ΗΠΑ: Πάνω από όλους και στο πετρέλαιο

Πριν από μια δεκαετία αυτός ο τίτλος θα ήταν απολύτως αδιανόητος. Ωστόσο, σήμερα είναι πραγματικότητα. Οι ΗΠΑ παράγουν σχεδόν την ίδια ποσότητα πετρελαίου και παραγώγων καθημερινά όσο η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία μαζί, οι δύο ιστορικά κυρίαρχοι της αγοράς πετρελαίου.

Οι περικοπές που εφαρμόζει ο ΟΠΕΚ και επηρεάζουν επίσης τη Ρωσία, μαζί με μια αξιοσημείωτη αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ προκαλούν αυτή την ιστορική έκπληξη στον κόσμο της ενέργειας.

Το 2024, θα ανακοινωθεί και επίσημα. Αυτό αναφέρεται στην τελευταία μηνιαία έκθεσή της Υπηρεσίας Ενέργειας. «Οι τρεις μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου του κόσμου – οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία – είχαν ανόμοια πορεία τον περασμένο χρόνο. Οι ΗΠΑ προχώρησαν μπροστά, με συνολική προσφορά πετρελαίου τον Οκτώβριο περίπου 1,2 εκατομμύρια βαρέλια (mb/d) υψηλότερη από πριν από ένα χρόνο, με 19,8 mb/d, σχεδόν όσο η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία μαζί».

Στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας, οι περικοπές του ΟΠΕΚ+ και οι ισχυροί εθελοντικοί περιορισμοί έχουν μειώσει την παραγωγή του κατά 1,8 mb/d από τον περασμένο Οκτώβριο, στα 10,9 mb/d. Σε συνδυασμό με την αύξηση της προσφοράς στις ΗΠΑ, το χάσμα μεταξύ των κορυφαίων παραγωγών του κόσμου έχει διευρυνθεί κατά σχεδόν 3 mb/d μόνο τον περασμένο χρόνο.

Από την άλλη, η παραγωγή στη Ρωσία μειώθηκε κατά 170.000 βαρέλια την ημέρα σε σύγκριση με τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, στα 10,9 mb/d. Με αυτά τα δεδομένα, «ο κύριος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο (οι ΗΠΑ) αντιπροσωπεύει ήδη το 80% της συνολικής επέκτασης της παγκόσμιας προσφοράς, η οποία θα αυξηθεί κατά 1,7 mb/d φέτος και αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα της ανάπτυξης εκτός ΟΠΕΚ+, η οποία θα είναι 2,1 mb/d», αναφέρει η έκθεση του IEA.

Ωστόσο, η αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ, ως αποτέλεσμα της επιστροφής σε πλήρη δραστηριότητα fracking, αντιμετωπίζει τα όριά της. Για το επόμενο έτος, ο ΔΟΕ αναμένει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αυξήσουν την παραγωγή τους μόνο κατά περίπου 400.000 βαρέλια επιπλέον την ημέρα, «αλλά η συνολική προσφορά πετρελαίου, εξαιρουμένων των βιοκαυσίμων, αναμένεται να πλησιάσει το ιστορικό όριο των 20 mb/d». Αυτός ο αριθμός θα ξεπεράσει αυτό της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας μαζί, οι οποίες εάν διατηρήσουν τις περικοπές (συν τις κυρώσεις στη Μόσχα) θα παράγουν λιγότερο πετρέλαιο από τις ΗΠΑ.

Το 2024, μόνο οι ΗΠΑ θα αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο της αύξησης της προσφοράς πετρελαίου. Αντίθετα, το μπλοκ του ΟΠΕΚ+ (το οποίο περιλαμβάνει τη Ρωσία) είναι έτοιμο να καταγράψει νέα πτώση, αυτή τη φορά κατά 380.000 βαρέλια στην παραγωγή.

Οι περικοπές πετρελαίου του ΟΠΕΚ+ διατηρούν τις τιμές του αργού υψηλές, αλλά ταυτόχρονα μειώνουν το μερίδιο αγοράς του καρτέλ που είναι το κλειδί για τον επηρεασμό των τιμών του αργού.

Σιγά σιγά, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία ή η Γουιάνα παίρνουν μερίδιο αγοράς από τις χώρες του ΟΠΕΚ. Οι ΗΠΑ ήταν η μεγάλη απειλή για το καρτέλ από το 2014 (όταν ξεκίνησε η έκρηξη του πετρελαίου του fracking και του σχιστολιθικού πετρελαίου), αλλά σιγά σιγά και άλλες χώρες εντάσσονται στη δύναμη της. Παράδειγμα είναι η μικροσκοπική Γουιάνα, η οποία, με πληθυσμό 800.000 κατοίκων, θα παράγει περίπου 1,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα μέχρι το 2027. Η Βραζιλία παράγει ήδη πολύ πάνω από 3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Αναμένεται ότι τα επόμενα χρόνια θα ενταχθούν και άλλες χώρες όπως το Σουρινάμ ή η Ναμίμπια.

Λογικά, ο ΟΠΕΚ προσπαθεί να προσελκύσει αυτές τις νέες δυνάμεις πετρελαίου, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει επιτυχία. Με αυτόν τον τρόπο, χάνει τη δύναμη και τον έλεγχο καθώς εμφανίζονται νέοι παίκτες στην αγορά.

Η προσθήκη της Ρωσίας και των συμμάχων της στο καρτέλ ήταν ένα απεγνωσμένο μέτρο για τη διατήρηση υψηλών ποσοστώσεων στην παγκόσμια παραγωγή. Ωστόσο, αυτό μακροπρόθεσμα, θα είναι περισσότερο πρόβλημα παρά λύση.

Η Ρωσία είναι παλιός σύμμαχος του Ιράν (σιίτες), το μεγάλο αντίβαρο στη Σαουδική Αραβία (Σουνίτες) στον ΟΠΕΚ. Η Μόσχα και η Τεχεράνη θα μπορούσαν να ευθυγραμμιστούν στο μέλλον για να υπερασπιστούν πολιτικές αντίθετες με αυτές που υπερασπίζεται το Ριάντ, σχεδόν πάντα υπέρ των περικοπών. Αυτό θα σημάνει την οριστική ρωγμή ενός ΟΠΕΚ που έχει όλο και περισσότερα προβλήματα για να διατηρήσει την επιρροή του στην αγορά.