Η World Press Photo αποκλείει τη φωτογραφία της χρονιάς από το εξώφυλλο λόγω του περιεχομένου της

Το εξώφυλλο της ετήσιας έκδοσης 2023 του World Press Photo Contest (Παγκόσμιου Διαγωνισμού Φωτογραφίας Τύπου) δεν περιλαμβάνει την εικόνα που κέρδισε το βραβείο «Φωτογραφία της Χρονιάς», όπως συμβαίνει συνήθως.

H νικήτρια φωτογραφία – που τραβήχτηκε από τον Ουκρανό φωτογράφο Evgeniy Maloletka για το Associated Press – απεικονίζει την Irina Kalinina, μια 32χρονη έγκυο γυναίκα που έχει υποστεί τραυματισμό από ρωσικό βομβαρδισμό σε νοσοκομείο, να απομακρύνεται με φορείο. Η λήψη της εικόνας έγινε στις 9 Μαρτίου 2022, στην ουκρανική πόλη Μαριούπολη. Το μωρό της Irina γεννήθηκε νεκρό και πέθανε μισή ώρα αργότερα.

Από την Ουκρανία έως την Τεχεράνη ένα «κλικ» δρόμος

Ο Παγκόσμιος Διαγωνισμός Φωτογραφίας Τύπου, ωστόσο, έλαβε την απόφαση να μην συμπεριλάβει την εικόνα στο εξώφυλλο της ετήσιας έκδοσης του 2023. «Ήταν πιο σωστό να χρησιμοποιηθεί μια άλλη φωτογραφία για το εξώφυλλο, επειδή μιλάμε για ένα βιβλίο που θα εκτίθεται σε καταστήματα δώρων σε μουσεία και βιβλιοπωλεία», δήλωσε στην EL PAÍS μέσω email η Joumana El Zein Khoury, η διευθύντρια του World Press Photo Foundation.

Ο Halabisaz λέει ότι πέρασε «27 ημέρες στη φυλακή» για την κάλυψη των διαδηλώσεων στην Τεχεράνη

Για το εξώφυλλο, οι διοργανωτές του World Press Photo Contest επέλεξαν αντ’ αυτού μια φωτογραφία του Ιρανού φωτογράφου Ahmad Halabisaz, η οποία έλαβε τιμητική διάκριση. Η φωτογραφία αυτή απεικονίζει μια νεαρή γυναίκα σε μια κεντρική πλατεία της Τεχεράνης, ντυμένη με «δυτικά τύπου» ρούχα κατά παράβαση του ιρανικού νόμου. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από τον Halabisaz στις 27 Δεκεμβρίου 2022.

Η El Zein Khoury δήλωσε ότι και οι δύο φωτογραφίες «καταγράφουν την αδικία» και «τους κινδύνους που είχαν να αντιμετώπισαν οι δημιουργοί και όσοι απεικονίζονται στις λήψεις». «Το έργο του Maloletka είναι εξαιρετικά σημαντικό και γι’ αυτό βραβεύτηκε και κατέχει εξέχουσα θέση στην έκθεση του 2023 που περιοδεύει σε όλο τον κόσμο», σε 70 πόλεις σε 30 χώρες.

Το εξώφυλλο της ετήσιας έκδοσης 2023 του World Press Photo Contest

Ο διαγωνισμός World Press Photo Contest τεκμηρίωσε την απόφαση του να μην συμπεριλάβει τη φωτογραφία του Maloletka στο εξώφυλλο στον διαδικτυακό του ιστότοπο: «Πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή για να δείξουμε τον σεβασμό μας προς τα θύματα και την οργή μας για την απώλεια ανθρώπινων ζωών».

«Η απόφαση που πάρθηκε αποτελεί μέρος μιας συνολικότερης αλλαγής που έχει σημειωθεί την τελευταία πενταετία, η οποία έγκειται στο να μην χρησιμοποιούνται «σκληρές» εικόνες για εμπορικούς σκοπούς ή για προώθηση. Άλλες που έχουν λιγότερο  βίαιο περιεχόμενο επιλέγονται επίσης για τις αφίσες που προαναγγέλλουν την έκθεση στις πόλεις», δήλωσε στην EL PAÍS η Marika Cukrowski, επιμελήτρια της World Press Photo.

«Δεν αφορά μόνο τον πόλεμο, το αίμα και τις φυσικές καταστροφές»

«Η σχετική απόφαση, η οποία πάρθηκε από κοινού από την κριτική επιτροπή και τον οργανισμό, ελήφθη πολύ γρήγορα, σχεδόν αμέσως μετά την ανάδειξη του νικητή». Η ίδια δήλωσε ότι και οι δύο φωτογράφοι «κατανόησαν και συμφώνησαν» ως προς την απόφαση.

Το πρόσωπο που «θίγεται» από την απόφαση είναι ο Maloletka. «Όταν παρέλαβα το βραβείο, είδα το εξώφυλλο του λευκώματος με την άλλη φωτογραφία. Η εικόνα του Αχμάντ δεν θίγει «ευαίσθητα σημεία» (με την έννοια ότι δεν απεικονίζει σκληρές εικόνες) σε αντίθεση με τη δική μου. Πιθανότατα γι’ αυτό ελήφθη αυτή η απόφαση», δήλωσε στην EL PAÍS μέσω email.

Για εκείνον, η εικόνα της Irina προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και συζητήσεις και απέδειξε «τι έκανε η Ρωσία, καταστρέφοντας πόλεις της Ουκρανίας χωρίς να υπολογίζει τα θύματα, ακόμη και αν ήταν παιδιά». Η εικόνα απεικόνιζε επίσης «ένα γεγονός που η Ρωσία προσπάθησε να κρύψει και δεν μπόρεσε, και που η ρωσική προπαγάνδα επιχείρησε να δυσφημίσει τους δημοσιογράφους με ψευδείς κατηγορίες».

H Ρωσία είχε κατηγορήσει τον Evgeniy Maloletka ως «γνωστό προπαγανδιστή φωτογράφο». Επίσης υποστήριξε ότι η γυναίκα που απεικονίζεται στις φωτογραφίες, είναι μια Ουκρανή beauty influencer και ότι ήταν ηθοποιός που έπαιξε τους ρόλους και των δύο εγκύων γυναικών στις φωτογραφίες». Τέλος τόνισε ότι το νοσοκομείο που βομβαρδίστηκε «φιλοξενούσε» μόνο νεοναζί εξτρεμιστές.

Από την πλευρά του, ο Halabisaz εξηγεί ότι το σημερινό φωτορεπορτάζ «δεν αφορά μόνο τον πόλεμο, το αίμα και τις φυσικές καταστροφές». Σε ένα email, εξήγησε ότι η φωτογραφία του «ρίχνει φως στις αδιάκοπες προσπάθειες των Ιρανών γυναικών που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους στον 21ο αιώνα». Τράβηξε τη φωτογραφία «μέσα σε ένα λεπτό, με κίνδυνο και χωρίς άδεια». Ο Halabisaz λέει ότι πέρασε «27 ημέρες στη φυλακή» για την κάλυψη των διαδηλώσεων στην Τεχεράνη.

*Με πληροφορίες από Εlpais | Κεντρική φωτογραφία θέματος:  EVGENIY MALOLETKA (ASSOCIATED PRESS)