COP28: Ιστορική στιγμή ή υποχώρηση; Τι προβλέπει η συμφωνία για το κλίμα

Εκπρόσωποι σχεδόν 200 χωρών στην κλιματική σύνοδο COP28 στο Ντουμπάι κατέληξαν σε συμφωνία-ορόσημο που καλεί για πρώτη φορά σε μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, χωρίς όμως να κάνει το μεγάλο βήμα ζητώντας την πλήρη κατάργησή τους.

Έπειτα από δύο εβδομάδες συνομιλιών που παρατάθηκαν κατά μια μέρα, ο πρόεδρος της συνόδου Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ χαιρέτισε τη συμφωνία ως «ιστορική» εξέλιξη, τόνισε όμως ότι το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στην εφαρμογή της.

«Είμαστε αυτά που κάνουμε, όχι αυτά που λέμε» είπε στην κατάμεστη αίθουσα εν μέσω χειροκτοτημάτων. «Πρέπει να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα για να μετατρέψουμε αυτή τη συμφωνία σε απτά μέτρα» τόνισε, μια πιθανή αναφορά στις προηγούμενες αποτυχίες των κυβερνήσεων να πετύχουν τους κλιματικούς στόχους τους.

Παρόλα αυτά, η συμφωνία στέλνει το σήμα στις αγορές ότι ο κόσμος είναι ενωμένος στην επιθυμία να απαλλαγεί από τα ορυκτά καύσιμα, σχολιάζουν αναλυτές.

Τα ορυκτά καύσιμα «ήταν ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Επιτέλους τον αντιμετωπίσαμε κατά μέτωπο»

Η συμφωνία καλεί για «μετάβαση» των ενεργειακών συστημάτων μακριά από τα ορυκτά καύσιμα «με δίκαιο, τακτικό και ισότιμο τρόπο (…) ώστε να επιτευχθούν μηδενικές καθαρές εκπομπές άνθρακα ως το 2050 σε συμφωνία με την επιστήμη».

Προβλέπει επίσης τριπλασιασμό της εγκατεστημένος ισχύος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030, επιτάχυνση της μείωσης χρήσης γαιάνθρακα και προώθηση τεχνολογιών όπως η δέσμευση άνθρακα για τη μείωση των εκπομπών σε βιομηχανίες που είναι δύσκολο να απανθρακοποιηθούν.

Στόχος είναι να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας έως το τέλος του αιώνα κάτω από τους 1,5 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Συμφέροντα

Πολλές χώρες χαιρέτισαν την πρώτη ρητή αναφορά στα ορυκτά καύσιμα έπειτα από τρεις δεκαετίες διεθνών συνομιλιών για το κλίμα.

«Είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος ενώνεται σε ένα τόσο σαφές κείμενο για την ανάγκη μετάβασης μακριά από τα ορυκτά καύσιμα» δήλωσε ο νορβηγός υπουργός Εξωτερικών Έσπεν Μπαρθ Άιντε.

Τα ορυκτά καύσιμα «ήταν ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Επιτέλους τον αντιμετωπίσαμε κατά μέτωπο» είπε.

Ωστόσο άλλες αντιπροσωπείες εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για το γεγονός ότι το τελικό κείμενο δεν αναφέρεται σε «σταδιακή κατάργηση» των ορυκτών καυσίμων, όπως ζητούσαν περισσότερες από 100 χώρες, ανάμεσά τους οι χώρες της ΕΕ και οι ΗΠΑ, μαζί με επιστήμονες και οργανώσεις.

Η πρόταση συνάντησε τη σθεναρή αντίδραση από τις χώρες του OPEC, με επικεφαλής την Σαουδική Αραβία, οι οποίες επέμειναν ότι τα ορυκτά καύσιμα παραμένουν απαραίτητα για την οικονομική ανάπτυξη και μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται χάρη σε τεχνολογίες δέσμευσης των εκπομπών.

Η δέσμευση άνθρακα, ωστόσο, είναι ακριβή και πολλοί αμφιβάλλουν αν μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα.

Τα μέλη του OPEC ελέγχουν σχεδόν το 80% των γνωστών αποθεμάτων πετρελαίου και το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής.

Την απογοήτευσή τους για τη συμφωνία εξέφρασαν οι μικρές νησιωτικές χώρες, οι οποίες απειλούνται από την άνοδο της στάθμης των ωκεανών. Η εκπρόσωπος της Συμμαχίας Μικρών Νησιωτικών Κρατών, η οποία εκπροσωπεί 39 χώρες, διαμαρτυρήθηκε ότι η συμφωνία εγκρίθηκε αιφνιδιαστικά ενώ η ίδια απουσίαζε από την αίθουσα.

Δεν δήλωσε αντίθετη με τη συμφωνία, διαμαρτυρήθηκε όμως ότι η πρόοδος είναι «οριακή» και ότι το κείμενο πάσχει από πολυάριθμα «παραθυράκια».

«Είτε σας αρέσει είτε όχι, η σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων είναι αναπόφευκτη. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα έρθει πολύ αργά» σχολίασε με tweet του ο γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Παρά την διάδοση των ΑΠΕ τα τελευταία χρόνια, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο γαιάνθρακας αντιστοιχούν στο 80% της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας.