Πολιτική αντιπαράθεση μέσω Τik Τok

Κάθε μέσο έχει τους δικούς του κώδικες – δεν απευθύνονται «όλα σε όλους», συμφωνούν οι γκουρού του digital marketing. Τα κοινά άλλωστε δεν ταιριάζουν. Στον 17άρη θα μιλήσει περισσότερο μια ανάρτηση εξπρές στο Tik Tok, στον 45άρη, ο οποίος ίσως νιώθει άνετα στο Facebook, μάλλον δεν θα πει τίποτα.

Όλα τα social media, Facebook, Twitter, Instagram και Tik Tok, είναι στο επίκεντρο της προσοχής του επικοινωνιακού επιτελείου των πολιτικών αρχηγών. Λιγότερο ή περισσότερο άλλωστε η επικοινωνιακή σύγκρουση των πολιτικών μέσω των προφίλ τους στα social media επηρεάζει ομάδες πολιτών.

Δημοσκόπηση έχει δείξει ότι από τις πλατφόρμες αλλά και από την παρουσία πολιτικών αρχηγών σε «χαλαρές» εκπομπές – δρόμος που επέλεξαν σχεδόν όλοι οι αρχηγοί των κομμάτων στην προεκλογική περίοδο – επηρεάζεται θετικά το 23%, αρνητικά το 33%, ενώ δεν επηρεάζεται το 41% (Alco/Ιανουάριος 2023).

Τη διαφορά κάνει ωστόσο η ηλικιακή ομάδα 17-24 ετών, δηλώνοντας σε ποσοστό 53% ότι επηρεάζεται θετικά. Δεν είναι μόνο οι κώδικες του κάθε μέσου διαφορετικοί, είναι και εκείνοι των πολιτικών. Δηλαδή έχει σημειακές διαφορές ο τρόπος που ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Στέφανος Κασσελάκης και ο Νίκος Ανδρουλάκης έχουν παρουσία στις πλατφόρμες, παρότι απευθύνονται στα ίδια κοινά: νέους, γυναίκες, πολίτες με χαμηλότερη κομματική ταύτιση.

Και οι τρεις ωστόσο αναζητούν έξτρα πολιτικό πλεονέκτημα με την ίδια πρόκληση να τηρούν λεπτή ισορροπία σε δύο ρόλους: αυτή ανάμεσα στο θεσμικό προφίλ τους και στο πιο «ανθρώπινο» πρόσωπό τους.

Το σκέιτμπορντ του Μητσοτάκη

Δείχνει πολλά η πρόσφατη σύγκρουση Μητσοτάκη – Κασσελάκη με αφορμή ανάρτηση του Πρωθυπουργού στο Tik Tok. Το πρωθυπουργικό βίντεο 46 δευτερολέπτων (στα 3 εκ των οποίων ο ίδιος τσουλάει με το σκέιτμπορντ στο Μαξίμου) γυρίστηκε προφανώς γιατί κρίθηκε αναγκαίο να ζωηρέψει το ενδιαφέρον για το Youth Pass και, εκτός από τα 3.500 θετικά και αρνητικά σχόλια, αυτομάτως προκάλεσε ανάρτηση – επίθεση του Κασσελάκη στον Μητσοτάκη για την ανεργία, την ακρίβεια, την Παιδεία.

«Αυτός είναι ο Πρωθυπουργός της χώρας. Είναι ο θείος που λέει εγώ θα κάτσω με τη νεολαία και της μοιράζει φραγκοδίφραγκα» ακούγεται ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, ενόσω στην οθόνη εμφανίζεται η εικόνα του Μητσοτάκη με νεανικό καπέλο.

Η στόχευση των δύο είναι κοινή: προσπάθησαν έστω με αλλιώτικο τρόπο – ο ένας χαλαρά, ο άλλος αυστηρά – να μιλήσουν στη γλώσσα της Generation Z. «Χωρίς καπέλο αυτή τη φορά», ο Πρωθυπουργός επανήλθε πάντως στο Tik Tok για να προβάλλει την παράταση στις αιτήσεις για το Youth Pass, σχολιάζοντας «δεν ξέρω αν βοήθησε το χιούμορ αλλά οι αιτήσεις αυξήθηκαν».

Τα βίντεο του λεπτού δείχνουν να εδραιώνονται ως εργαλείο επικοινωνιακής σύγκρουσης των αρχηγών. Ειδικά ανάμεσα στον Πρωθυπουργό και στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που έχουν αντιπαρατεθεί για τη λεγόμενη «αδιαμεσολάβητη επαφή» με τους πολίτες, το Τik Tok αρχίζει να λειτουργεί ως βασικό πεδίο μπρα ντε φερ. Και αυτό με δεδομένο ότι ο Κασσελάκης προκρίνει συχνά αναρτήσεις με… πρωταγωνιστή τον Μητσοτάκη αλλά και επειδή ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν βρίσκεται στο θεσμικό τερέν της Βουλής, εκεί όπου ο Μητσοτάκης επιδιώκει την απευθείας αντιπαράθεση.

Συνεργάτες του επιβεβαιώνουν ότι μέσα από τη Βουλή ο Πρωθυπουργός θέλει να ενισχύει τη θεσμική εικόνα του, «περνώντας» τα πολιτικά μηνύματα στα μετριοπαθή ακροατήρια που περιμένουν «στοιχεία και προτάσεις», ενώ μέσω Tik Tok ποντάρει στην καλλιέργεια πιο προσιτού προφίλ. Εξού και οι αναρτήσεις του χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στα χαλαρά παρασκήνια (backstage από συνεδριάσεις κ.ά.) και στα διαδραστικά βίντεο με τους ακολούθους (ερώτηση – απάντηση), αφήνοντας στο πιο παραδοσιακό Facebook τα «στημένα» μηνύματα για την κυβερνητική δράση (ενδεικτικός ο κυριακάτικος «απολογισμός έργου»).

Στο Tik Tok ο Μητσοτάκης έχει σήμερα πάνω από 252.000 ακόλουθους και 3,7 εκατ. likes από 7.400 ακολούθους και αναρτημένα μόνο 25 βίντεο τον περασμένο χειμώνα.

Η Φάρλι του Κασσελάκη

Αντίστοιχα ο Κασσελάκης μέχρι στιγμής προκρίνει το Tik Tok για κριτική προς τον Πρωθυπουργό – αν και εμφανίζεται πιο τακτικά τελευταία η μουσούδα της σκυλίτσας Φάρλι. Ο αρχηγός της Κουμουνδούρου έχει 77.000 ακόλουθους και 743.000 likes.

Πιο αποστασιοποιήμενος, χωρίς όμως να υποτιμά τη σημασία του Tik Tok, παρουσιάζεται ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Ο Ανδρουλάκης επιλέγει δημοσιεύσεις με επαφές του με πολίτες (ενδεικτική η λίστα του με τον τίτλο «on tour») ενώ έχει 16.800 ακόλουθους και 104.000 likes από περίπου 7.000 που είχε προ μηνών.

Το πεδίο ανοίγει στο μεταξύ για άλλα στελέχη, ανάμεσά τους πολλά κυβερνητικά. Ο εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ο οποίος χρησιμοποιούσε το Tik Tok για να προβάλλει αποσπάσματα από συνεντεύξεις, ανοίγει βήμα με βιντεάκια για το briefing (την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών), η Νίκη Κεραμέως άνοιξε το γραφείο της στο υπουργείο Εσωτερικών κ.ο.κ.

Προσωπικά ο Μητσοτάκης έχει παραδεχθεί ότι τις νεότερες γενιές «δεν θα τις βρούμε» αν δεν αξιοποιούνται τα κανάλια που εκείνοι χρησιμοποιούν. Και είναι σαφές ότι κανείς πολιτικός αρχηγός δεν θέλει να «χαρίσει» στον αντίπαλο τα αποστασιοποιημένα από την πολιτική σκηνή ακροατήρια ή τα πιο δύσπιστα κοινά – συνεπώς ούτε τα social media.

Είναι ενδεικτικό ότι η διαδικτυακή κινητοποίηση του Μητσοτάκη και των επιτελών του για το Tik Tok ξεκίνησε αρκετά πριν από τις εκλογές και ενόσω ασκούνταν πίεση από τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος είχε τότε ισχυρό προβάδισμα στο Tik Tok – και στους νέους ψηφοφόρους.

Οι επικοινωνιακές συγκρούσεις μέσω Διαδικτύου προδιαγράφεται ότι θα ενταθούν εκ νέου στην προεκλογική περίοδο για την τελευταία αναμέτρηση της τετραετίας – τις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024 – με τα επιτελεία ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ επί ποδός για τη νεολαία.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»