«Η Αλβανία πρέπει να εκπληρώσει τους κανόνες για τη δημοκρατία»

Η Κομισιόν επιδιώκει πλήρη εναρμόνιση των μέτρων για την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στην εκπροσώπηση συμφερόντων για λογαριασμό τρίτων χωρών σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, δηλώνει η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ντούμπραβκα Σούιτσα μιλώντας στα «ΝΕΑ» με αφορμή τη νέα δέσμη μέτρων της Κομισιόν για την προάσπιση της δημοκρατίας ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024.

Η αρμόδια για θέματα Δημοκρατίας και Δημογραφίας αντιπρόεδρος επισημαίνει επίσης ότι η στάση της Αλβανίας στην υπόθεση Μπελέρη δυσχεραίνει την ενταξιακή της προοπτική για την οποία απαιτείται εκπλήρωση κανόνων για τη δημοκρατία, ενώ για την Ουγγαρία, που απειλεί να μπλοκάρει τις αποφάσεις του κρίσιμου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ξεκινά σήμερα, λέει ότι θα πρέπει να εκπληρώσει τα ορόσημα που συνδέονται με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για να αποφασιστεί η απελευθέρωση επιπλέον κονδυλίων.

«Κατανοήσαμε ότι η δημοκρατία δέχεται επίθεση και προχωρήσαμε σε δέσμη μέτρων που περιλαμβάνει μια νομοθετική ρύθμιση και δύο συστάσεις. Η σημαντικότερη, η νομοθετική πρόταση, αποσκοπεί να ενισχύσει τη διαφάνεια και τη δημοκρατική λογοδοσία των δραστηριοτήτων εκπροσώπησης συμφερόντων για λογαριασμό τρίτων χωρών με στόχο να επηρεαστούν πολιτικές και η διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η διασφάλιση διαφάνειας είναι υπέρτατης σημασίας. Συνεργαζόμαστε ενεργητικά με εταίρους παγκοσμίως, αλλά κυβερνήσεις τρίτων χωρών χρησιμοποιούν την εκπροσώσηση συμφερόντων τους για να προωθήσουν τους στόχους τους και να επηρεάσουν δημοκρατικές διαδικασίες. Μπορεί να είναι οποιαδήποτε τρίτη χώρα, αλλά προφανώς στοχεύουμε σε χώρες όπως τη Ρωσία και την Κίνα» επισημαίνει η Σούιτσα.

«Τα μέτρα περιλαμβάνουν επίσης δύο συστάσεις, που θέλουμε να εφαρμόσουν τα κράτη-μέλη. Πρώτον, την ενίσχυση των εκλογικών διαδικασιών και δεύτερον την προώθηση της συμπεριληπτικής συμμετοχής των πολιτών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στη χάραξη της δημόσιας πολιτικής».

«»Απαντούν» οι κανόνες για τη διαφάνεια στο «Κατάργκεϊτ»;», τη ρωτάμε. «Δεν θα το έλεγα, αλλά αν είχαμε την πρόταση αυτή νωρίτερα, τα πράγματα θα ήταν καλύτερα και ίσως η υπόθεση «Κατάργκεϊτ» να μην είχε συμβεί». Τι προβλέπουν οι κανόνες; «Προβλέπουν ότι οι οντότητες που ασκούν δραστηριότητες εκπροσώπησης συμφερόντων για λογαριασμό τρίτης χώρας θα πρέπει να εγγράφονται σε μητρώο διαφάνειας. Τα κράτη-μέλη, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, θα κληθούν να δημιουργήσουν εθνικά μητρώα για τον σκοπό αυτόν.

»Προτείνουμε, επίσης, τη δημιουργία ανεξάρτητων εποπτικών Αρχών, που θα μπορούν να ζητούν περιορισμένα αρχεία μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και με αναλογικό τρόπο. Δεν πρόκειται για ποινικοποίηση, είναι μόνο για επιβολή κυρώσεων και οι Αρχές πρέπει να διασφαλίζουν ότι δεν προκύπτουν αρνητικές συνέπειες από την καταχώριση. Θέλουμε επιπλέον να εναρμονίσουμε τους κανόνες για να διασφαλίσουμε υψηλό επίπεδο διαφάνειας και δημοκρατικής λογοδοσίας σε όλη την ΕΕ. Επιδιώκουμε πλήρη εναρμόνιση ώστε να μην επιτρέπεται στα κράτη-μέλη να διατηρούν ή να θεσπίζουν πρόσθετες απαιτήσεις και πρακτικές».

Οι εκλογικές διαδικασίες

Τη ρωτάμε για τη σύσταση που αφορά την ενίσχυση των εκλογικών διαδικασιών. «Στοχεύει μεταξύ άλλων στην προστασία των εκλογών από χειραγώγηση και παραπληροφόρηση» απαντά, θυμίζοντας σχετικά παραστατικά στο Μαυροβούνιο και στις ΗΠΑ. «Για αυτό λέμε ότι η Επιτροπή επιδιώκει να συμβάλει στον καθορισμό προτύπων, όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα. Δεν είναι εύκολο. Οι επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές θέλουμε να είναι ελεύθερες και δίκαιες.

»Η σύσταση αφορά επίσης την προστασία και την κυβερνοασφάλεια των συναφών με εκλογές υποδομών και προτείνει μέτρα για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων παρέμβασης από τρίτες χώρες μέσω της χρηματοδότησης προς πολιτικά κόμματα, πολιτικά ιδρύματα, οργανώσεις προεκλογικών εκστρατειών και υποψηφίους. Επιμένουμε στη διαφάνεια, θέλουμε να γνωρίζουμε ποιος, πώς και με τι ποσά χρηματοδοτείται από τρίτους. Δεν στοχεύει σε έλεγχο. Είναι μόνο για να γνωρίζουμε ποιοι προσπαθούν να επηρεάσουν τις δημοκρατίες μας» επεξηγεί.

«Η σύσταση τονίζει ότι δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται εργαλεία παρακολούθησης με σκοπό την παρέμβαση στον δημοκρατικό διάλογο και ότι η χρήση τέτοιων εργαλείων για τη στόχευση πολιτικών παραγόντων και δημοσιογράφων για πολιτικό όφελος είναι, για εμάς, απαράδεκτη» δηλώνει, ανατρέχοντας σε σχετικά ευρωβαρόμετρα για να αναδείξει τη σοβαρότητα του ζητήματος. «Οι βασικές ανησυχίες των πολιτών της ΕΕ στο πλαίσιο των εκλογών στην Ευρώπη σχετίζονται με το ότι πολίτες βασίζουν την απόφαση για την ψήφο τους σε παραπληροφόρηση, όπως δήλωσε το 78%. Το 72% λέει ότι μπορεί να γίνει χειραγώγηση των εκλογών μέσω κυβερνοεπιθέσεων, 70% θεωρούν ότι υπάρχει συγκαλυμμένη επιρροή των εκλογών από ξένες χώρες και 60% ότι υπάρχει άσκηση πίεσης προς πολίτες ώστε να ψηφίσουν με κάποιον συγκεκριμένο τρόπο».

Οι παρακολουθήσεις

Τη ρωτάμε επίσης για τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού, που έχει χρησιμοποιηθεί σε ορισμένα κράτη-μέλη και στην Ελλάδα. «Δεν μπορώ να μιλήσω για τη συγκεκριμένη υπόθεση στην Ελλάδα, ούτε μπορώ να πω συγκεκριμένα ποια υπόθεσή μας οδήγησε στις προτάσεις, αλλά αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο προτείνουμε τη δέσμη των μέτρων αυτών. Η δημοκρατία απειλείται, γι’ αυτό θέλουμε να χρησιμοποιηθούν τα εργαλεία αυτά για να προστατευθεί. Βέβαια είναι δύσκολο να επιβληθούν στα κράτη-μέλη οι συστάσεις, αλλά πιστεύουμε ότι θα εφαρμοστούν και ελπίζουμε οι πολίτες να ελέγχουν τι κάνουν οι πολιτικοί».

Τη ρωτάμε για την Ουγγαρία καθώς ο Ορμπαν απειλεί να μπλοκάρει τις αποφάσεις της ΕΕ για την Ουκρανία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που ξεκινά σήμερα. «Υπάρχει ρήτρα αιρεσιμότητας για τη χρήση χρημάτων από τα Ταμεία Συνοχής και έχουν θεσπιστεί ορόσημα. Η Ουγγαρία κατάφερε να τα εκπληρώσει και αποτελεί σύμπτωση ότι απελευθερώνονται προς την Ουγγαρία κονδύλια και το ότι πραγματοποιείται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Τα χρήματα που απελευθερώνονται είναι του Ταμείου Συνοχής. Οχι, όμως του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πρέπει να εκπληρώσουν επιπλέον ορόσημα για να γίνει αυτό. Πρέπει να επιμείνουμε στους κανόνες μας και να δούμε αν η Ουγγαρία θα εκπληρώσει τους όρους» δηλώνει κατηγορηματικά.

Τη ρωτάμε επίσης για την υπόθεση Μπελέρη με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων. «Η προσωπική μου άποψη είναι ότι οι αλβανικές Αρχές πρέπει να του επιτρέψουν να εκπληρώσει τη λειτουργία αυτή (σ.σ.: να ορκιστεί δήμαρχος). Η Αλβανία είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα στην ΕΕ, οπότε θα πρέπει να εκπληρώσουν τους κανόνες για τη δημοκρατία και η υπόθεση αυτή με την Ελλάδα δεν θα τους βοηθήσει, θα δυσχεράνει τη θέση τους».

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»