Ιστορικές συνομιλίες Χαμάς και Φατάχ – Σχεδιάζουν την επόμενη μέρα στη Γάζα… δίχως τον ξενοδόχο;

Φαίνεται να λιώνουν οι πάγοι μεταξύ των δύο αντίπαλων παλαιστινιακών κομμάτων Χαμάς και Φατάχ καθώς οι πολιτικοί ηγέτες φέρονται να σχεδιάζουν την επόμενη μέρα του πολέμου στα παλαιστινιακά εδάφη. Όλα αυτά όμως χωρίς τον «ξενοδόχο»;

Μετά από περισσότερους από δύο μήνες πολέμου και περίπου 20.000 απώλειες Παλαιστινίων στη Γάζα, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές εκεί, η πολιτική πτέρυγα της Χαμάς μιλάει για το τέλος της σύγκρουσης.

Ειδικότερα, όμως αναφέρει η Wall Street Journal οι συνομιλίες είναι το πιο ξεκάθαρο σημάδι ότι η πολιτική παράταξη της Χαμάς αρχίζει να σχεδιάζει αυτό που ακολουθεί τη σύγκρουση.

«Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα παλαιστινιακό κράτος στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και την Ιερουσαλήμ», είπε ο Χουσάμ Μπαντράν, μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς που εδρεύει στη Ντόχα. «Δεν παλεύουμε μόνο και μόνο επειδή θέλουμε να πολεμήσουμε. Δεν είμαστε οπαδοί ενός παιχνιδιού μηδενικού αθροίσματος», συμπλήρωσε ο Μπαντράμ τονίζοντας ότι «Θέλουμε να τελειώσει ο πόλεμος».

Ενώ η Χαμάς έχει εδώ και καιρό μια συγκρουσιακή σχέση με την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, η οποία εκπροσωπεί τους Παλαιστίνιους στον ΟΗΕ ο Μπαντράν και άλλοι πολιτικοί ηγέτες της Χαμάς λένε τώρα ότι θέλουν να ενταχθούν στην ομπρέλα των πολιτικών της ομάδων. «Θα είναι ένας εθνικός διάλογος», είπε ο Μπαντράν. «Πάντα λέγαμε ότι η ΟΑΠ θα πρέπει να περιέχει οποιαδήποτε παλαιστινιακή φατρία».

Για ορισμένους, η κίνησης προσέγγισης της Φατάχ απο τη Χαμάς είναι σημάδι απόγνωσης

Ανώτεροι πολιτικοί ηγέτες της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων των Ισμαήλ Χανίγιε και Χάλεντ Μασάλ, συμμετείχαν άμεσα σε αυτές τις συνομιλίες, οι οποίες από την πλευρά της Φατάχ περιλαμβάνουν τον Χουσεΐν Αλ-Σέιχ, τον γ.γ. της εκτελεστικής επιτροπής της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Ο Χουσεΐν Αλ-Σέιχ είναι υπεύθυνος για τις διαπραγματεύσεις  καθώς και ο κορυφαίος σύνδεσμος με την ισραηλινή κυβέρνηση, ενώ θεωρείται πιθανός διάδοχος του Μαχμούντ Αμπάς, του σημερινού επικεφαλής του οργανισμού.

Ο Μπαντράν είπε ότι το να είσαι μέρος ενός συνασπισμού θα διευκόλυνε τις συνομιλίες με τη διεθνή κοινότητα, ιδιαίτερα τα ευρωπαϊκά κράτη που διστάζουν να συνεργαστούν με τη Χαμάς, η οποία τελεί υπό κυρώσεις.

Οι πολιτικοί ηγέτες της Χαμάς δήλωσαν ότι θα ήταν πρόθυμοι να ενταχθούν στην ΟΑΠ -σύμφωνα πάντα με το αμερικανικό δημοσίευμα- και να υποστηρίξουν τις διαπραγματεύσεις υπό μια κυβέρνηση ενότητας για ένα παλαιστινιακό κράτος εντός των συνόρων του 1967. Μερικές από τις επιλογές που εξετάζονται είναι μια πολυεθνική ειρηνευτική δύναμη που θα περιλαμβάνει αραβικά έθνη, την οποία η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Αρχή απορρίπτουν. Μια άλλη επιλογή είναι μια αναζωογονημένη Παλαιστινιακή Αρχή με τη δική της δύναμη ασφαλείας.

Πάντως, οποιαδήποτε συμφωνία κατανομής της εξουσίας μεταξύ της Χαμάς και της Φατάχ μπορεί να αντιμετωπίσει την αντίθεση από τον ηγέτη της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς.

Ρήξη στρατιωτικών και πολιτικών εντός της Χαμάς;

Όμως, οι διαφορές μεταξύ του πολιτικού γραφείου και των αξιωματούχων του εντός της Γάζας, που περιλαμβάνει τη στρατιωτική πτέρυγα, δεν αφήνουν ανεπηρέαστες τις συνομιλίες. Σύμφωνα με πηγές -όπως ένας Ισραηλινός αξιωματούχος- που επικαλείται η αμερικανική εφημερίδα, οι συνομιλίες της πολιτικής ηγεσίας με τη Φατάχ έχουν δημιουργήσει εντάσεις με τον Γιαχία Σινγουάρ, τον επικεφαλής της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς. Ο Σινγουάρ, λένε οι πηγές, δεν θέλει η Χαμάς να συνεχίσει να κυβερνά τη Γάζα, αλλά πιστεύει ότι ο πόλεμος δεν έχει χαθεί ακόμα και είναι νωρίς για συμβιβασμούς.

Ο Σινγουάρ, ο οποίος δεν ενημερώθηκε για τις συνομιλίες της πολιτικής ηγεσίας, ζήτησε να σταματήσουν όταν έμαθε ότι πραγματοποιούνταν, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις συνομιλίες.

Ο yπουργός Εξωτερικών του Ιράν Hossein Amir Abdollahian συναντά τον κορυφαίο ηγέτη της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγιε στη Ντόχα, Κατάρ, 20 Δεκεμβρίου 2023 (REUTERS).

Πάντως, ο Μπαντράν αρνήθηκε οποιαδήποτε ρήξη μεταξύ του κλάδου της Χαμάς στη Γάζα και της πολιτικής της ηγεσίας στη Ντόχα. «Η ηγεσία της Χαμάς, τόσο εντός όσο και εκτός της Γάζας, είναι σε πλήρη συμφωνία για τις στρατηγικές και τις πολιτικές θέσεις σε διάφορα θέματα», είπε, ενώ η αμερικανική εφημερίδα δεν κατάφερε να επικοινωνήσει με εκπρόσωπο της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς.

Προς το παρόν, ο Μπαντράν λέει ότι η Χαμάς επιδιώκει πλήρη κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ, αντί για εκεχειρία, η οποία θα οδηγούσε σε συνομιλίες για την ανταλλαγή όλων των εναπομεινάντων ισραηλινών ομήρων με όλους τους Παλαιστίνιους κρατούμενους. «Εάν υπάρξει κατάπαυση του πυρός, η στάση μας είναι ξεκάθαρη: Θέλουμε μια ανταλλαγή όλων για όλους», είπε. Ο Μπαντράν, ο οποίος έμαθε εβραϊκά ενώ βρισκόταν σε ισραηλινή φυλακή, είπε ότι η εντύπωσή του από την ανάγνωση της ισραηλινής αντίδρασης στο Διαδίκτυο ήταν όλο και πιο επικριτική για τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ιδιαίτερα μετά τον θάνατο τριών ομήρων που σκοτώθηκαν κατά λάθος από τον ισραηλινό στρατό στη Γάζα.

Ο Μπαντράν είπε ότι 60 όμηροι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των μαχών στη Γάζα από τους 150 που το Ισραήλ λέει ότι εξακολουθούσαν να κρατούνται όμηροι μετά την πρώτη ανταλλαγή και ότι το Ισραήλ θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τη Χαμάς για να τους βγάλει έξω. «Ο ισραηλινός στρατός δεν είναι κατάλληλος να ανασύρει ζωντανούς τους αιχμαλώτους», είπε. «Μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων».

Απεγνωσμένη η Χαμάς;

Όμως ο Μπαντράν είπε ότι η Χαμάς δεν σχεδιάζει να αποστρατικοποιήσει ή να αλλάξει τη στάση της απέναντι στο Ισραήλ, την οποία αρνείται να αναγνωρίσει, τουλάχιστον όσο συνεχίζεται η κατοχή. «Ο κόσμος δεν έχει δικαίωμα να ρωτά πότε σκοτώνονται άνθρωποι», είπε. «Δεν είναι λογικό να κάνουμε αυτήν την ερώτηση αυτή τη στιγμή».

Για ορισμένους, η προσέγγιση της Χαμάς είναι σημάδι απόγνωσης καθώς οι ισραηλινές επιχειρήσεις επεκτείνονται και η Γάζα ξεφεύγει από τον στρατιωτικό έλεγχο της ομάδας.

«Η πολιτική ηγεσία πιστεύει ότι η Γάζα μπορεί να χαθεί», δήλωσε ο Ehud Yaari, συνεργάτης του Ινστιτούτου της Ουάσιγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής. «Δεν πιστεύουν ότι ο Σινγουάρ και ο λαός του μπορούν να αντέξουν την ισραηλινή επίθεση για πολύ, επομένως θέλουν να κάνουν μια συμφωνία τώρα».

Τις τελευταίες ημέρες, η Χαμάς προσεγγίζει κρυφά τους ηγέτες της Φατάχ. Ο Μπαντράν και άλλοι αξιωματούχοι της Χαμάς λένε ότι στις συνομιλίες συμμετείχαν επίσης ο Μοχάμεντ Νταλάν, πρώην αρχηγός ασφαλείας της Γάζας με στενές διασυνδέσεις με τα Εμιράτα και την Αίγυπτο, και τον πρώην πρωθυπουργό της Παλαιστίνης Σαλάμ Φαγιάντ.

Ο Νταλάν είπε σε ξεχωριστή συνέντευξη ότι βρίσκεται σε καθημερινή επαφή με τη Χαμάς. «Δεν είμαι φίλος της Χαμάς», είπε. «Αλλά πιστεύετε ότι κάποιος θα μπορέσει να τρέξει να κάνει ειρήνη χωρίς τη Χαμάς;».

H στάση του Ισραήλ και των ΗΠΑ

Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ πιέζουν τους Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους ηγέτες να αρχίσουν να σκέφτονται για την επόμενη μέρα στη Γάζα. Το Ισραήλ έχει πει ότι δεν θέλει να ξανακαταλάβει τη Γάζα, αλλά αυτό σημαίνει ότι θα βάλει κάποια άλλη δύναμη ασφαλείας.

Αλλά το μεγαλύτερο εμπόδιο σε οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής και της Χαμάς για τη διακυβέρνηση της Γάζας θα ήταν πιθανότατα το Ισραήλ, το οποίο έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι στόχος του είναι να καταστρέψει την μαχητική ομάδα. Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο η Χαμάς να ενταχθεί στην Παλαιστινιακή Αρχή και να παίξει ρόλο στη μεταπολεμική Γάζα, ένας Ισραηλινός αξιωματούχος είπε ότι η ιδέα ήταν «μη ρεαλιστική».

Η ιδέα θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπίσει την αντίθεση από τις ΗΠΑ, οι οποίες θέλουν μια δύναμη ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής για να πατάξει τη Χαμάς μετά τον πόλεμο και να διοικήσει τη Γάζα, δήλωσε η Νταϊάνα Μπούτου, πρώην Παλαιστήνια διαπραγματεύτρια. «Θέλουν ουσιαστικά ο ρόλος της Παλαιστινιακής Αρχής ως υπεργολάβου ασφαλείας του Ισραήλ στη Δυτική Όχθη να επεκταθεί στη Γάζα», είπε.

Η Μπούτου είπε ότι οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να διοχετεύσουν περισσότερα χρήματα στην Παλαιστινιακή Αρχή που έχει περιορισμένα μετρητά, αλλά καμία πλευρά δεν έχει παρουσιάσει ένα βιώσιμο πολιτικό πλαίσιο. «Υπάρχει μια μακροχρόνια και συνεχιζόμενη ψευδής υπόσχεση για παλαιστινιακό κράτος», είπε. Η Παλαιστίνια πρώην αξιωματούχος κατηγορεί τους Αμερικανούς που πίεσαν την Παλαιστινιακή Αρχή να μην συνεργαστεί με τη Χαμάς και εκφράζει αμφιβολίες για τον δεδηλωμένο στόχο της καταστροφής της ομάδας.

«Αποτελούσαν πάντα μέρος του πολιτικού τοπίου από την ίδρυσή τους», είπε ο Μπούτου. «Είναι στη φαντασία ότι μπορούν να εξαλειφθούν».