διεθνών Συνθηκών που καθορίζουν τα σύνορα και εργάζεται για την ανάπτυξη της κοινής πάλης των λαών της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Κύπρου και των άλλων λαών της περιοχής, για τα δικά τους συμφέροντα».