Ζητούμενο η αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στις λήψεις των αποφάσεων

Ο τρόπος βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ θεσμικών φορέων σε όλα τα επίπεδα για την αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στο ευρωπαϊκό σχέδιο ήταν το βασικό θέμα που συζητήθηκε από περιφερειακούς και τοπικούς ηγέτες με εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε διάσκεψη για το μέλλον της συμμετοχικής δημοκρατίας, η οποία διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών στις 15 Δεκεμβρίου.

Οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες υποβάλλουν τις προτάσεις τους για την αποτελεσματική συμμετοχή των πολιτών, την επαρκή εκπροσώπησή τους και την ανάπτυξη εξατομικευμένων λύσεων που αντικατοπτρίζουν την πολυμορφία της Ευρώπης. Ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024, είναι σημαντικό να τεθούν οι πολίτες στο επίκεντρο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες τόνισαν ότι οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται από τους δήμους τους και την ΕτΠ θα εμπνευστούν από την κληρονομιά της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, καθώς οι σχετικές προτάσεις της Διάσκεψης θα συζητηθούν σε τοπικές εκδηλώσεις για τη συμμετοχή των πολιτών σε ευρωπαϊκά ζητήματα και την παρακίνησή τους να ψηφίσουν. Η διάσκεψη εγκαινιάστηκε με βιντεοσκοπημένα μηνύματα του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, Vasco Alves Cordeiro, και του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Dubravka?uica.

Η δημοκρατία εν δράσει

Η συμμετοχική δημοκρατία επιδιώκει να δημιουργήσει έναν πιο ενεργό και ενημερωμένο πολίτη, καλλιεργώντας ένα αίσθημα οικειοποίησης και ενδυνάμωσης στο πλαίσιο του πολιτικού συστήματος. Οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες τόνισαν ότι, ενώ η συμμετοχική δημοκρατία μπορεί να ενισχύσει τη συμμετοχή των πολιτών και τη λογοδοσία, έρχεται επίσης με προκλήσεις, όπως η διασφάλιση της συμμετοχικότητας, η διαχείριση διαφορετικών απόψεων και η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της άμεσης συμμετοχής των πολιτών και της ανάγκης εμπειρογνωμοσύνης στη λήψη αποφάσεων.

Οι συμμετέχοντες τόνισαν ότι η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης αποτελεί σημαντικό ορόσημο εν προκειμένω και οι συστάσεις που εγκρίθηκαν από τη Διάσκεψη κατέδειξαν την προστιθέμενη αξία μιας πιο διαρθρωμένης συμμετοχής των πολιτών στον δημοκρατικό μας διάλογο. Ωστόσο, τόνισαν ότι η Διάσκεψη πρέπει να ακολουθηθεί από την εφαρμογή της για να δείξει στους πολίτες ότι οι προτάσεις που προκύπτουν λαμβάνονται υπόψη στις μελλοντικές πολιτικές της ΕΕ, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος η έλλειψη παρακολούθησης και προσοχής στις προτάσεις της να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας των πολιτών στο ευρωπαϊκό εγχείρημα.

Αξιοποίηση του περιφερειακού δυναμικού

Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να υποστηριχθούν μέσω της συμμετοχικής δημοκρατίας κατά την ανάπτυξη και την εφαρμογή πολιτικών. Όλο και πιο συχνά, καθίσταται απαραίτητο για τους πολιτικούς να συμπεριλάβουν τις φωνές των πολιτών στη διαδικασία χάραξης πολιτικής. Οι υποεθνικές αρχές, όπως οι περιφερειακές κυβερνήσεις, οι δήμοι και τα τοπικά συμβούλια, διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην εκπροσώπηση των τοπικών συμφερόντων και στην εφαρμογή πολιτικών προσαρμοσμένων στις ειδικές ανάγκες μιας περιφέρειας.

Ως εκ τούτου, οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες υπογράμμισαν στη δεύτερη σύνοδο ότι, προκειμένου να αξιοποιηθεί αυτό το δυναμικό, απαιτείται μια συμμετοχική προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς που θα επικεντρώνεται στην τοπική ανάπτυξη. Οι δήμοι και οι περιφέρειες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διοργάνωση διαβουλευτικών και συμμετοχικών εκδηλώσεων, οι οποίες θα επωφεληθούν από τη στήριξη και τη χρηματοδότηση της ΕΕ. Το αποτέλεσμα των εκδηλώσεων αυτών θα πρέπει να διοχετευθεί στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ, αναπτύσσοντας δεσμούς και συνέργειες μεταξύ των διαφόρων επιπέδων; Ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό.

Ο αντίκτυπος της τεχνολογίας στο μέλλον της δημοκρατίας

Η πολιτική δημοκρατία εκσυγχρονίζεται χάρη στις ψηφιακές τεχνολογίες, ιδίως την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Η έννοια της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αναδύεται, με πειράματα συμμετοχικής δημοκρατίας και συλλογικής νοημοσύνης. Ειδικότερα, η τεχνητή νοημοσύνη θα καταστεί ολοένα και περισσότερο χρησιμοποιούμενη τεχνολογία για τη σύνδεση των πολιτών με εκστρατείες, ψηφοφορίες ή συμμετοχικές εκδηλώσεις και ως υποστήριξη για την αποτελεσματική εξήγηση των δημοκρατικών διαδικασιών. Ωστόσο, οι ψηφιακές χρήσεις αποδεικνύονται επίσης ότι είναι αντίπαλοι και όχι συνεισφέροντες στις δημοκρατίες μας σε ορισμένες περιπτώσεις, καθώς οι τεχνολογίες είναι ευέλικτες και ευάλωτες σε πολλές χρήσεις.

Οι συμμετέχοντες τόνισαν ότι μια ασφαλής και αξιόπιστη τεχνολογία είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ψηφιακής ψηφοφορίας και της συμμετοχής των πολιτών μέσω διαδικτυακών εργαλείων. Η παροχή τεχνολογιών σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ και όχι μόνο στα αγγλικά είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας.

Αποσπάσματα εισηγήσεων:

Alin-Adrian Nica (RO/EPP), πρώτος αντιπρόεδρος της επιτροπής CIVEX και πρόεδρος της Timi; Το Συμβούλιο της Κομητείας, δήλωσε: «Οι τοπικοί και περιφερειακοί εκλεγμένοι πολιτικοί δεσμεύονται πλήρως να καταστήσουν τη δημοκρατία ισχυρότερη και να φέρουν την ΕΕ πιο κοντά στους πολίτες. Τα συμμετοχικά εργαλεία ενθαρρύνουν τους πολίτες να δραστηριοποιούνται στη δημοκρατία όχι μόνο όταν ψηφίζουν, αλλά και πέραν αυτού, διατηρώντας ζωντανή τη συμμετοχή των πολιτών. Πρέπει να προωθήσουμε τη δέσμευση και την αποτελεσματική συμμετοχή των πολιτών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στη χάραξη πολιτικής».

Ο κ. Dom nec Ruiz Devesa, βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και συνεισηγητής για τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024, δήλωσε: «Οι περιφέρειες και οι δήμοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι οι πολιτικοί φορείς που βρίσκονται πλησιέστερα στους πολίτες και αποτελούν βασική διάσταση για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής δημοκρατίας και της ιθαγένειας της ΕΕ. Η εγγύτητα με τους πολίτες είναι πλέον πιο σημαντική από ποτέ, καθώς προσεγγίζουμε τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του Ιουνίου 2024 μετά από κοινοβουλευτική περίοδο που σημαδεύτηκε από την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την εφαρμογή καινοτόμων νέων πολιτικών της ΕΕ (όπως, μεταξύ άλλων, η Ένωση Υγείας, το σχέδιο ανάκαμψης ή η Ενεργειακή Ένωση).

Σε αυτές τις επόμενες εκλογές, πρέπει να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή διάσταση του πολιτικού διαλόγου σε συνεργασία με τους τοπικούς συμβούλους που έχουν δεσμευτεί να μεταδώσουν τις ευρωπαϊκές πολιτικές και τα μηνύματα για την αύξηση της συμμετοχής και της συμμετοχής».