Zero Waste ΗoReCa Hub: Ο Φίλιππος Κυρκίτσος εξηγεί γιατί χρειαζόμαστε επιχειρήσεις μηδενικών αποβλήτων

Με τους περιβαλλοντολόγους να επισημαίνουν πως διανύουμε μία κρίσιμη εποχή για το μέλλον του πλανήτη, έννοιες όπως βιωσιμότητα, οικολογικό αποτύπωμα και zero waste ακούγονται όλο και πιο έντονα στον δημόσιο διάλογο. Το ερώτημα είναι, βέβαια, πώς θα εντάξουμε αυτές τις έννοιες στην καθημερινή ζωή; Ποιες είναι οι πρακτικές που αξίζει να υιοθετήσουμε για να μπορούμε να ελπίζουμε όντως σε ένα μέλλον αειφορίας, ένα μέλλον μηδενικών απορριμμάτων;

Σε αυτά τα ερωτήματα φιλοδοξεί να απαντήσει με πράξεις η κοινωνική πλατφόρμα Zero Waste ΗoReCa Hub. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία φιλοδοξεί από το 2018 να διαμορφώσει πιο «πράσινες» επιχειρήσεις καφεστίασης και φιλοξενίας, δίνοντας κίνητρα σε επιχειρηματίες και επαγγελματίες του κλάδου να περιορίσουν τα απορρίμματα, να εξοικονομήσουν ενέργεια, να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των επιχειρήσεών τους.

Για αυτό το ελπιδοφόρο εγχείρημα μας μίλησε ο Δρ. Περιβαλλοντολόγος, Φίλιππος Κυρκίτσος, ξεκινώντας από τους λόγους που οδήγησαν στην ανάγκη δημιουργίας μίας πλατφόρμας όπως η Zero Waste ΗoReCa Hub και καταλήγοντας στο τι χρειάζεται να γίνει από εδώ και στο εξής, για να μπορούμε να οραματιζόμαστε ένα μέλλον μηδενικών αποβλήτων.

Πώς προέκυψε η δημιουργία της ψηφιακής, κοινωνικής πλατφόρμας Zero Waste ΗoReCa Hub και ποιοι ήταν οι αρχικοί στόχοι της;

Η Ψηφιακή Πλατφόρμα Zero Waste Horeca Hub  αποτελεί συνέχεια και αποτέλεσμα του προγράμματος Zero Waste Future, που ξεκίνησε το 2018 από την Coca-Cola στην Ελλάδα και την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, με την υποστήριξη του Ιδρύματος της Coca‑Cola (The Coca‑Cola Foundation) και υπό την αιγίδα του ΥΠΕΝ και αφορούσε στην ορθή διαχείριση των απορριμμάτων των επιχειρήσεων Φιλοξενίας και Καφεστίασης (HORECA), στην πρόληψη, στη διαλογή στην πηγή, στην ανακύκλωση, στην κομποστοποίηση και στην επαναχρησιμοποίηση.

Στα τέλη του 2022, πραγματοποιήθηκε η ψηφιακή μετάβαση και ξεκίνησε η λειτουργία της Ψηφιακής Πλατφόρμας Zero Waste HoReCa Hub. Αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας, μπορέσαμε να κάνουμε εύκολη και προσιτή την πρόσβαση στις επιχειρήσεις HoReCa σε όλη τη χώρα, χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς. Δόθηκε η δυνατότητα -χωρίς κανένα κόστος για τις επιχειρήσεις HoReCa -να ενταχθούν σε αυτή, να εκπαιδευτούν στην κυκλική οικονομία, να ενημερωθούν και να λάβουν υποστήριξη στην προσαρμογή στις νέες νομοθετικές απαιτήσεις, να μειώσουν το λειτουργικό κόστος με καλές Zero Waste πρακτικές, να προβληθούν για τις προσπάθειες τους σε ένα ευρύ δίκτυο, αλλά κυρίως να μειώσουν τα απορρίμματα που παράγουν στο πλαίσιο της λειτουργίας τους. Πρόκειται για μια καινοτόμα πρωτοβουλία, τόσο για την Ελλάδα όσο και διεθνώς.

Η Zero Waste φιλοσοφία, όμως, δεν αφορά μόνο στην πρόληψη και μείωση των αποβλήτων, αλλά αποτελεί μία ολιστική προσέγγιση της διαχείρισης των διαθέσιμων πόρων, δίνοντας εξίσου μεγάλη έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας και νερού και στην προώθηση των βιώσιμων προμηθειών. Έτσι, ένα χρόνο μετά την έναρξη λειτουργίας της, η ψηφιακή πλατφόρμα αναβαθμίζεται, ώστε να περιλαμβάνει θέματα Ενέργειας, Νερού και Βιώσιμων Προμηθειών και να συμβάλλει στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των επιχειρήσεων του κλάδου Φιλοξενίας και Καφεστίασης συνολικά, σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.

Γιατί η πρωτοβουλία ξεκίνησε εστιάζοντας στα απόβλητα των επιχειρήσεων HORECA και πώς σκοπεύετε να επεκτείνετε τη δραστηριότητά της;

Η Ελλάδα ως κατεξοχήν τουριστική χώρα έχει πάρα πολλές επιχειρήσεις φιλοξενίας και καφεστίασης, περίπου 112.000, που λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων τους παράγουν μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων. Έχουμε υπολογίσει ότι, η παραγωγή απορριμμάτων από τις επιχειρήσεις HoReCa κυμαίνεται 25-35% στο σύνολο της χώρας, ανάλογα με την περιοχή και το πόσο τουριστική είναι, ενώ την ίδια στιγμή ο μέσος όρος Zero Waste όλων των επιχειρήσεων HoReCa της Ελλάδας είναι μικρότερος από 5%, ποσοστό ιδιαίτερα μικρό και πολύ μακριά από τους εθνικούς στόχους. Άρα, μία ολοκληρωμένη παρέμβαση στις επιχειρήσεις HoReCa, προκειμένου να κάνουν Πρόληψη και Διαλογή στην Πηγή, αποτελεί μια δράση που μπορεί να αποδώσει θεαματικά αποτελέσματα, ποσοτικά και ποιοτικά, συμβάλλοντας παράλληλα στην επίτευξη των εθνικών στόχων. Τώρα, βρισκόμαστε στο επόμενο στάδιο επέκτασης της πλατφόρμας με το να υποστηρίζουμε τις επιχειρήσεις HoReCa στην εξοικονόμηση ενέργειας και νερού και στην υλοποίηση βιώσιμων προμηθειών.

Πώς ανταποκρίνονται οι επιχειρήσεις HORECA σε αυτή την πρωτοβουλία και πώς θα παροτρύνατε κι άλλους να ενταχθούν σε αυτή;

Από την αρχή της λειτουργίας της Ψηφιακής Πλατφόρμας Zero Waste Horeca Hub οι επιχειρήσεις αγκάλιασαν την πρωτοβουλία. Είναι η μοναδική, ίσως, οργανωμένη προσπάθεια που παρέχει δωρεάν ολοκληρωμένη υποστήριξη, εκπαίδευση και επιβράβευση  των επιχειρήσεων για  τα αποτελέσματα των προσπαθειών τους. Έναν χρόνο μετά την έναρξη της λειτουργίας της, περισσότερες από 1.600 επιχειρήσεις έχουν ενταχθεί σε αυτή και κάθε μέρα ο αριθμός των νέων μελών αυξάνεται, επιτρέποντάς μας να είμαστε αισιόδοξοι για τη συνολική προσπάθεια.

Λόγω της έμπρακτης ενεργοποίησής τους προς μια Zero Waste πορεία, έχουν επιτευχθεί σημαντικά ποσοστά πρόληψης, ανακύκλωσης & κομποστοποίησης, έτσι όπως καταγράφονται στην πλατφόρμα. Το ποσοστό Zero Waste όλων των επιχειρήσεων της πλατφόρμας ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 54% και άρα μόνο το 46% των συνολικών απορριμμάτων τους καταλήγουν ως σύμμεικτα προς τους Δήμους. Αναφερόμαστε, δηλαδή, σε ένα ποσοστό Zero Waste 11-12 φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο μέσο ποσοστό των επιχειρήσεων HoReCa της Ελλάδος. Παράλληλα, η πλατφόρμα βοηθάει αποφασιστικά στην ενημέρωση των επιχειρήσεων για να επεκτείνουν ή να αρχίσουν δράσεις και παρεμβάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας και νερού και να πραγματοποιούν βιώσιμες προμήθειες.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο όφελος για τις επιχειρήσεις HORECA, εκτός από το ότι αναβαθμίζονται σε επιχειρήσεις μηδενικών αποβλήτων;

Τα κυριότερα οφέλη εστιάζουν στην ανάδειξη του περιβαλλοντικού τους χαρακτήρα, αλλά και στη σημαντική μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων. Το οικονομικό αυτό όφελος προκύπτει από την εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας και από την επικείμενη εφαρμογή του ‘Πληρώνω Όσο Πετάω’ (ΠΟΠ) στην Ελλάδα, όπου τα δημοτικά τέλη θα διαμορφώνονται κυρίως βάσει της ποσότητας των σύμμεικτων απορριμμάτων και όχι των τετραγωνικών μέτρων (m2) της επιχείρησης.

Επιπλέον, οι επιχειρήσεις HoReCa που συμμετέχουν στην Πλατφόρμα έχουν τη δυνατότητα να λάβουν μία ιδιαίτερα σημαντική περιβαλλοντική Zero Waste Διάκριση, Χρυσή, Αργυρή ή Χάλκινη, ανάλογα με τους στόχους που έχουν πετύχει στους τομείς της ελαχιστοποίησης των απορριμμάτων που παράγουν, της εξοικονόμησης ενέργειας και νερού και στις βιώσιμες προμήθειες, με την πραγματοποίηση μικρών αλλά καθοριστικών αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας τους. Τον Ιούλιο του 2023 πραγματοποιήθηκε η απονομή των πρώτων Zero Waste Διακρίσεων σε 53 επιχειρήσεις (6 Χρυσές, 37 Αργυρές και 10 Χάλκινες Διακρίσεις), ενώ 3 επιχειρήσεις από αυτές έλαβαν επιπλέον και ειδικά χρηματικά έπαθλα για τις καινοτόμες πρωτοβουλίες που ανέπτυξαν στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας. Οι επόμενες λοιπόν Διακρίσεις θα έρθουν σε συνέχεια αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων και στις 4 κατηγορίες, Απορρίμματα, Νερό, Ενέργεια και Βιώσιμες Προμήθειες.

Ποιος είναι ο σπουδαιότερος αντίκτυπος της πλατφόρμας στην κοινωνία;

Καθημερινά βιώνουμε τις συνέπειες της Κλιματικής Κρίσης, η μείωση των απορριμμάτων και η εξοικονόμηση των διαθέσιμων φυσικών πόρων συνδέονται άρρηκτα με τις προσπάθειες για αντιμετώπισή της.  Η μείωση του όγκου των απορριμμάτων συμβάλλει στη μείωση των επικίνδυνων ουσιών και στην προστασία της δημόσιας υγείας. Επιπλέον, εξοικονομούνται οικονομικοί πόροι για τον Δήμο, αυξάνεται ο χρόνος ζωής των χώρων ταφής, ενισχύεται η κοινωνική συνοχή και ενισχύεται η πράσινη εργασία και επιχειρηματικότητα. Εάν στα προηγούμενα συμπεριλάβουμε και την σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και της κατανάλωσης ενέργειας και νερού, που προκύπτουν από τις καλές πρακτικές στη διαχείριση των απορριμμάτων, της ενέργειας, του νερού και την προώθηση των βιώσιμων προμηθειών, αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του αντίκτυπου σε εθνικό επίπεδο.

Όλα τα παραπάνω, σε μακροεπίπεδο, συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας διαφορετικής φιλοσοφίας όσο αφορά στη σχέση και τη σύνδεση του πολίτη με το περιβάλλον και τη συνειδητοποίηση της ανάγκης για προάσπιση και προστασία του. Η στροφή προς την προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί στην πραγματικότητα στροφή προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον και στην ποιότητα ζωής που αξίζει να διεκδικήσουμε.

Φίλιππος Κυρκίτσος, Πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης

Ποιοι στόχοι έχουν επιτευχθεί προς το παρόν και πού αποβλέπετε μελλοντικά;

Το πρώτο μεγάλο στοίχημα που έχει κερδηθεί είναι η μεγάλη ανταπόκριση των επιχειρήσεων Καφεστίασης και Φιλοξενίας και τα ποσοστά πρόληψης και μείωσης των απορριμμάτων που έχουν επιτευχθεί. Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι, για τις επιχειρήσεις που διακρίθηκαν το ποσοστό πρόληψης και ανακύκλωσης αγγίζει το 63%. Επιπλέον, σύμφωνα με τα μετρήσιμα αποτελέσματα που έχουμε στη διάθεσή μας, έχουν ανακτηθεί πάνω από 940 τόνοι ανακυκλώσιμων υλικών, αξιοποιήθηκαν περίπου 532 τόνοι αποβλήτων τροφίμων και οργανικών υλικών και 80 τόνοι ογκωδών αντικειμένων, ενώ πάνω από 213.831 μερίδες φαγητού που περίσσεψαν έχουν διανεμηθεί δωρεάν, αντί να καταλήξουν στα σκουπίδια.

Φυσικά η προσπάθεια δε σταματάει εδώ. Για το επόμενο διάστημα στοχεύουμε σε ακόμα μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων που θα συμπορευθούν με το όραμά μας για ένα πιο βιώσιμο μέλλον και θα επιτύχουν ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά πρόληψης, ανακύκλωσης και μείωσης των απορριμμάτων. Είμαστε σίγουροι ότι ταυτόχρονα θα επιτευχθεί και σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας και νερού και γενικότερα δραστική μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των επιχειρήσεων HoReCa, συνολικά.

Το Zero Waste δεν είναι ούτε μόδα, ούτε νέο προϊόν μάρκετινγκ. Είναι φιλοσοφία και τρόπος ζωής, είναι σεβασμός στο περιβάλλον και τον πλανήτη που μας φιλοξενεί, είναι συνειδητή επιλογή που ξεκινάει από τις καθημερινές μας συνήθειες μέχρι τους χώρους που εργαζόμαστε και εκείνους που επιλέγουμε για τη διασκέδαση και την ψυχαγωγία μας.