Θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι ΗΠΑ ζούνε ιστορικές στιγμές τις τελευταίες ώρες, καθώς ένας πρώην πρόεδρος και υποψήφιος ξανά για την προεδρία για πρώτη φορά κρίθηκε από την δικαιοσύνη πως δεν έχει δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα.

Υπενθυμίζεται ότι την Τρίτη 19 Δεκεμβρίου, το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο -με πλειοψηφία 4 προς 3- επιβεβαίωσε πρωτόδικη απόφαση που αποφαινόταν πως ο Τραμπ προέβη σε «ανταρσία» την 6η Ιανουαρίου 2021. Έκρινε επίσης -ανατρέποντας την αρχική απόφαση- πως το άρθρο 3 της 14ης τροπολογίας του Συντάγματος των ΗΠΑ, δυνάμει του οποίου αποφάσισε πως δεν έχει δικαίωμα να είναι υποψήφιος, είναι πράγματι εφαρμοστέο, παρότι ο ενδιαφερόμενος ήταν πρόεδρος της χώρας όταν εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα.

Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ο νομικός κόσμος, καθώς και αμερικανικά ΜΜΕ που δεν θεωρούνται φιλικά στον Ντόναλντ Τραμπ, εκφράζουν έντονους προβληματισμούς για μια τέτοια άνευ προηγουμένου απόφαση.

Υπάρχουν βασικά ερωτήματα που μένουν αναπάντητα: Ήταν ανταρσία όταν οι υποστηρικτές του Τραμπ εισέβαλαν στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021, προσπαθώντας να σταματήσουν την πιστοποίηση των εκλογών του 2020; Εάν ναι, ο Τραμπ συμμετείχε σε αυτή την εξέγερση μέσω των μηνυμάτων του στους υποστηρικτές του εκ των προτέρων, της ομιλίας του εκείνο το πρωί και των αναρτήσεών του στο Twitter κατά τη διάρκεια της επίθεσης; Έχουν τα δικαστήρια την εξουσία να επιβάλλουν το άρθρο 3 της 14ης Τροποποίησης χωρίς δράση του Κογκρέσου; Και ισχύει το άρθρο 3 για την προεδρία;

Προβλήματα ακόμα και στα διαδικαστικά

Αρκεί και μόνο το γεγονός ότι η ίδια η δικαστής Σάρα Γουάλας, η οποία εξέδωσε την απόφαση του περιφερειακού δικαστηρίου στο Κολοράντο, απάντησε ναι σε όλα τα παραπάνω, εκτός από το τελευταίο καυτό ερώημα.

Σημειώνεται ότι το επίμαχο 3 διευκρινίζει ότι οι αξιωματούχοι που «έχουν συμμετάσχει σε εξέγερση» ή «έδωσαν βοήθεια ή παρηγοριά» σε εκείνους που πραγματοποιούν εξέγερση δεν είναι επιλέξιμοι για υποψηφιότητα. Επειδή το άρθρο 3 περιλαμβάνει πολλά αξιώματα πλην της προεδρίας και επειδή ο προεδρικός όρκος διατυπώνεται διαφορετικά από τους όρκους των απαριθμούμενων αξιωμάτων, η Γουάλας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ευρεία φράση «αξιωματιούχοι των ΗΠΑ» δεν προοριζόταν να συμπεριλάβει την προεδρία.

Παρ’ όλα αυτά το Δικαστήριο του Κολοράντο ερμηνένευσε ότι το άρθρο καλύπτει και τον πρόεδρο.

«Δεν δίνουμε την ίδια βαρύτητα με το περιφερειακό δικαστήριο στο γεγονός ότι η προεδρία δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στην ενότητα 3», έγραψε η πλειοψηφία. «Φαίνεται πολύ πιθανό ότι η προεδρία δεν περιλαμβάνεται ειδικά επειδή είναι προφανώς ένα «γραφείο»».

Αν και η απόφαση ισχύει μόνο για το Κολοράντο, σύμφωνα με τους ειδικούς, η απόφαση της Πολιτείας θα μπορούσε να ενθαρρύνει ομάδες σε άλλες πολιτείες να υποβάλουν παρόμοιες αγωγές

Οι τρεις δικαστές που διαφώνησαν με την απόφαση το έπραξαν για διαδικαστικούς λόγους, όχι για την ουσία του αν ο Τραμπ συμμετείχε σε εξέγερση ή εάν το τμήμα 3 ισχύει για την προεδρία. Σε τρεις διαφορετικές αντικρουόμενες απόψεις, η καθεμία βασισμένη σε διαφορετικά νομικά επιχειρήματα, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το δικαστήριο είχε υπερβεί την εξουσία του.

«Ακόμα κι αν είμαστε πεπεισμένοι ότι ένας υποψήφιος διέπραξε φρικτές πράξεις στο παρελθόν – τολμώ να πω, συμμετείχε σε εξέγερση – πρέπει να υπάρξει διαδικαστική δίκαιη διαδικασία για να μπορέσουμε να κηρύξουμε το άτομο αυτό έκπτωτο από την άσκηση δημόσιας θέσης», έγραψε ο δικαστής Carlos Samour Jr. «Είμαι ενοχλημένος για το ενδεχόμενο χάος που προκαλείται από ένα ασύνετο, αντισυνταγματικό και άνευ προτύπων σύστημα στο οποίο κάθε πολιτεία μπορεί να εκδικάζει υποθέσεις αποκλεισμού του άρθρου 3 σε ad hoc βάση» πρόσθεσε.

Τι λένε νομικοί επιστήμονες – Οι επιλογές

Αρκετοί νομικοί εμπειρογνώμονες τονίζουν ότι η υπόθεση θέτει νέα νομικά και συνταγματικά ζητήματα, για τα οποία δεν υπάρχει σαφές προηγούμενο. «Αυτή είναι μια διάταξη του Συντάγματος που απλά δεν περιμέναμε να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε ξανά», είπε η Jessica Levinson, καθηγήτρια στη Νομική Σχολή Loyola, για το άρθρο 3, το οποίο προστέθηκε μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο για να αποτρέψει τα μέλη της Συνομοσπονδίας που κατείχαν αξίωμα να εξεγερθούν ξανά.

Ο καθηγητής Ρίτσαρντ Χάσεν από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, χαρακτήρισε την απόφαση «πολύ προσεκτικά σχεδιασμένη και μελετημένη» και «τούτου λεχθέντος, πολλά από τα ζητήματα που επέλυσε το Δικαστήριο του Κολοράντο θα μπορούσαν κάλλιστα να κριθούν διαφορετικά από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ εάν καταλήξει να επανεξετάσει την υπόθεση επί της ουσίας», είπε. «Πολλά από αυτά είναι ζητήματα πρώτης εντύπωσης που τα δικαστήρια δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν ποτέ στο παρελθόν».

Όταν λοιπόν έρθει η απόφαση στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ τι μπορούμε να περιμένουμε. Αμερικανοί νομικοί εμπειρογνώμονες εξετάζουν όλα τα σενάρια, από το να συμφωνήσουν με το Κολοράντο, μέχρι να ανατρέψουν την απόφασή του ή να «παγώσουν» κατα κάποιο τρόπο την υπόθεση.

Ο υποψήφιος πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τραμπ σε προεκλογική εκδήλωση στην Αϊόβα.

Το σίγουρο είναι ότι οι δικαστές πιέζονται χρονικά, καθώς στις 5 Ιανουαρίου λήγει η προθεσμία για την πιστοποίηση της προεδρικής ψηφοφορίας.

Σημειώνεται ότι το Δικαστήριο του Κολοράντο αποφάσει ότι -εκτός εάν το Ανώτατο Δικαστήριο εκδικάσει την υπόθεση πριν από τις 4 Ιανουαρίου 2024- το όνομα του Τραμπ θα είναι στο ψηφοδέλτιο μέχρι να αποφανθεί το Ανώτατο Δικαστήριο. Όσο η πλευρά Τραμπ ζητά από το Ανώτατο Δικαστήριο να αναθεωρήσει την απόφαση πριν από τις 4 Ιανουαρίου, θα είναι στο ψηφοδέλτιο, δήλωσε ο καθηγητής στο Κολέγιο Νομικής του Κλήβελαντ Doron Kalir στο Business Insider.

Ενώ το Ανώτατο Δικαστήριο θα πρέπει να αποφασίσει αν θα ασχοληθεί με την υπόθεση, δεν θα χρειαστεί να σταθμίσει και να εκδώσει οριστική απόφαση πριν από αυτή την προθεσμία. «Με άλλα λόγια, αυτή τη στιγμή, ο Ντόναλντ Τραμπ εξακολουθεί να μπορεί να περιληφθεί στο προκριματικό ψηφοδέλτιο των Ρεπουμπλικανών στο Κολοράντο», προσέθεσε στο Business Insider ο εκτελεστικός διευθυντής και ιδρυτής του Κέντρου Εκλογικής Καινοτομίας και Έρευνας Ντέιβιντ Μπέκερ. «Μόνο εάν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνηθεί να αναλάβει την υπόθεση ή επικυρώσει με άλλον τρόπο την απόφαση του Κολοράντο θα αφαιρεθεί το όνομά του».

Να περιμένει κανείς ή να μην περιμένει

Σύμφωνα με τον πρώην βοηθό εισαγγελέας των ΗΠΑ Kevin O’Brien, το Ανώτατο Δικαστήριο θα μπορούσε να πραγματοποιήσει την ακρόαση της υπόθεσης για διάφορους λόγους. «Αυτό μπορεί να μην είναι το σωστό όχημα που θέλει να έχει το Ανώτατο Δικαστήριο για να αποφανθεί σχετικά με την 14η Τροποποίηση ή το άρθρο τρία της 14ης Τροποποίησης.[ Οι Δικαστές] Μπορεί να θέλουν μια διαφορετική υπόθεση, μπορεί να θέλουν πολλές υποθέσεις, μπορεί να περιμένουν» είπε η O’Brien. «Αλλά ξέρετε, πιέζονται χρονικά. Έτσι, αυτό θα μπορούσε να συνηγορεί υπέρ της συντόμευσης αυτής της υπόθεσης και της διαμάχης της το συντομότερο δυνατό».

Ο καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και ειδικός στο συνταγματικό δίκαιο Scott Lemieux, είπε ότι είναι πιθανό το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ να ασχοληθεί με την υπόθεση ή να δώσει αναστολή χωρίς να αποφασίσει. Κάτι τέτοιο θα εμπόδιζε την απόφαση του Κολοράντο να τεθεί σε ισχύ ενόσω εκτελείται η διαδικασία προσφυγών.

Ωστόσο, άλλοι ειδικοί πιστεύουν ότι το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ είναι περισσότερο διατεθειμένο να προσπαθήσει να σταθμίσει άμεσα την απόφαση, δεδομένης της χρονικά ευαίσθητης φύσης της απόφασης.

Τι θα συμβεί με το άρθρο 3

Για το άρθρο 3, ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του Νοτρ Νταμπ Derek Muller, πιστεύει ότι το Ανώτατο Δικαστήριο τείνει να εκδικάσει την υπόθεση επειδή ασχολείται με την 14η Τροποποίηση, η οποία δεν έχει υποβληθεί ποτέ σε ερμηνεία από το Ανώτατο Δικαστήριο στα 150 χρόνια ύπαρξής της.

Η τροπολογία ονομάζει ρητά τους γερουσιαστές και τους εκπροσώπους στο Κογκρέσο, τους εκλέκτορες του Προέδρου και του Αντιπροέδρου και οποιονδήποτε αξιωματούχο που κατέχει «οποιοδήποτε αξίωμα, πολιτικό ή στρατιωτικό, υπό τις ΗΠΑ «ως υπεύθυνους στον κανόνα, αλλά δεν αναφέρει συγκεκριμένα τον πρόεδρος. Και ενώ το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο έκρινε ότι η προεδρία περιλαμβάνεται στη διάταξη, το Ανώνατο Δικαστήριο θα μπορούσε να διαφωνήσει.

Αν και η τρέχουσα απόφαση ισχύει μόνο για το Κολοράντο, σύμφωνα με τους ειδικούς, η απόφαση της Πολιτείας θα μπορούσε να ενθαρρύνει ομάδες σε άλλες πολιτείες να υποβάλουν παρόμοιες αγωγές με την ελπίδα να αποβάλουν τον Τραμπ από το ψηφοδέλτιο. «Ο αποκλεισμός ενός κορυφαίου υποψηφίου για την προεδρία και του πρώην προέδρου από το ψηφοδέλτιο είναι μια σημαντική απόφαση και απλώς δεν είμαι σίγουρος ότι το δικαστήριο μπορεί να αντέξει χωρίς να κάνει τίποτα», είπε ο Μούλερ. «Έτσι νομίζω ότι θα πρέπει να βαρύνει. Αλλά πώς θα επιλύσει την υπόθεση, δεν ξέρω. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι που μπορεί να πάει».

Εάν δεν υπάρχει ξεκάθαρο αποτέλεσμα;

Εάν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφασίσει να μην αναλάβει την υπόθεση του Κολοράντο, ουσιαστικά θα επαναφέρει το ζήτημα σε επιμέρους πολιτείες, επιτρέποντας σε καθεμία να καθορίσει εάν ο Τραμπ είναι κατάλληλος να κατονομαστεί στα ψηφοδέλτιά του. Αλλά, εάν το Ανώτατο Δικαστήριο, τελικά εκδικάσει, δεν υπάρχει ξεκάθαρο αποτέλεσμα.

«Το Ανώτατο Δικαστήριο μπορεί να ανατρέψει αυτήν την υπόθεση για τουλάχιστον 5 ή 6 λόγους», είπε ο Kalir στο Business Insider, προσθέτοντας ότι οι λόγοι που το Ανώτατο Δικαστήριο θα μπορούσε να ανατρέψει την υπόθεση ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό και περιλαμβάνουν ζητήματα διάκρισης των εξουσιών, ελευθερία του λόγου και περιορισμένες εξουσίες. των κρατικών δικαστηρίων.

Ο Kalir είπε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο θα μπορούσε επίσης να αποφασίσει ότι απαιτείται η δέουσα διαδικασία για να καθορίσει ένα άτομο που εμπλέκεται σε εξέγερση για να χρησιμοποιήσει την 14η Τροποποίηση, όπως υποστήριξε ένας διαφωνώντας δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Κολοράντο, και μπορεί να καθορίσει ότι ο Τραμπ είναι κατάλληλος να συμμετέχει στο ψηφοδέλτιο μέχρι να καταδικαστεί για έγκλημα που σχετίζεται με τις 6 Ιανουαρίου.

Το ενδεχόμενο της απόφασης-έκπληξη

Ο Christian Grose, καθηγητής πολιτικών επιστημών και δημόσιας πολιτικής στο USC, είπε ότι είναι πιθανό το Ανώτατο Δικαστήριο να εκπλήξει τους πάντες και να συμφωνήσει με την απόφαση του Κολοράντο, απαγορεύοντας τελικά στον Τραμπ να συμμετέχει στο ψηφοδέλτιο όχι μόνο σε αυτήν την πολιτεία, αλλά σε εθνικό επίπεδο.

«Το Ανώτατο Δικαστήριο θα μπορούσε στην πραγματικότητα να συμφωνήσει με το Κολοράντο και αν το κάνουν, αυτό θα του απαγόρευε από το ψηφοδέλτιο παντού», είπε ο Γκρόουζ. «Οπότε είναι λίγο ρίσκο, παρόλο που τρία από τα άτομα στο Ανώτατο Δικαστήριο διορίστηκαν από τον Τραμπ και μπορεί να είναι πιο ευθυγραμμισμένα με τον Τραμπ, ξέρετε, εξακολουθεί να είναι ρίσκο να χρειαστεί να πάτε κάτι τέτοιο στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ».

Όπως και να έχει πάντως, το Ανώτατο Δικαστήριο θα εμπλακεί σίγουρα. «Εάν απέχετε, εμπλέκεστε. Εάν αποφασίσετε υπέρ του Τραμπ, εμπλέκεστε και αν υποστηρίξετε αυτό που έκανε το Δικαστήριο του Κολοράντο, παρεμβαίνετε και εμπλέκεστε, έτσι, ξέρετε, δεν είναι εύκολο. Θα πρέπει να το σκεφτούν πολύ και σκληρά για αυτό», είπε ο O’Brien.

Στο πλευρό του Τραμπ οι πολιτικοί του αντίπαλοι

Την ίδια στιγμή, μπορεί να έχουν υψωθεί οι τόνοι στο ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο, ανάμεσα στους υποψηφίους στις προκριματικές, αλλά φαίνεται η απόφαση του Κολοράντο ένωσε τους Ρεπουμπλικανούς υποψηφίους, σπεύδοντας να παράσχουν την υποστήριξή τους στον Ντόναλντ Τραμπ.

Η πρώην πρεσβευτής του ΟΗΕ Νίκι Χέιλι, ο κυβερνήτης της Φλόριντα Ρον Ντε Σάντις, ο επιχειρηματίας Βιβέκ Ραμασβάμι και ο πρώην κυβερνήτης του Νιου Τζέρσεϊ Κρις Κρίστι επέκριναν την απόφαση του δικαστηρίου, υποστηρίζοντας ότι οι δικαστές δεν πρέπει να διαδραματίσουν ρόλο στην εκλογική διαδικασία.

«Θα τον κερδίσω δίκαια. Δεν χρειάζεται να έχουμε δικαστές να παίρνουν αυτές τις αποφάσεις», είπε η Χέιλι στους δημοσιογράφους. «Χρειαζόμαστε ψηφοφόρους για να πάρουμε αυτές τις αποφάσεις». «Το τελευταίο πράγμα που θέλουμε είναι οι δικαστές να μας πουν ποιος μπορεί και ποιος δεν μπορεί να είναι στο ψηφοδέλτιο», πρόσθεσε.

Ο Ντε Σάντις ζήτησε να ανακληθεί η απόφαση από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. «Η Αριστερά επικαλείται τη «δημοκρατία» για να δικαιολογήσει τη χρήση της εξουσίας της, ακόμη και αν αυτό σημαίνει κατάχρηση της δικαστικής εξουσίας για την απομάκρυνση ενός υποψηφίου από το ψηφοδέλτιο με βάση ψευδείς νομικούς λόγους», έγραψε.

Ο Κρίστι διαφώνησε επίσης με την απόφαση του δικαστηρίου, αν και είπε ότι δεν μπορούσε να σχολιάσει την απόφαση επειδή δεν την είχε διαβάσει ακόμα. «Δεν πιστεύω ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα πρέπει να εμποδίζεται από κανένα δικαστήριο να είναι πρόεδρος των ΗΠΑ», είπε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης.

Σε μια ανάρτηση στο X, ο Βιβέκ Ραμασβάμι καταδίκασε την απόφαση του δικαστηρίου και είπε ότι η χώρα «γίνεται αγνώριστη στους Ιδρυτές μας». Δεσμεύτηκε να αποσυρθεί από τις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικανών του Κολοράντο, εκτός εάν επιτραπεί στον Τραμπ να παραμείνει στο ψηφοδέλτιο, προτρέποντας τους άλλους σημαντικούς υποψηφίους να κάνουν το ίδιο. «Απαιτώ από τον Ρον Ντε Σάντις, τον Κρις Κρίστι και τη Νίκι Χάλεϊ να κάνουν το ίδιο αμέσως — διαφορετικά υποστηρίζουν σιωπηρά αυτόν τον παράνομο ελιγμό που θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τη χώρα μας», πρόσθεσε.

Τη μόνη παραφωνία στην παραπάνω στήριξη στον πρώην πρόεδρο αποτελεί ο πρώην κυβερνήτης του Αρκάνσας και υποψήφιος Άσα Χάτσινσον. «Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Κολοράντο που απαγορεύει στον Ντόναλντ Τραμπ από την προεδρική ψηφοφορία είναι αυτό που εξέφρασα ως ανησυχία στο πρώτο προεδρικό ντιμπέιτ στο Μιλγουόκι», είπε ο Χάτσινσον σε δήλωσή του. «Η πραγματική διαπίστωση ότι υποστήριξε την εξέγερση θα στοιχειώσει την υποψηφιότητά του».

Σιγή ιχθύος από Δημοκρατικούς, ωστόσο…

Από την πλευρά των Δημοκρατικών δεν σημειώθηκαν σχόλια σε γενικές γραμμές όσον αφορά την απόφαση του Δικαστηρίου του Κολοράντο.

Ωστόσο, ένας ανώτερος Δημοκρατικός που συνδέεται με την προεκλογική εκστρατεία είπε στο CBS News, ότι η απόφαση θα βοηθήσει τους Δημοκρατικούς υποστηρίζοντας το επιχείρημά τους ότι η εξέγερση στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ ήταν μια απόπειρα ανατροπής.

Πρόσθεσε επίσης, ότι θα βοηθήσει τους Δημοκρατικούς να επιδείξουν «τις έντονες διαφορές» μεταξύ του Τραμπ και του Μπάιντεν.

Μη πληροφορίες από New York Times, BBC, NBC, Business Insider

Headlines