Χούθι: Πώς κατάφεραν να γίνουν ο τρόμος της Ερυθράς Θάλασσας – Ποιοι είναι οι σύμμαχοί τους

Οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν αντάρτες Χούθι της Υεμένης εντείνουν τις επιθέσεις τους σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, οι οποίες, όπως λένε, αποτελούν εκδίκηση κατά του Ισραήλ για τη στρατιωτική εκστρατεία του στη Γάζα.

Σήμερα, Τρίτη 19 Δεκεμβρίου, η Διεύθυνση Ποντοπόρου Ναυτιλίας του Λιμενικού εξέδωσε επείγον σήμα, συστήνοντας στα υπό ελληνική σημαία ή ελληνικών συμφερόντων πλοία που κινούνται στην νότια Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν να αποφεύγουν τα ύδατα της Υεμένης, ενώ η Ελλάδα είναι έτοιμη να στείλει πλοίο κατά των Χούθι.

Το φορτηγό πλοίο Galaxy Leader συνοδεύεται από ταχύπλοα των Χούθι, στην Ερυθρά Θάλασσα

Οι επιθέσεις έχουν αναγκάσει ορισμένες από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές και πετρελαϊκές εταιρείες του κόσμου να αναστείλουν τη διέλευση μέσω μιας από τις σημαντικότερες θαλάσσιες εμπορικές οδούς του κόσμου, γεγονός που θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει σοκ στην παγκόσμια οικονομία.

Ο νέος εφιάλτης της παγκόσμια ναυσιπλοΐας

Οι Χούθι πιστεύεται ότι έχουν οπλιστεί και εκπαιδευτεί από το Ιράν και υπάρχουν φόβοι ότι οι επιθέσεις τους θα μπορούσαν να κλιμακώσουν τον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Χαμάς σε μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση.

Το CNN παρουσιάζει αναλυτικά το παρελθόν και το παρόν των Χούθι, των ανταρτών που έχουν σκορπίσει τον τρόμο στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ποιοι είναι οι Χούθι;

Το κίνημα των Χούθι, γνωστό και ως Ansarallah (Υποστηρικτές του Θεού), είναι η μία πλευρά του εμφυλίου πολέμου στην Υεμένη που μαίνεται εδώ και σχεδόν μια δεκαετία. Εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1990, όταν ο ηγέτης του, ο Χουσεΐν αλ Χούθι, ξεκίνησε την «Πιστή Νεολαία», ένα θρησκευτικό κίνημα αναβίωσης μιας υποκατηγορίας του σιιτικού Ισλάμ που ονομαζόταν Ζαϊδισμός και υπήρχε εδώ και αιώνες.

Επίδειξη οπλισμένων ανταρτών Χούθι

Οι Ζαΐδηδες κυβερνούσαν την Υεμένη για αιώνες, αλλά περιθωριοποιήθηκαν υπό το σουνιτικό καθεστώς που ήρθε στην εξουσία μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 1962. Το κίνημα του Αλ Χούθι ιδρύθηκε για να εκπροσωπήσει τους Ζαΐδηδες και να αντισταθεί στον ριζοσπαστικό σουνισμό, ιδίως στις ιδέες των Ουαχαμπίτες από τη Σαουδική Αραβία. Οι στενότεροι οπαδοί του έγιναν γνωστοί ως Χούθι.

Πώς απέκτησαν την εξουσία;

Ο Αλί Αμπντουλάχ Σάλεχ, ο πρώτος πρόεδρος της Υεμένης μετά την ενοποίηση της Βόρειας και της Νότιας Υεμένης το 1990, υποστήριξε αρχικά την Πιστή Νεολαία. Καθώς όμως η δημοτικότητα του κινήματος αυξανόταν και η αντικυβερνητική ρητορική οξυνόταν, έγινε απειλή για τον Σάλεχ. Τα πράγματα κορυφώθηκαν το 2003, όταν ο Σάλεχ υποστήριξε την εισβολή των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ, στην οποία αντιτάχθηκαν πολλοί Υεμενίτες.

Για τον αλ Χούθι, το ρήγμα ήταν μια ευκαιρία. Εκμεταλλευόμενος τη δημόσια οργή, οργάνωσε μαζικές διαδηλώσεις.

Μετά από μήνες αταξίας, ο Σάλεχ εξέδωσε ένταλμα σύλληψής του.

Ο Αλ Χούθι σκοτώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2004 από τις δυνάμεις της Υεμένης, αλλά το κίνημά του έζησε.

Η στρατιωτική πτέρυγα των Χούθι μεγάλωσε καθώς όλο και περισσότεροι μαχητές προσχώρησαν στον αγώνα.

Ενθαρρυμένοι από τις πρώτες διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης το 2011, πήραν τον έλεγχο της βόρειας επαρχίας Saada και ζήτησαν το τέλος του καθεστώτος Σάλεχ.

Ελέγχουν οι Χούθι την Υεμένη;

Ο Σάλεχ συμφώνησε το 2011 να παραδώσει την εξουσία στον αντιπρόεδρό του Abd-Rabbu Mansour Hadi, αλλά η κυβέρνηση αυτή δεν ήταν περισσότερο δημοφιλής. Οι Χούθι ξαναχτύπησαν το 2014, παίρνοντας τον έλεγχο τμημάτων της Σαναά, της πρωτεύουσας της Υεμένης, πριν τελικά εισβάλουν στο προεδρικό μέγαρο στις αρχές του επόμενου έτους.

Ο Χάντι κατέφυγε στη Σαουδική Αραβία, η οποία εξαπέλυσε πόλεμο κατά των Χούθι κατόπιν αιτήματός του τον Μάρτιο του 2015.Αυτό που αναμενόταν να είναι μια γρήγορη εκστρατεία διήρκεσε χρόνια: Μια κατάπαυση του πυρός υπογράφηκε τελικά το 2022. Έληξε μετά από έξι μήνες, αλλά τα αντιμαχόμενα μέρη δεν επέστρεψαν σε σύγκρουση πλήρους κλίμακας.

Οι μαχητές των Χούθι λαμβάνουν θέσεις μάχης στο κατάστρωμα του φορτηγού πλοίου Galaxy Leader, στην Ερυθρά Θάλασσα

Τα Ηνωμένα Έθνη δήλωσαν ότι ο πόλεμος στην Υεμένη έχει μετατραπεί στη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο. Σχεδόν ένα τέταρτο του εκατομμυρίου άνθρωποι έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, σύμφωνα με τις στατιστικές του ΟΗΕ.

Μετά την κατάπαυση του πυρός, οι Χούθι έχουν εδραιώσει τον έλεγχό τους στο μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Υεμένης. Έχουν επίσης επιδιώξει μια συμφωνία με τους Σαουδάραβες που θα έφερνε οριστικό τέλος στον πόλεμο και θα εδραίωνε τον ρόλο τους ως κυβερνήτες της χώρας.

Ποιοι είναι οι σύμμαχοί τους;

Οι Χούθι υποστηρίζονται από το Ιράν, το οποίο άρχισε να αυξάνει τη βοήθειά του προς την ομάδα το 2014, καθώς ο εμφύλιος πόλεμος κλιμακώθηκε και η αντιπαλότητά του με τη Σαουδική Αραβία εντάθηκε.

Το Ιράν έχει προμηθεύσει την ομάδα με όπλα και τεχνολογία, μεταξύ άλλων, για θαλάσσιες νάρκες, βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV ή drones), σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών του 2021.

Εκτόξευση από τις δυνάμεις των Χούθι βαλλιστικού πυραύλου με στόχο τη Σαουδική Αραβία

Οι Χούθι αποτελούν μέρος του λεγόμενου «Άξονα της Αντίστασης» του Ιράν – μια υπό την ηγεσία του Ιράν αντι-ισραηλινή και αντι-δυτική συμμαχία περιφερειακών πολιτοφυλακών που υποστηρίζεται από την Ισλαμική Δημοκρατία.

Μαζί με τη Χαμάς στη Γάζα και τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο, οι Χούθι είναι μία από τις τρεις εξέχουσες πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν και έχουν εξαπολύσει επιθέσεις κατά του Ισραήλ τις τελευταίες εβδομάδες.

Πόσο ισχυροί είναι οι Χούθι;

Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν παρακολουθήσει επαναλαμβανόμενες βελτιώσεις στο βεληνεκές, την ακρίβεια και τη φονικότητα των πυραύλων εγχώριας παραγωγής των Χούθι. Αρχικά, τα εγχώρια όπλα των Χούθι συναρμολογήθηκαν σε μεγάλο βαθμό με ιρανικά εξαρτήματα που εισήχθησαν λαθραία στην Υεμένη σε κομμάτια, δήλωσε στο CNN προηγουμένως αξιωματούχος με γνώση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.

Αλλά έχουν κάνει προοδευτικές τροποποιήσεις που έχουν προστεθεί σε μεγάλες συνολικές βελτιώσεις, δήλωσε ο αξιωματούχος.

Ένας Χούθι με το καλάσνικόφ του

Σε μια νέα εξέλιξη, οι Χούθι χρησιμοποίησαν βαλλιστικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς εναντίον του Ισραήλ, εκτοξεύοντας μια ομοβροντία βλημάτων στη νότια περιοχή του Ισραήλ, το Εϊλάτ, στις αρχές Δεκεμβρίου, την οποία το Ισραήλ δήλωσε ότι αναχαίτισε.

Τεχνολογία που μπορεί να προκαλέσει χάος

Ενώ οι Χούθι μπορεί να μην είναι σε θέση να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για το Ισραήλ, η τεχνολογία τους μπορεί να προκαλέσει χάος στην Ερυθρά Θάλασσα. Έχουν χρησιμοποιήσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αντιπλοϊκούς πυραύλους για να στοχεύσουν εμπορικά πλοία – ορισμένα από τα οποία δεν πιστεύεται ότι συνδέονται με το Ισραήλ – με αποτέλεσμα το πολεμικό πλοίο USS Carney στην Ερυθρά Θάλασσα να ανταποκριθεί σε κλήσεις κινδύνου.

Γιατί οι Χούθι επιτίθενται σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα;

Ενώ, μέσω ενός συνδυασμού γεωγραφίας και τεχνολογίας, οι Χούθι μπορεί να μην έχουν τις δυνατότητες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, τα χτυπήματά τους σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα μπορεί να προκαλέσουν ένα διαφορετικό είδος πόνου στο Ισραήλ και τους συμμάχους του.

Η παγκόσμια οικονομία έχει λάβει μια σειρά από οδυνηρές υπενθυμίσεις για τη σημασία αυτού του στενού θαλάσσιου τμήματος, το οποίο εκτείνεται από τα στενά Bab-el-Mandeb στις ακτές της Υεμένης έως τη διώρυγα του Σουέζ στη βόρεια Αίγυπτο – και μέσω του οποίου διακινείται το 12% του παγκόσμιου εμπορίου, συμπεριλαμβανομένου του 30% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων.

Φόβοι για σοκ στην παγκόσμια οικονομία

Το 2021, ένα πλοίο με την ονομασία Ever Given προσάραξε στη διώρυγα του Σουέζ, μπλοκάροντας τη ζωτικής σημασίας εμπορική αρτηρία για σχεδόν μία εβδομάδα -επιβράδυνε την μεταφορά φορτίου αξίας έως και 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε μέρα- και προκάλεσε διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού που διήρκεσαν πολύ περισσότερο.

Υπάρχουν φόβοι ότι οι επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους των Χούθι εναντίον εμπορικών πλοίων, οι οποίες σημειώνονται σχεδόν καθημερινά από τις 9 Δεκεμβρίου, θα μπορούσαν να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερο σοκ στην παγκόσμια οικονομία.

Άλλη εκτόξευση βαλλιστικού πυραύλου με στόχο τη Σαουδική Αραβία

Τέσσερις από τις πέντε μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες του κόσμου – Maersk, Hapag-Lloyd, CMA CGM Group και Evergreen – ανακοίνωσαν ότι θα διακόψουν τη ναυσιπλοΐα μέσω της Ερυθράς Θάλασσας υπό το φόβο των επιθέσεων των Χούθι. Ο πετρελαϊκός γίγαντας BP δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα κάνει το ίδιο – μια κίνηση που προκάλεσε την εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Οι επιθέσεις θα μπορούσαν να αναγκάσουν τα πλοία να ακολουθήσουν πολύ μεγαλύτερη διαδρομή γύρω από την Αφρική και να εκτοξεύσουν το κόστος ασφάλισης στα ύψη. Οι εταιρείες θα μπορούσαν να μετακυλήσουν το αυξημένο κόστος διακίνησης των προϊόντων τους στους καταναλωτές, αυξάνοντας εκ νέου τις τιμές σε μια εποχή που οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό μετά την πανδημία.

«Για τη Γάζα»

Οι Χούθι λένε ότι θα υποχωρήσουν μόνο όταν το Ισραήλ επιτρέψει την είσοδο τροφίμων και φαρμάκων στη Γάζα – τα χτυπήματά τους θα μπορούσαν να έχουν ως στόχο να προκαλέσουν οικονομικό πόνο στους συμμάχους του Ισραήλ με την ελπίδα ότι θα το πιέσουν να σταματήσει τους βομβαρδισμούς του θύλακα.

Η υπεράσπιση της παλαιστινιακής υπόθεσης θα μπορούσε επίσης να είναι μια προσπάθεια να αποκτήσουν νομιμοποίηση στο εσωτερικό και στην περιοχή, καθώς επιδιώκουν να ελέγξουν τη βόρεια Υεμένη. Θα μπορούσε επίσης να τους δώσει το πάνω χέρι έναντι των Αράβων αντιπάλων τους, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, τους οποίους κατηγορούν ότι είναι λακέδες των ΗΠΑ και του Ισραήλ.