Η εντυπωσιακή προτομή του θεού Διονύσου στο αρχαιολογικό μουσείο της Δράμας

Κάθε εβδομάδα το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού αναδεικνύει στον επίσημο λογαριασμό του στο facebook ένα ξεχωριστό έκθεμα από τα μουσεία της χώρας.

Στα αρχαία της Δράμας

Αυτή την εβδομάδα η επιλογή έγινε από το αρχαιολογικό μουσείο της Δράμας και αφορά την εντυπωσιακή μαρμάρινη προτομή του θεού Διονύσου, που αποτελεί την πρώτη απόδειξη της λατρείας του στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μακεδονίας.

Η προτομή του Διονύσου χρονολογείται στο 2ο αιώνα μ.Χ. Πρόκειται για εξαίρετο δημιούργημα που φιλοτεχνήθηκε στην περίοδο των Αντωνίνων, 2ος αιώνα μ.Χ. και είναι αντίγραφο του 5ου αιώνα π.Χ.

Ο θεός του κρασιού και της αμπέλου εικονίζεται σε ώριμη ηλικία, φορώντας δορά που δένεται στον αριστερό ώμο και πέφτει διαγώνια καλύπτοντας και το δεξιό στήθος.

Η ανάρτηση του υπουργείου για τη προτομή του θεού Διονύσου

«Γενειοφόρος, φορώντας ταινία στο κεφάλι και πλεχτό στεφάνι από κλαδιά κισσού και κλήματος και το επάνω μέρος διανθίζεται με άνθη κισσού, ενώ στα πλάγια πέφτουν δύο κληματόφυλλα που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος από ισάριθμα τσαμπιά σταφυλιού με αποτέλεσμα να μην είναι ορατοί κρόταφοι και αυτιά.

Τα μακριά μαλλιά χωρισμένα στη μέση δηλώνονται με κυματοειδείς, αβαθείς αυλακώσεις που πλαισιώνουν χαμηλά το μέτωπο. Μαζεμένα στο πίσω μέρος καλύπτουν το λαιμό σε ένα είδος κότσου, εκτός από δύο πλοκάμους που αφήνονται με ανάλαφρα κυματιστά περιγράμματα.

Το αρχαιολογικό μουσείο Δράμας, το οποίο είναι στεγασμένο σε σύγχρονο κτήριο και επιχειρεί να σκιαγραφήσει την πολιτιστική φυσιογνωμία της ευρύτερης περιοχής της Περιφερειακής Ενότητας Δράμας διαχρονικά, καθώς στις αίθουσές του παρουσιάζονται ευρήματα από τη μέση παλαιολιθική περίοδο (50.000 χρόνια από σήμερα) έως τους νεότερους χρόνους».

Η μεγάλη λατρεία του θεού, το ιερό του

Ο θεός Διόνυσος ήταν ο θεός της καρποφορίας, της ηδονής, της αμπέλου και του θεάτρου. Γιος μιας χθόνιας θεάς, της Σεμέλης και του ουράνιου θεού Δία, καρπός μιας παράνομης σχέσης που εξαιτίας αυτής φυγαδεύτηκε στη Θράκη όπου μεγάλωσε εκεί. Λατρεύτηκε στην περιοχή της Δράμας με ιδιαίτερο πάθος επειδή έδωσε την ελπίδα στον άνθρωπο και της ένθεης μανίας να υπερβεί τα όρια του.

Η λατρεία του θεού επιβεβαιώνεται από πληθώρα αντικείμενων που έχουν βρεθεί στις αρχαιολογικές ανασκαφές. Αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς, ενεπίγραφες στήλες, προτομές του Διονύσου, ενεπίγραφοι βωμοί, επιγραφές οι οποίες επικαλούνται το θεό Διόνυσο στην ελληνική και στη λατινική γραφή.

Τα έθιμα

Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα που αναβιώνει κάθε χρόνο την περίοδο του Δωδεκαημέρου (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια) στη Δράμα και έχει τις ρίζες του στη διονυσιακή λατρεία, είναι τα Μπαμπούγερα της Καλής Βρύσης. Αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο αφού το 1996 η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ένα σημαντικό ιερό της λατρείας του θεού μόλις 2 χλμ. έξω από την κοινότητα Καλή Βρύση.

Πρόκειται για ορθογώνιο κτηριακό συγκρότημα, διαστάσεων 34 Χ 16 μ. που σώζεται σε καλή κατάσταση και εσωτερικά χωρίζεται σε τρεις κύριες περιοχές που αποτελούν τις λειτουργικές ενότητες του ιερού, με κύριο χώρο αδύτου τον πρώτο χώρο που χρονολογικά ανήκει στο τέλος του 4ου με αρχές του 3ου αιώνα π. Χ.

Μετά το τέλος των ανασκαφικών εργασιών ακολούθησε η κατασκευή ενός από τα καλύτερα στέγαστρα του ελλαδικού χώρου για την ασφάλεια και την προφύλαξη του μνημείου.