Τι πάθανε εταιρικοί κολοσσοί και απολύουν κόσμο χριστουγεννιάτικα;

Το δίχως άλλο, η απόλυση εργαζομένων λίγο πριν το τέλος ενός έτους, που πλησιάζουν οι γιορτές, είναι μια ζοφερή εμπειρία και ένας πικρός τρόπος να καλωσορίσει ένας παθών-ούσα τη νέα χρονιά.

Αυτό όμως φαίνεται να κάνουν εταιρικοί κολοσσοί στο εξωτερικό μετά τον Νοέμβριο.

Ειδικότερα, στις αρχές Δεκεμβρίου, η σουηδική υπηρεσία Spotify απέλυσε 1.500 υπαλλήλους και ο διεθνής κολοσσός στα ΜΜΕ Κοντέ-Ναστ περιόρισε το 5% του εργατικού δυναμικού της.

Στις 11 Δεκεμβρίου η αμερικανική οικονομική εταιρεία State Street ανακοίνωσε ότι θα απολύσει 1.500 εργαζόμενους ενώ ταυτόχρονα, η εταιρεία κατασκευής παιχνιδιών Hasbro ανέφερε περικοπές για περισσότερες από 1.000 θέσεις εργασίας.

Στις 13 Δεκεμβρίου, η αμερικανική πλατφόρμα Etsy ανακοίνωσε ότι θα απολύσει το 11% του προσωπικού της, περικόπτοντας περισσότερες από 200 θέσεις εργασίας.

Στο Ην. Βασίλειο, φαρμακευτικές εταιρείες, τράπεζες, αυτοκινητοβιομηχανίες και εταιρείες συμβούλων ανακοίνωσαν επίσης σαρωτικές απολύσεις, ανακατεύοντας εργαζομένους τους τελευταίους μήνες του έτους.

Ειδικοί που μίλησαν στο BBC κάνουν τις πρώτες εκτιμήσεις επιχειρώντας να εξηγήσουν που οφείλονται τόσες απολύσεις.

Φαινόμενο «vibecession»

Ο καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ Νίκολας Μπλουμ, αποδίδει τις απολύσεις στο γεγονός ότι οι εταιρείες ψυχανεμίζονται ότι έρχονται δύσκολες μέρες και έτσι προληπτικά διώχνουν κόσμο.

Πιστεύει ότι οι περισσότερες εταιρείες που πραγματοποίησαν αυτές τις μαζικές απολύσεις στο τέλος του έτους το έκαναν με την υπόθεση ότι επίκειται οικονομική ύφεση. Ονομάζει αυτή την αντίδραση των εταιρειών «vibecession», δηλαδή οι πράξεις καθοδηγούνται από τις αντιλήψεις ή προκαταλήψεις, καθώς τα πραγματικά δεδομένα δεν δικαιολογούν τον εταιρικό σκεπτικισμό.

Οι απολύσεις τις γιορτές είναι συχνά το αποτέλεσμα περικοπών δαπανών την τελευταία στιγμή που αποσκοπούν στην ενίσχυση του ισολογισμού μιας εταιρείας

Παρόλο που η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει πέσει και πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται μια αδύναμη οικονομία εν μέσω πληθωρισμού και σύσφιξης της αγοράς εργασίας, οι δείκτες δείχνουν ότι η οικονομία είναι σε γενικές γραμμές αρκετά ανθεκτική.

Αυτή η κακή «ευθυγράμμιση», λέει ο Bloom, τροφοδοτεί τις εταιρείες που προσπαθούν να ενισχύσουν τα κέρδη στο τέλος του έτους εν αναμονή μιας απότομης οικονομικής ύφεσης, παρά τα στοιχεία για το αντίθετο. Ως εκ τούτου, απολύσεις βάσει «vibes».

«Οι εταιρείες προσπαθούν σκληρά να αποφύγουν τις απολύσεις κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου, επομένως όσοι κάνουν περικοπές τώρα πρέπει να βρίσκονται υπό κάποια πίεση», λέει ο Bloom. «Αυτό είναι ως απάντηση σε κάτι που δεν είδαν πριν από δύο μήνες, αλλά τώρα είναι τόσο πιεστικό που δεν μπορεί να περιμένει άλλους δύο μήνες».

Μην σας εκπλήσσει

Ωστόσο, την καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη, Shirley Lin, αυτές οι απολύσεις δεν την εκπλήσσουν δεδομένων των τρεχουσών οικονομικών συνθηκών.

Αν και οι απολύσεις μπορεί να είναι μεγάλες σε τομείς όπως η τεχνολογία και τα ΜΜΕ αυτή τη στιγμή, λέει ότι οι περικοπές θέσεων εργασίας στο τέλος του έτους είναι μια κοινή επιχειρηματική πρακτική σε όλους τους κλάδους.

Μια οθόνη εμφανίζει το λογότυπο και τις πληροφορίες συναλλαγών για το Spotify καθώς ένας έμπορος εργάζεται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (NYSE), 4 Δεκεμβρίου 2023. (REUTERS/Brendan McDermid)

«Οι εταιρείες παρακολουθούν συνήθως τα οικονομικά τους στοιχεία στο ημερολογιακό έτος όταν αναφέρουν τριμηνιαία αποτελέσματα», λέει. «Οι ετήσιες εκθέσεις μιας εταιρείας προς τους μετόχους, οι οποίες είναι επίσης σημαντικές για την προσέλκυση νέων επενδυτών, περιλαμβάνουν τα οικονομικά αποτελέσματα του τελευταίου τριμήνου».

Οι απολύσεις κατά την περίοδο των διακοπών είναι συχνά το αποτέλεσμα περικοπών δαπανών την τελευταία στιγμή που αποσκοπούν στην ενίσχυση του ισολογισμού μιας εταιρείας προς όφελος των μετόχων.

Εκτός από την εξοικονόμηση στους μισθούς των εργαζομένων, λέει η Lin, οι περικοπές επιτρέπουν επίσης στους εργοδότες να αποφύγουν να πληρώσουν μπόνους, πολλά από τα οποία προσγειώνονται στο τέλος του έτους.

Μια πρακτική που μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ

Ωστόσο, ενώ η χρονική στιγμή αυτών των απολύσεων δεν είναι μια νέα επιχειρηματική πρακτική, η Lin παραδέχεται ότι υπάρχει μια ιδιαίτερη ένταση στις απολύσεις κατά την περίοδο των διακοπών.

«Βλέπουμε μια ιστορική αύξηση της δημόσιας υποστήριξης για τα δικαιώματα των εργαζομένων», λέει. «Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις εταιρείες και τους μετόχους να λαμβάνουν υπόψη την ευημερία των εργαζομένων και τη συμβολή τους στην επιτυχία της εταιρείας, μαζί με τις δίκαιες πολιτικές στο χώρο εργασίας».

Έτσι, παρόλο που οι απολύσεις στο τέταρτο 3μηνο είναι ένας απλός τρόπος για τη στήριξη των οικονομικών στοιχείων μιας εταιρείας στο τέλος του έτους, η Lin λέει ότι η προσέγγιση είναι τελικά επιβλαβής για τους μετόχους, τους υπαλλήλους και τους επιχειρηματικούς εταίρους μιας εταιρείας.

«Οι απολύσεις λίγο πριν τις γιορτές μπορούν να βλάψουν το ηθικό της εταιρείας και τη δημόσια εικόνα της», λέει. «Η χρονική στιγμή αυτών των απολύσεων μπορεί να φαίνεται ιδιαίτερα σκληρή, καθώς η παραγωγικότητα των εργαζομένων στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί πολύ, αλλά ιστορικά χωρίς παρόμοια επίπεδα αύξησης των μισθών».

Ανεξάρτητα από τους λόγους για αυτές τις απολύσεις -είτε πρόκειται για πραγματικές συνθήκες ή προκαταλήψεις ή μακροχρόνιους οικονομικούς λογισμούς- η νεοανακαλυφθείσα διερευνητική ματιά μπορεί να αναγκάσει ορισμένους εργοδότες να σκεφτούν δύο φορές για την απομάκρυνση των θέσεων εργασίας στις γιορτές.