«Κόλλησε» η μπουκιά στο λαιμό – Ένα αναψυκτικό λύνει τον κόμπο

«Μου έκατσε στο λαιμό»…

Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει αυτή τη φράση, ιδίως στα Χριστουγεννιάτικα τραπέζια και τα τραπέζια των γιορτών, όπου κάποιοι τρέχουν να φέρουν ένα ποτήρι νερό ή κάποιοι άλλοι χτυπούν στην πλάτη αυτόν που «πνίγεται».

Μια μπουκιά φαγητού μπορεί να «σφηνώνει» στον οισοφάγο πολύ εύκολα, γι΄ αυτό και θεωρείται συχνό περιστατικό στα επείγοντα, ιδίως στην περίοδο των γιορτών που οι λιχουδιές είναι πολλές και η λαιμαργία και η βουλιμία αυξάνουν και την ταχύτητα με την οποία τρώμε.

Μόνο που οι υγειονομικοί πολλές φορές επιβαρύνονται με άμεσες ενδοσκοπήσεις για να βγάλουν τις τροφές που «κόλλησαν» και οι οποίες μπορεί ακόμη και να τρυπήσουν τον οισοφάγο, ιδίως αν μαζί με το κρέας έχουμε καταπιεί και κάποιο κοκκαλάκι…

Προσοχή στο κρέας – Χρειάζεται ενδοσκοπική αφαίρεση συχνότερα σε σύγκριση με άλλες τροφές

Οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες Ενδοσκόπησης του Γαστρεντερικού Συστήματος (ASGE και ESGE) προτείνουν επείγουσα ενδοσκόπηση (εντός 6 ωρών) για πλήρεις αποφράξεις του οισοφάγου και επείγουσα ενδοσκόπηση (εντός 24 ωρών) για μερικές αποφράξεις.

Και οι δύο κατευθυντήριες οδηγίες επιτρέπουν την ιατρική αντιμετώπιση πριν από την ενδοσκόπηση, εφόσον δεν καθυστερεί η ενδοσκοπική αφαίρεση. Διάφορες φαρμακευτικές θεραπείες έχει επιχειρηθεί να αξιολογηθούν προηγουμένως, όπως η γλυκαγόνη, τα νιτρικά άλατα και η βουτυλική σκοπολαμίνη, αλλά με περιορισμένα ή αντικρουόμενα αποτελέσματα από τη χρήση τους.

Άλλες μελέτες αναφέρουν ποσοστά επιτυχίας 59 – 100% με την κατάποση αναψυκτικού με ανθρακικό, όπως η κόλα. Το διοξείδιο του άνθρακα πιστεύεται ότι βοηθά τον καθαρισμό του οισοφάγου, αν και ο ακριβής μηχανισμός είναι ασαφής. Μια μελέτη που χρησιμοποιούσε κόλα σε υγιείς εθελοντές χωρίς κολλημένη τροφή διαπίστωσε ότι το ανθρακικό προκαλεί μείωση στην πίεση του κατώτερου σφιγκτήρα του οισοφάγου. Αυτή η μείωση της πίεσης θα μπορούσε να διευκολύνει τη διέλευση της τροφής.

Στο πλαίσιο αυτό, Ολλανδοί ερευνητές από το Άμστερνταμ και άλλες ολλανδικές πόλεις, αλλά και από τη Νότιο Αφρική επιχείρησαν τη χρήση αναψυκτικού τύπου κόλα για το μπλοκάρισμα της τροφής στον οισοφάγο.

Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στη Χριστουγεννιάτικη έκδοση του BMJ, μετείχαν τα τμήματα επειγόντων περιστατικών πέντε ολλανδικών νοσοκομείων σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο, από τις 22 Δεκεμβρίου 2019 μέχρι τις 16 Ιουνίου 2022.

Οι συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν 51 ενήλικες με πλήρη απόφραξη του οισοφάγου, που ορίζεται ως ξαφνική αδυναμία διέλευσης του σάλιου μετά την κατανάλωση τροφών. Ασθενείς που είχαν φάει κρέας με οστά και ασθενείς με ταξινόμηση της Αμερικανικής Εταιρείας Αναισθησιολόγων (ASA), για τη φυσική κατάστασή τους IV ή υψηλότερη, αποκλείστηκαν.

Η παρέμβαση

Οι 28 ασθενείς στην ομάδα παρέμβασης έλαβαν οδηγίες να καταναλώνουν 25 ml κόλα σε γουλιές, μέχρι το πολύ 200 ml.

Στους 23 ασθενείς της ομάδας ελέγχου περίμεναν εύκολη διέλευση των τροφών.

Σε κάθε ομάδα, εάν δεν εμφανιζόταν πλήρης υποχώρηση των συμπτωμάτων, γινόταν ενδοσκοπική αφαίρεση σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες, δηλαδή:

• εντός 6 ωρών για ασθενείς με πλήρη απόφραξη και
• εντός 24 ωρών για μερική απόφραξη.
• Σε περίπτωση πλήρους υποχώρησης των συμπτωμάτων απαιτούνταν εκλεκτική διαγνωστική ενδοσκόπηση.

Αποτελέσματα

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, το αναψυκτικό βελτίωσε την απόφραξη στο 61% των συμμετεχόντων και στις δύο ομάδες (ομάδα παρέμβασης 17/28 (61%) έναντι ομάδας ελέγχου 14/23 (61%). Απουσία απόφραξης αναφέρθηκε συχνότερα στην ομάδα παρέμβασης, αλλά αυτή η διαφορά δεν ήταν σημαντική (12/28 (43%) στην ομάδα παρέμβασης έναντι 8/23 (35%) στην ομάδα ελέγχου. Δεν σημειώθηκαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Ωστόσο, έξι (21%) ασθενείς στην ομάδα παρέμβασης παρουσίασαν προσωρινή ενόχληση μετά την κατανάλωση της κόλας.

Όμως η κατανάλωση αναψυκτικού δεν βελτίωσε ουσιαστικά την οισοφαγική απόφραξη, αφού τελικά δεν αποφεύχθηκαν οι ενδοσκοπικές παρεμβάσεις στο νοσοκομείο.

Έτσι, οι ερευνητές κατέληξαν ότι το ανθρακούχο αναψυκτικό μπορεί να θεωρηθεί ως «θεραπεία πρώτης γραμμής», αλλά δεν θα πρέπει να καθυστερεί την ενδοσκοπική αντιμετώπιση.

Από τα ευρήματα των ενδοσκοπήσεων, διαπιστώθηκε πως ευκολότερα «καθάρισε» ο οισοφάγος από άλλες τροφές σε σχέση με το κρέας. Όμως διαπιστώθηκε επίσης στο 27% των συμμετεχόντων στένωση οισοφάγου, ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, ρήξη διαφράγματος, οισοφαγική παλινδρόμηση και ένα περιστατικό κακοήθειας.