«O αντισημιτισμός είναι πρόβλημα, αλλά το ίδιο και η ισλαμοφοβία»

Στις πανεπιστημιουπόλεις των ΗΠΑ – μετά από χρόνια θετικής δράσης, πολιτικών ταυτότητας και διαφορετικότητας και συντηρητικής επίθεσης κατά της ελεύθερης σκέψης – έχουν φτάσει σε σημείο βρασμού, με κατηγορίες για αντισημιτισμό να εκτοξεύονται εναντίον των πανεπιστημίων. Οι διαχειριστές αποσύρουν εκατομμύρια δολάρια, οι πρόεδροι τριών από τα πιο γνωστά πανεπιστήμια αντιμετώπισαν θορυβώδεις αμφισβητίες στο Κογκρέσο (με έναν από αυτούς να παραιτείται στη συνέχεια), ενώ οι πολιτικές πιέσεις και οι αναφορές αυξάνονται.

Τα πρωτοσέλιδα συσσωρεύονται εδώ και εβδομάδες. Ωστόσο, όπως προειδοποιούν οι περισσότερες από τις δώδεκα πηγές που συμβουλεύτηκαν για την παρούσα έκθεση, ο αντισημιτισμός στα πανεπιστήμια δεν είναι συνέπεια του πολέμου κατά της Γάζας. Αντίθετα, προέκυψε πολύ νωρίτερα. Και δεν είναι τόσο διαδεδομένος όσο φαίνεται, ούτε ενθαρρύνεται από φιλοπαλαιστινιακές ομάδες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τείνει να συνδέεται με την ακροδεξιά.

Εν τω μεταξύ, η Κλοντίν Γκέι, η Πρόεδρος του Χάρβαρντ παραμένει στο στόχαστρο

Ορισμένες πηγές υπενθυμίζουν ότι οι χειρότερες αντισημιτικές επιθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν έργο λευκών ρατσιστών, όπως αυτή στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια το 2017, που ενθαρρύνθηκε από τον τότε πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τους ακόλουθούς του, μεταξύ των οποίων και η ρεπουμπλικανή βουλευτής Ελίζ Στέφανικ (Νέα Υόρκη). Πριν από 10 ημέρες, η σύμμαχος του πρώην προέδρου επιτέθηκε στους ηγέτες των πανεπιστημίων της Πενσιλβάνια, του Χάρβαρντ και του ΜΙΤ σε μια εμφάνιση στο Κογκρέσο. Η πρώτη από αυτές – η Liz Magill – παραιτήθηκε τρεις ημέρες μετά την κατάθεσή της.

Εν τω μεταξύ, η Κλοντίν Γκέι, η Πρόεδρος του Χάρβαρντ παραμένει στο στόχαστρο: Διαφημιστικά βαν σταθμεύουν μπροστά από το σπίτι της ή περιφέρονται γύρω από την πανεπιστημιούπολη. Εμφανίζουν οθόνες με την εικόνα της και υποτιμητικές φράσεις, που θυμίζουν σκληρές εποχές της αμερικανικής ιστορίας.

Η επίθεση κατά της Γκέι και των συντρόφων της – τριών γυναικών που βρίσκονται στη γραμμή του πυρός – οφείλεται, σύμφωνα με τους επικριτές τους, στην αποτυχία τους να καταδικάσουν τις διαδηλώσεις κατά του Ισραήλ, οι οποίες έχουν τρομάξει ορισμένους φοιτητές εβραϊκής πίστης. Οι πρόεδροι των πανεπιστημίων έχουν επίσης εξοργίσει πολλούς δωρητές, οι οποίοι είναι, ουσιαστικά, τα αφεντικά των αμερικανικών πανεπιστημίων: Πέρυσι, συνεισέφεραν 59,5 δισεκατομμύρια δολάρια για τη λειτουργία τους. Περισσότερο από το 80% των δωρεών προήλθε από το 1% των δωρητών. Ένας από αυτούς απέσυρε πρόσφατα πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, γεγονός που προκάλεσε την πτώση της προέδρου, Λιζ Μάγκιλ.

Ο πρόεδρος του Χάρβαρντ ρωτήθηκε αν το «κάλεσμα για γενοκτονία των Εβραίων» είναι ενάντια στην πολιτική

Ζητούν το κεφάλι της

Η Κλοντίν Γκέι, η πρόεδρος του Χάρβαρντ, το οποίο έχει ετήσιο προϋπολογισμό 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων συνεχίζει να αντιστέκεται στις πιέσεις των δωρητών, παρά τις δυσκολίες. Η υποστήριξη των περισσότερων από 700 καθηγητών της σχολής – πολλοί από τους οποίους είναι Εβραίοι – και του διοικητικού συμβουλίου ήταν ελάχιστα χρήσιμη. Αρκετοί δωρητές – και αρκετοί βουλευτές – συνεχίζουν να ζητούν το κεφάλι της.

Ο Derek J. Penslar – καθηγητής Εβραϊκής Ιστορίας και διευθυντής του Κέντρου Εβραϊκών Σπουδών του Χάρβαρντ – υποβαθμίζει τη σοβαρότητα της διαμάχης. «Η κατάσταση δεν είναι τόσο σοβαρή όσο αναφέρουν τα περισσότερα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, αν και ο αντισημιτισμός είναι ένα σοβαρό και αυξανόμενο πρόβλημα στα πανεπιστήμια και στην κοινωνία στο σύνολό της. Στο Χάρβαρντ, μετά τη σφαγή της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι Εβραίοι φοιτητές έχουν υποστεί ανελέητες και γεμάτες μίσος αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσβολές και εξοστρακισμό. Υπήρξε μόνο μία αναφορά για σωματική επίθεση… το αν όντως συνέβη ή όχι ερευνάται ακόμη. Αλλά δεν υπάρχει επίσης καμία αμφιβολία ότι αντιμετώπισαν διάφορες μορφές αντισημιτισμού που τους έκαναν να αισθάνονται ψυχολογικά και συναισθηματικά άβολα», σημειώνει ο Penslar.

«Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι κατηγορούν ο ένας τον άλλον ότι έχουν αντισημίτες στα αντίστοιχα στρατόπεδά τους»

Η έκταση και η σοβαρότητα συχνά υπερβάλλουν

Τα tweets που δημοσιεύονται σχετικά με τον αντισημιτισμό στις πανεπιστημιουπόλεις μπορεί να δώσουν τη λανθασμένη εντύπωση ότι ο αντισημιτισμός στις ΗΠΑ προέρχεται κυρίως από τον αριστερό, φιλοπαλαιστινιακό ακτιβισμό. Στην πραγματικότητα, οι αντισημιτικές πεποιθήσεις και πράξεις είναι πολύ πιο διαδεδομένες στην ακροδεξιά.

Οι βίαιες και θανατηφόρες επιθέσεις εναντίον Αμερικανών Εβραίων σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται από λευκούς εθνικιστές εξτρεμιστές. Τέτοια ήταν η περίπτωση του Σάρλοτσβιλ το 2017, όταν ο τότε πρόεδρος Τραμπ σήκωσε τους ώμους και είπε ότι υπήρχε βία «και από τις δύο πλευρές», όσον αφορά τις επιθέσεις των λευκών ρατσιστών σε αντιρατσιστές διαδηλωτές. Σχόλια όπως αυτά ενθάρρυναν περαιτέρω την ακροδεξιά. Ένα χρόνο αργότερα, το 2018, ένας λευκός ρατσιστής σκότωσε 11 ανθρώπους σε μια συναγωγή του Πίτσμπουργκ. Αυτή ήταν η χειρότερη αντισημιτική επίθεση στην ιστορία των ΗΠΑ.

Ο συγγραφέας Dov Waxman πρόσθεσε: «Ενώ ανησυχώ για τα αντισημιτικά περιστατικά που έχουν λάβει χώρα σε ορισμένα πανεπιστήμια από το ξέσπασμα του πολέμου, δεν νομίζω ότι είναι ακριβές να πούμε ότι τα πανεπιστήμια είναι εστίες αντισημιτισμού. Σίγουρα υπάρχει αντισημιτισμός αλλά η έκταση και η σοβαρότητά του συχνά υπερβάλλουν». Ο θάλαμος ηχούς των πρωτοσέλιδων – και η σύμπτωση συμφερόντων των μεγάλων μέσων ενημέρωσης με ορισμένους χορηγούς – μπορεί να εξηγήσει τον όγκο της συζήτησης.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Harvard University (@harvard)

Οι Ρεπουμπλικάνοι βρήκαν «ένα καρύδι για να σπάσουν» ενόψει των εκλογών του 2024

Ο Alejandro Baer – καθηγητής και ο οποίος συνδέεται με το Κέντρο Σπουδών Ολοκαυτώματος και Γενοκτονίας στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα – εστιάζει στην πολιτική εργαλειοποίηση. «Ο αντισημιτισμός – και ο τρόπος με τον οποίο ορίζεται και καταπολεμάται – έχει γίνει ένα σημαντικό στοιχείο στους αμερικανικούς πολιτιστικούς πολέμους. Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι κατηγορούν ο ένας τον άλλον ότι έχουν αντισημίτες στα αντίστοιχα στρατόπεδά τους. Μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων, υπάρχουν οι θεωρητικοί συνωμοσίας QAnon και οι λευκοί ρατσιστές που, στη συγκέντρωση του Σάρλοτσβιλ το 2017, φώναζαν «οι Εβραίοι δεν θα μας αντικαταστήσουν». Και, μεταξύ των Δημοκρατικών υπάρχουν αντισιωνιστές που αντιλαμβάνονται τη βία της Χαμάς ως νόμιμη αντίσταση ή που αμφισβητούν το δικαίωμα ύπαρξης του ισραηλινού κράτους. Τα πανεπιστήμια είναι προπύργια των Δημοκρατικών και στοχοποιούνται από τις επιθέσεις των Ρεπουμπλικανών», επιβεβαιώνει μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Οι Ρεπουμπλικάνοι βρήκαν «ένα καρύδι για να σπάσουν» ενόψει των εκλογών του 2024, στον πολλοστό πολιτιστικό τους πόλεμο. Αυτή τη φορά, ωστόσο, υπάρχουν σημάδια νίκης, αν κρίνουμε από το σαφές πλεονέκτημα του Τραμπ σε ορισμένες πολιτείες-κλειδιά. Επίσης, ο συγκεκριμένος πολιτιστικός πόλεμος υποστηρίζεται και από μερικούς Δημοκρατικούς. Σε αντίθεση με άλλα θέματα ταυτότητας, το ζήτημα του Ισραήλ είναι μια κόκκινη γραμμή που κινητοποιεί όλο το πολιτικό φάσμα. Το κάνει αυτό με συναισθηματικό τρόπο, ίσως και με υπαρξιακό. Αλλά η συνενοχή με τους Ρεπουμπλικάνους αντιπάλους του έχει ανοίξει ένα ρήγμα στο κόμμα του Τζο Μπάιντεν.

«Δεν υπήρξε ούτε ένα περιστατικό αντισημιτισμού, ούτε ένα. Επιπλέον, γίνεται λόγος μόνο για τη μία πλευρά… η άλλη πλευρά (Παλαιστίνη) φαίνεται να μην υπάρχει»

Τι έδειξε το διακομματικό ψήφισμα

Την περασμένη εβδομάδα, η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε ένα διακομματικό ψήφισμα που καταδικάζει τον αντισημιτισμό στα πανεπιστήμια και ζητά την παραίτηση της Κλοντίν Γκέι και της ομολόγου της στο ΜΙΤ, Σάλι Κόρνμπλουθ. Η ψηφοφορία ανέδειξε τις έντονες διαχωριστικές γραμμές των Δημοκρατικών που έφερε στο φως ο πόλεμος στη Γάζα: 84 Δημοκρατικοί – συμπεριλαμβανομένων προοδευτικών Εβραίων – ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος, έναντι 125 Δημοκρατικών που ψήφισαν κατά.

Όλοι οι Ρεπουμπλικάνοι (εκτός από έναν) υποστήριξαν το κείμενο. Μακριά από το να παραμείνει στις φούσκες της φιλελεύθερης σκέψης που είναι τα πανεπιστήμια -με το Χάρβαρντ, ένα προπύργιο των Δημοκρατικών, στο τιμόνι- το θέμα έχει περάσει στην πολιτική αρένα για να τροφοδοτήσει την προεκλογική εκστρατεία του 2024. Αυτό άφησε τον Μπάιντεν να εξαντληθεί από δυνάμεις και, όλο και περισσότερο, από υποστήριξη.

Η Τζορντάνα – τριτοετής φοιτήτρια Ιστορίας – έχει μια σωστά ενημερωμένη άποψη. «Δεν υπήρξε ούτε ένα περιστατικό αντισημιτισμού, ούτε ένα. Επιπλέον, γίνεται λόγος μόνο για τη μία πλευρά… η άλλη πλευρά (Παλαιστίνη) φαίνεται να μην υπάρχει. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης – ευθυγραμμισμένα με τους πιο θυμωμένους χορηγούς – έχουν μεγάλη σχέση με αυτό. Νομίζω ότι η διευθύντρια Γκέι αντιμετωπίζει σωστά το πρόβλημα και ότι η επιθεση στην οποία υποβάλλεται είναι αδικαιολόγητη».

Φοιτητικές ομάδες διοργανώνουν συγκέντρωση υπέρ της Παλαιστίνης στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ

«Προσπάθεια καταστολής κάθε φιλοπαλαιστινιακής άποψης»

Αφού παρέμεινε στη θέση της από το διοικητικό συμβούλιο του Χάρβαρντ, απροσδόκητες κατηγορίες για λογοκλοπή περιτριγύρισαν τη Δρ Γκέι αυτή την εβδομάδα. Διαφημιστικά φορτηγά με τη φωτογραφία της πρώτης μαύρης γυναίκας που ηγήθηκε του Χάρβαρντ – συνοδευόμενα από απαξιωτικά μηνύματα – κυκλοφορούν στην πανεπιστημιούπολη. Η Τζορντάνα καταγγέλλει την προκατάληψη της διαμάχης: «Υπάρχει μια σαφής προσπάθεια καταστολής κάθε φιλοπαλαιστινιακής άποψης. Δεν γίνεται καμία συζήτηση για τις απειλές που διατυπώνονται κατά των Αράβων φοιτητών ή για το πώς περιορίζεται η ελευθερία έκφρασής τους».

Μια μουσουλμάνα φοιτήτρια που φοράει χιτζάμπ – η οποία ζητά να μην κατονομαστεί – συμφωνεί μαζί της: «Φυσικά, ο αντισημιτισμός είναι πρόβλημα, χωρίς αμφιβολία… αλλά το ίδιο ισχύει και για την ισλαμοφοβία».

Αυτή η νεαρή γυναίκα ισχυρίζεται ότι, από τις 7 Οκτωβρίου, έχουν σημειωθεί περισσότερα επεισόδια αντιμουσουλμανικού και αντιαραβικού μίσους στην πανεπιστημιούπολη. «Παρενοχλήσεις, λεκτικές προσβολές, πολύ δυσάρεστες, εκδηλώσεις προς τους Άραβες και τους μουσουλμάνους. Υπάρχουν επίσης μισθωμένα φορτηγά που κυκλοφορούν στο Χάρβαρντ και φέρουν ψηφιακές φωτογραφίες και προσωπικά στοιχεία φοιτητών που εκφράζουν φιλοπαλαιστινιακές απόψεις. Η σύζυγος ενός γνωστού καθηγητή καταγράφηκε να προσβάλλει έναν φοιτητή που φορούσε καφίγια (παλαιστινιακή μαντίλα)». Το βίντεο έγινε έκτοτε viral και τα ονόματα και τα επώνυμα του καθηγητή και της συζύγου του δημοσιεύτηκαν από την πανεπιστημιακή εφημερίδα The Harvard Crimson.

«Το πιο σημαντικό είναι να αλλάξει η κουλτούρα»

«Δεν είναι ένα φαινόμενο που παρεμβαίνει στην καθημερινότητά μας, αλλά είναι παντού: Στα καφενεία, στους διαδρόμους… κάθε φοιτητής θα μπορούσε να σας πει ότι είναι μάρτυρας της συζήτησης, αλλά πολλοί δεν θα τολμήσουν να σας μιλήσουν από φόβο μήπως πάρουν θέση», καταλήγει η Τζορντάνα.

Ο Πάτρικ – ένας Βρετανός μεταπτυχιακός φοιτητής – δεν μπαίνει στον κόπο να ξηλώσει τις αφίσες που ζητούν την απελευθέρωση των ομήρων. «Τις έχουν κολλήσει στις κολόνες, δεν υπάρχει τρόπος να τις αφαιρέσεις. Η διαμάχη για τον αντισημιτισμό στην πανεπιστημιούπολη είναι καθαρό θέατρο: Πρόκειται απλώς για τα συμφέροντα κάποιων εκατομμυριούχων που αναστατώνονται ακούγοντας πράγματα που δεν τους αρέσουν, όπως η σφαγή που διαπράττεται εναντίον αμάχων στη Γάζα ή το γεγονός ότι μια κατάπαυση του πυρός είναι απαραίτητη αυτή τη στιγμή» εξηγεί.

Ο ραβίνος Getzel Davis – του Hillel Harvard, του τοπικού τμήματος μιας εβραϊκής πανεπιστημιακής οργάνωσης – δεν έχει σχεδόν καθόλου διαφορετική γνώμη από το πανεπιστήμιο: «Το πιο σημαντικό είναι να αλλάξει η κουλτούρα και να έχουμε μια διοίκηση που να κατονομάζει, να καταγγέλλει και να αντιμετωπίζει τον αντισημιτισμό όποτε και όπου εμφανίζεται… πρέπει να διασφαλίσει ότι αυτή η πανεπιστημιούπολη είναι ένα ασφαλές περιβάλλον μάθησης για τους Εβραίους φοιτητές και όλους τους άλλους. Ανυπομονούμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με την πρόεδρο Γκέι και άλλους καθηγητές του Χάρβαρντ για εκπαιδευτικά προγράμματα και την εφαρμογή πολιτικών για την προστασία των Εβραίων φοιτητών».

Δεν υπάρχουν αρνητικές αντιδράσεις, ούτε παράπονα… μόνο αδιαφορία

Κοντά σε κάποιες εστίες, τρεις φιλοπαλαιστινιακοί ακτιβιστές που εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στη Γάζα μιλούν μέσα από ένα μεγάφωνο. Χωρίς επιτυχία, αλλά και χωρίς κίνδυνο: Δεν υπάρχουν αρνητικές αντιδράσεις, ούτε παράπονα… μόνο αδιαφορία. Ο Ραφαήλ Κάνταρις -ο οποίος συστήνεται ως «άθεος που γεννήθηκε σε εβραϊκή οικογένεια»- αναλαμβάνει την ηγεσία. Ένας Καλιφορνέζος χωρίς καμία σχέση με την πανεπιστημιούπολη, είναι εκπρόσωπος του περιθωριακού Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ. Υπερασπίζεται την ανάγκη για μια επανάσταση που θα ανατινάξει το σύστημα. Την επόμενη μέρα, σε μια κεντρική πλατεία του Χάρβαρντ, μια ομάδα ατόμων (κυρίως συνταξιούχων) σχηματίζουν μια ανθρώπινη αλυσίδα για να ζητήσουν κατάπαυση του πυρός. Κανένας από αυτούς δεν έχει καμία σχέση με το πανεπιστήμιο, επίσης.

Στις 19 Οκτωβρίου, σε συνέντευξή του στην EL PAÍS, ο φιλόσοφος Michael Walzer επισημαίνει αυτό που αντιλαμβάνεται ως ατμόσφαιρα αντισημιτισμού στα πανεπιστήμια. Επικοινωνώντας ξανά την περασμένη Τετάρτη για να αναπτύξει το θέμα, γνωμοδότησε: «Η εμφάνιση του αντισημιτισμού μετά τον πόλεμο της Γάζας -ιδιαίτερα στις πανεπιστημιουπόλεις- δεν αποτελεί ακριβώς έκπληξη. Η αντι-ισραηλινή διέγερση ήταν, εδώ και αρκετό καιρό, ο κύριος τρόπος για να εκφράσουν οι φοιτητές τον αριστερισμό τους, αποφεύγοντας άλλα ζητήματα που απαιτούν την προσοχή της αριστεράς. Το σοκ της 7ης Οκτωβρίου θα έπρεπε να έχει βάλει ένα φραγμό σε αυτόν τον αριστερισμό. Αντ’ αυτού, για ορισμένους -αλλά όχι όλους- τους αριστερούς φοιτητές, έγινε μια ευκαιρία να δείξουν πόσο αφοσιωμένοι ήταν στην παλαιστινιακή υπόθεση».

«Μια λαϊκιστική ευκαιρία να επιτεθούν στην ακαδημαϊκή ελίτ»

Ο Walzer – ο οποίος είναι ομότιμος καθηγητής στο Princeton – υποστηρίζει ότι η διαμάχη γύρω από τους πρυτάνεις (η οποία πιστεύει ότι είναι δικαιολογημένη) είναι μια ευκαιρία να διορθωθούν τα λάθη και να προχωρήσουμε μπροστά. «Ορισμένοι διοικητικοί υπάλληλοι και καθηγητές πανεπιστημίων αντέδρασαν γρήγορα και καλά, αλλά πολλοί δεν αντέδρασαν.

Οι ακροδεξιοί Ρεπουμπλικάνοι – οι οποίοι συχνά έχουν παίξει με αντισημιτικά θέματα – είδαν μια λαϊκιστική ευκαιρία να επιτεθούν στην ακαδημαϊκή ελίτ. Εξ ου και οι ακροάσεις στο Κογκρέσο και η παρενόχληση των τριών πρυτάνεων, οι οποίοι αντέδρασαν άσχημα επειδή ακολούθησαν τις συμβουλές των δικηγόρων τους και δεν μίλησαν ποτέ από καρδιάς, κάτι που απαιτούσε η στιγμή. Νομίζω ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν τώρα» καταλήγει ο Walzer.

*Με στοιχεία από elpais.com