Η Ευρώπη ζητά τις τελικές προσφορές εργολάβων για ένα σμήνος δορυφόρων που θα προσφέρουν ευρυζωνική πρόσβαση στο Διαδίκτυο, ένα σχέδιο των 6,5 δισ. ευρώ που φιλοδοξεί να ανταγωνιστεί την υπηρεσία Starlink του Έλον Μασκ και το Kuiper που ετοιμάζει ο Τζεφ Μπέζος.

Ωστόσο ορισμένοι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι δορυφόροι του αστερισμού  IRIS² κινδυνεύουν να χάσουν το τρένο των τεχνολογικών εξελίξεων και να καταλήξουν παρωχημένοι πριν καν εκτοξευτούν.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία κατέστησε σαφή τη γεωπολιτική σημασία του δορυφορικού Διαδικτύου. Από την αρχή της εισβολής η Ρωσία χτύπησε με κυβερνοεπίθεση την δορυφορική υπηρεσία της Viasat στην οποία βασίζονταν οι ουκρανικές δυνάμεις, οι οποίες σύντομα βρήκαν εναλλακτική λύση στο Starlink του Μασκ.

«Πρέπει να υποθέσουμε ότι ανταγωνιστικές χώρες όπως η Κίνα έχουν ήδη προβλέψει αυτή τη βασική δυνατότητα»

O αστερισμός του  IRIS², αποτελούμενος στην τελική του μορφή από 170 δορυφόρους, αφενός θα προσφέρει στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δίαυλο ασφαλών επικοινωνιών, αφετέρου θα προσφέρει πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε απομονωμένες περιοχές χωρίς επαρκή κάλυψη από επίγεια δίκτυα.

Το σύστημα σχεδιάζεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2027, μέχρι σήμερα όμως κανένας δορυφόρος δεν έχει τεθεί σε τροχιά. Τις πρώτες εκτοξεύσεις έχει αναλάβει η SpaceX, η εταιρεία του Μασκ που προσφέρει την υπηρεσία Starlink.

«Όπως έχουν τα πράγματα, το  IRIS² κινδυνεύει να γίνει παρωχημένο πριν καν εκτοξευτεί» γράφουν σε άρθρο γνώμης στο Politico ο πρώην αρχηγός της γαλλικής πολεμικής αεροπορίας Ντενί Μερσιέ και το πρώην στέλεχος της Airbus Μαρκ Φοντέν.

Τεχνητή νοημοσύνη

Και οι δύο εκπροσωπούν τη γερμανική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης Helsing, η οποία ειδικεύεται σε λογισμικό ΑΙ που τρέχει στα συστήματα των ίδιων των δορυφόρων.

H ενσωμάτωση της τεχνολογίας ΑΙ θα επέτρεπε στους δορυφόρους να αναλύουν τις καταγραφές και να επιλέγουν τι θα μεταδώσουν στο έδαφος ώστε να μειώνεται ο όγκος των δεδομένων και να επιταχύνεται η διαδικασία.

«Για παράδειγμα, αντί να στέλνει ολόκληρα gigabyte δεδομένων από αισθητήρες στον χειριστή στο έδαφος, ένας δορυφόρος με ΑΙ θα ανέλυε πρώτα τα δεδομένα, θα αναζητούσε μοτίβα ενδιαφέροντος και μετά θα έστελνε την καθαρή πληροφορία, όπως ‘εχθρικός ραδιοπομπός στην τάδε θέση’» γράφουν οι εκπρόσωποι της Helsing.

Όταν σχεδιάστηκε το IRIS² η ΑΙ ήταν «κάπως φουτουριστική τεχνολογία», σήμερα όμως, «έχει ωριμάσει και είναι έτοιμη να αναπτυχθεί πρακτικά παντού».

«Πρέπει να υποθέσουμε ότι ανταγωνιστικές χώρες όπως η Κίνα έχουν ήδη προβλέψει αυτή τη βασική δυνατότητα για τους αστερισμούς τους –το IRIS² της Ευρώπης δεν μπορεί να εκτοξευτεί χωρίς αυτή».

Το άρθρο στο Politico επανέφερε τη συζήτηση για το κατά πόσο οι σημερινές διαδικασίες προμηθειών και ανάθεσης έργων είναι αρκετά ευέλικτες και γρήγορες ώστε να επιτρέπουν την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών όπως η AI, σχολίασε το πρακτορείο Reuters.

Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε πως το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης βρίσκεται ήδη στο τραπέζι: «Η συμπερίληψη δυνατοτήτων τεχνητής νοημοσύνης στο IRIS² είναι μια πολύ υποσχόμενη οδός που εξετάζεται» είπε.

Μέχρι στιγμής, για το έργο έχει κατατεθεί μόνο μία προσφορά από κοινοπραξία που περιλαμβάνει τις Airbus, Thales Alenia Space, Eutelsat, Hispasat και SES.

Headlines