Παιδική ανθεκτικότητα σε καιρό πολέμων

Η σκληρή πραγματικότητα και τα θλιβερά γεγονότα και νέα δημιουργούν ανασφάλεια στα παιδιά. Προσβλέπουν στους γονείς αλλά και στους δασκάλους για να τους κάνουν να αισθάνονται ασφαλή σε καιρό πολέμου.

Καθώς τα παιδιά αρχίζουν να μελετούν θέματα που τους διδάσκουν για τον κόσμο έξω από το σπίτι τους, θα χρειαστούν τη βοήθειά σας για να τα μάθουν και να τα λύσουν όλα. Ίσως αναρωτιέστε πώς μπορείτε να διδάξετε στο παιδί σας να προχωρήσει πέρα από τους φόβους που φέρνει μια εποχή πολέμου.

Τα καλά νέα είναι ότι, όπως τα παιδιά σας μαθαίνουν ανάγνωση και γραφή, μπορούν να μάθουν τις δεξιότητες της ανθεκτικότητας – την ικανότητα να προσαρμόζονται καλά απέναντι σε αντιξοότητες, τραύματα, τραγωδίες, απειλές ή ακόμα και σημαντικές πηγές άγχους.

Ποιες είναι οι συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν να διδάξετε στα παιδιά σας την ψυχολογική αντοχή και ανθεκτικότητα.

Καθώς χρησιμοποιείτε αυτές τις συμβουλές, να έχετε κατά νου ότι το ταξίδι κάθε παιδιού στον δρόμο προς την ανθεκτικότητα θα είναι διαφορετικό και ότι η δική σας γνώση για το παιδί σας θα σας καθοδηγήσει.

Η Αμερικάνικη Ψυχολογική Ομοσπονδία (ΑΡΑ) δίνει 10 συμβουλές για γονείς και δασκάλους παιδιών δημοτικού σε καιρό πολέμου:

Μιλήστε με το παιδί σας. Όταν τα παιδιά έχουν ερωτήσεις, απαντήστε ειλικρινά, απλά και με σιγουριά. Ρωτήστε τους τι πιστεύουν ότι συμβαίνει και ακούστε τις απαντήσεις τους.

Μην υποτιμάτε τα συναισθήματά τους – μπορεί να πουν ότι φοβούνται και θα πρέπει να είστε έτοιμοι να τους πείτε ότι ο φόβος είναι φυσιολογικός, αλλά ότι πρέπει να συνεχίσουν τη ζωή τους ούτως ή άλλως.

Χρησιμοποιήστε γλώσσα που δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας, όπως, «Πάντα θα σε φροντίζω».

Κάντε το σπίτι σας ένα ασφαλές μέρος συναισθηματικά για το παιδί σας.

Περάστε πολύ οικογενειακό χρόνο με το παιδί σας, ειδικά σε περίοδο πολέμου που μπορεί να διεξάγεται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.

Αφιερώστε περισσότερο χρόνο με το παιδί σας παίζοντας παιχνίδια, διαβάζοντας ή απλά κρατώντας το κοντά σας.

Περιορίστε τον όγκο των ειδήσεων που παρακολουθεί το παιδί σας σε πολεμική περίοδο.

Κλείστε την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο όταν είναι ανοικτή και παίζει ειδήσεις από τα διάφορα πολεμικά μέτωπα.

Δεν χρειάζεται να κρύβετε τι συμβαίνει στον κόσμο από τα παιδιά σας, αλλά ούτε και να τα εκθέτετε σε συνεχείς ιστορίες για τον πόλεμο.

Κρύψτε τα περιοδικά και τις εφημερίδες που έχουν εκτενή φωτογραφική κάλυψη πολέμου ή τρομακτικά εξώφυλλα.

Παρακολουθήστε τη χρήση του Διαδικτύου του παιδιού σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν πηγαίνει σε ιστότοπους που δίνουν φρικιαστικές ή συγκλονιστικές αφηγήσεις από τις συρράξεις.

Συνειδητοποιήστε ότι το άγχος του πολέμου μπορεί να αυξήσει το καθημερινό στρες.

Τα παιδιά σας μπορεί κανονικά να είναι σε θέση να χειριστούν ένα αποτυχημένο τεστ ή πειράγματα στο σχολείο, αλλά να καταλαβαίνετε ότι μπορεί να ανταποκριθούν με θυμό ή κακή συμπεριφορά στο εκτός σχολείου άγχος. Διαβεβαιώστε τους ότι απλά περιμένετε να κάνουν το καλύτερο δυνατό.

Σε περίοδο πολέμων, σχεδιάστε μια ρουτίνα και επιμείνετε σε αυτήν. Τα παιδιά καθησυχάζονται από την καθημερινότητα.

Το παιδί σας μπορεί να είναι λιγότερο ικανό να χειριστεί τις αλλαγές στο σπίτι όταν η παγκόσμια κατάσταση είναι ασταθής και μαθαίνει πολλά για αυτή.

Να φροντίζετε τον εαυτό σας. Εάν δεν το κάνετε, μπορεί να έχετε λιγότερη υπομονή και λιγότερη δημιουργικότητα τη στιγμή που τα παιδιά σας χρειάζονται. Φροντίστε τον εαυτό σας για να μπορέσετε να φροντίσετε το παιδί σας και να τους το λέτε ότι μαζί σας θα είναι ασφαλή.

Μοιραστείτε με τα παιδιά σχέδια έκτακτης ανάγκης που έχουν τα σχολεία τους και προετοιμάστε τα—ορισμένα σχολεία κλείνουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με τα παιδιά μέσα και τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι θα προστατεύονται στο σχολείο ακόμα κι αν δεν είναι με τους γονείς τους.

Προσέξτε τα παιδιά σας για σημάδια φόβου και άγχους που μπορεί να μην μπορούν να τα εκφράσουν με λόγια.

Τα παιδιά σας έχουν προσκολληθεί πάνω σας, χρειάζονται περισσότερες αγκαλιές και φιλιά από ότι συνήθως; Έχουν πέσει ξαφνικά οι βαθμοί τους;

Μπορεί να αισθάνονται την πίεση του τι συμβαίνει στον κόσμο γύρω τους. Ενθαρρύνετέ τα να γράψουν ιστορίες ή να ζωγραφίσουν εικόνες που δείχνουν πώς νιώθουν αν δεν μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με λέξεις.

Ένας εξουσιοδοτημένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας όπως ένας ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει.

Επίσης, ακριβώς επειδή τα παιδιά σας είναι μικρά δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να κάνουν δουλειές κατάλληλες για την ηλικία τους, όπως να στρώσουν το τραπέζι ή να καθαρίσουν το δωμάτιό τους. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας γνωρίζει πώς οι πράξεις του συμβάλλουν στην ευημερία ολόκληρης της οικογένειας. Εάν τα παιδιά ξέρουν ότι έχουν έναν ρόλο να παίξουν και ότι μπορούν να βοηθήσουν, θα νιώσουν περισσότερο αυτοέλεγχο και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Βάλτε τα πράγματα σε μια θετική προοπτική για το παιδί σας. Ούτε εσείς ούτε το παιδί σας μπορεί να έχετε ζήσει πόλεμο, αλλά θα πρέπει να πείτε στο παιδί σας ότι οι πόλεμοι τελειώνουν. Όπου κι αν συμβαίνουν.

Επισημάνετε τις στιγμές που το παιδί σας έχει αντιμετωπίσει κάτι που μπορεί να το τρόμαξε, είτε ήταν ο φόβος του σκοταδιού είτε η είσοδος σε μια νέα τάξη για πρώτη φορά.

Όταν μιλάτε για κακές στιγμές, φροντίστε να μιλάτε και για τις καλές στιγμές στο μέλλον.

Μπορείτε να διδάξετε στα παιδιά σας την ανθεκτικότητα. Αλλά μόνο και μόνο επειδή τα παιδιά σας μαθαίνουν την ανθεκτικότητα δεν σημαίνει ότι δεν θα περάσουν άσχημες στιγμές. Οι κακές στιγμές πληγώνουν και τα παιδιά σας θα έχουν στιγμές που δεν θα είναι χαρούμενα.

Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι ένα ταξίδι και κάθε παιδί θα πάρει τον δικό του χρόνο στην πορεία, όπως κάθε παιδί μαθαίνει να διαβάζει και να γράφει στον δικό του χρόνο. Το παιδί σας μπορεί να επωφεληθεί από ορισμένες από αυτές τις στρατηγικές ανθεκτικότητας, ενώ άλλα παιδιά μπορεί να επωφεληθούν από άλλες τακτικές.

Οι δεξιότητες ανθεκτικότητας που διδάσκετε στα παιδιά σας σε καιρό πολέμου θα τους είναι χρήσιμες ακόμη και μετά τον πόλεμο και είναι καλές δεξιότητες που πρέπει να έχουν στην καθημερινή ζωή.

Μπορεί να αισθάνεστε ότι χρειάζεστε κάποια βοήθεια για να διδάξετε στο παιδί σας την ανθεκτικότητα. Μπορείτε να μιλήσετε με κάποιον που μπορεί να σας βοηθήσει, όπως ένας ψυχολόγος ή άλλος επαγγελματίας ψυχικής υγείας.

Το να απευθυνθείτε σε κάποιον για καθοδήγηση μπορεί να σας βοηθήσει να βοηθήσετε τα παιδιά σας να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους και να επιμείνουν σε καιρό πολέμου. Ειδικά όταν καταλαβαίνουν ότι κακό γίνεται στο περιβάλλον τους ακόμη κι αυτό το κακό το βλέπουν μόνο μέσα από μια οθόνη…