Μπαγκλαντές: Ο αγώνας των εργατών στη βιομηχανία της ένδυσης για δίκαιη αμοιβή

«Αν ο μισθός δεν αυξηθεί, θα πρέπει να αφήσω το παιδί μου να «εμπλακεί» με την παιδική εργασία αντί να πάει σχολείο για να καλύψω τα έξοδα του νοικοκυριού», δήλωσε η 32χρονη ράφτρα Jahanara Begum τον Νοέμβριο, καθώς περίμενε να αναγγελθεί ο νέος κατώτατος μισθός για τους εργάτες στον τομέα της ένδυσης στο Μπαγκλαντές.

Δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να αγοράσει ένα λίτρο γάλα ή ένα κιλό κρέας για τα παιδιά της

«Είναι πλέον πολύ δύσκολο να αντέξουν οι γονείς με αυτό το χαμηλό εισόδημα που έχουμε, το κόστος της διατροφής, το ενοίκιο του σπιτιού, την εκπαίδευση των παιδιών, τα έξοδα ιατρικής περίθαλψης και συντήρησης. Για να καλύψω αυτές τις ανάγκες, έχω πάρει δάνεια από συγγενείς ή συναδέλφους μου και κάθε μήνα ξαναδανείζομαι για να εξοφλήσω αυτά τα δάνεια».

Κατακόρυφη αύξηση του κόστους ζωής στο Μπαγκλαντές

Η Begum, μαζί με όσους δουλεύουν στην ευρύτερη βιομηχανία παραγωγής ενδυμάτων, ευελπιστούσε ότι ο κατώτατος μισθός θα αυξηθεί από 8.000 τάκα του Μπαγκλαντές (περίπου 60 λίρες) το μήνα σε 23.000 (περίπου 170 λίρες) και ότι οι υψηλότεροι μισθοί θα αυξηθούν αναλογικά.

Αλλά από την 1η Δεκεμβρίου, η αύξηση έχει οριστεί από το Συμβούλιο Κατώτατου Μισθού (αποτελούμενο από εκπροσώπους συνδικάτων, εργοδοτών και κυβέρνησης, καθώς και καθηγητές πανεπιστημίου) σε μόλις 12.500 τάκα – σχεδόν το μισό από αυτό που ζητούσαν οι εργαζόμενοι, οι διαδηλωτές και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις.

«Τέσσερις εργάτες έχουν χάσει τη ζωή τους και πολλοί άλλοι έχουν τραυματιστεί»

Ακριβώς όπως και στην Ελλάδα, ο πληθωρισμός έχει προκαλέσει την κατακόρυφη αύξηση του κόστους ζωής στο Μπαγκλαντές.

Η Begum εργάζεται στη βιομηχανία ενδυμάτων εδώ και 18 χρόνια και δουλεύει 10 με 12 ώρες την ημέρα, ενώ ο σύζυγος της εργάζεται 12 με 14 ώρες την ημέρα – ωστόσο, και οι δύο μαζί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να συντηρήσουν ικανοποιητικά την οικογένεια τους.

«Λόγω της έλλειψης εισοδήματος, αυτή τη στιγμή αναγκάζομαι να περιορίσω την αγορά τροφίμων. Προκειμένου να καλύψω τις διατροφικές ανάγκες της οικογένειας μου, παίρνω καθημερινά λιγότερα τρόφιμα», λέει η ίδια.

Γενικευμένος υποσιτισμός

Η L, μια άλλη εργάτρια στο χώρο της ένδυσης με 14 χρόνια εμπειρίας – η οποία ζήτησε να μην κατονομαστεί υπό το φόβο των επιπτώσεων – λέει ότι είναι η μόνη εργαζόμενη σε ένα εξαμελές νοικοκυριό και δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να αγοράσει ένα λίτρο γάλα ή ένα κιλό κρέας για τα παιδιά της.

Οι διευθυντές των εργοστασίων ελέγχουν τα βίντεο από τις κάμερες κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης των διαδηλώσεων και απολύουν τους συμμετέχοντες

Μια έκθεση της AFWA του Μαΐου 2023 ανέφερε ότι οι εργάτες της βιομηχανίας ένδυσης του Μπαγκλαντές ανέφεραν κατά κεφαλήν κατανάλωση 1950 θερμίδων την ημέρα. Η AFWA θέτει το επίπεδο των απαραίτητων θερμίδων για τους εργάτες ένδυσης της Ασίας στις 3000 θερμίδες ημερησίως, λαμβάνοντας υπόψη τη σωματική άσκηση που απαιτείται για την εργασία στο εργοστάσιο.

Αυτό είναι ένα σημαντικό διατροφικό έλλειμμα που προκαλεί «σοβαρές ανησυχίες, καθώς τα πρότυπα κατανάλωσης που αναφέρονται είναι αισθητά χαμηλότερα από τα διεθνή επίπεδα», σύμφωνα με την έκθεση. Παρά τις αποδείξεις για γενικευμένο υποσιτισμό και τη σχεδόν ομόφωνη απαίτηση για 23.000 τάκα, το συμβούλιο δεν τήρησε τα συμφωνηθέντα και οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν τώρα το ενδεχόμενο να παραμείνουν δέσμιοι αυτού του κατώτατου μισθού (με μια μικρή αύξηση 5% ετησίως) για τα επόμενα πέντε χρόνια, μέχρι να σχηματιστεί το επόμενο συμβούλιο κατώτατου μισθού.

Η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον διαδηλωτών

Κατά τους μήνες που προηγήθηκαν της απόφασης, οι εργάτες βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν και δέχτηκαν ωμή κρατική βία. Ο 25χρονος μηχανικός Rasel Howlader, μέλος του συνδικάτου Design Express Sommilito Sramik, καταγγέλλεται ότι πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από την αστυνομία στα τέλη Οκτωβρίου. Στις αρχές Νοεμβρίου ήρθε η κρατική δολοφονία της Anzuara Khatun, αφού η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον διαδηλωτών. Η Khatun  ήταν χειρίστρια ραπτομηχανής και σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν μεταξύ 23 και 26 ετών.

«Ήταν δομική βία από την κυβέρνηση μέχρι να καθοριστεί ο μισθός, και τώρα προέρχεται από τη διοίκηση του εργοστασίου», λέει ο Abiramy Sivalogananthan, συντονιστής της South Asia στο Asia Floor Wage Alliance. Δύο ακόμη εργάτες έχασαν τη ζωή τους από τη βία που ακολούθησε.

«Τέσσερις εργάτες έχουν χάσει τη ζωή τους και πολλοί άλλοι έχουν τραυματιστεί. Η κυβέρνηση δεν έχει αναλάβει καμία απολύτως πρωτοβουλία για αυτούς τους εργάτες. Δεν παίρνουν ούτε αποζημίωση. [Κατά τη διάρκεια] του COVID, όταν ο κόσμος «έκλεισε», με υψηλό κίνδυνο εξακολουθούσαμε να εργαζόμαστε και δεν φρόντισαν για την ασφάλειά μας. Επομένως, ίσως οι εργαζόμενοι στην ένδυση να μην υπολογίζονται ως ανθρώπινα όντα», λέει η L.

Ακόμα και όσοι έχουν καταφέρει να γλιτώσουν τον τραυματισμό αντιμετωπίζουν συνέπειες για τη διαμαρτυρία τους για υψηλότερο μισθό. Ο Μ, ένας άλλος εργάτης του κλάδου της ένδυσης, ο οποίος έχει επίσης 14 χρόνια εμπειρίας στον τομέα, εξηγεί ότι οι διευθυντές των εργοστασίων ελέγχουν τα βίντεο από τις κάμερες κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης των διαδηλώσεων και απολύουν τους συμμετέχοντες.

Συνδικαλιστική καταστολή

Επιπλέον, η L λέει ότι η διοίκηση στοχοποιεί διαδηλωτές και συνδικαλιστές εργαζόμενους, χρησιμοποιώντας ασήμαντα ή ανύπαρκτα σφάλματα στην εργασία τους για να τους απολύσει παράνομα. Ο Sivalogananthan χαρακτηρίζει αυτή τη συμπεριφορά ως συνδικαλιστική καταστολή.

Τόσο η L όσο και η M μιλούν για το ότι είδαν ή για το ότι υπέστησαν λεκτική και σωματική κακοποίηση. Παρά τους κινδύνους που ενέχει η συμμετοχή σε σωματείο, και οι δύο τονίζουν την ανάγκη «κάθε εργαζόμενος» να ενταχθεί σε σωματείο, ώστε να μπορεί να αξιοποιήσει τη δύναμη της συλλογικότητας για να υποστηρίξει τη νομική δράση κατά της παράνομης απόλυσης και της άδικης μεταχείρισης.

Αν και ο μισθός έχει πλέον καθοριστεί, οι εργάτες του Μπαγκλαντές δεν μπορούν να κάθονται με σταυρωμένα τα χέρια και να τον αποδεχθούν. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει καμία απολύτως διαβεβαίωση ότι θα τον λάβουν, καθώς, όπως λέει ο Sivalogananthan, το 45% των εργοστασίων δεν πληρώνουν καν το κατώτατο προβλεπόμενο ποσό. Η AFWA σχεδιάζει να επιχειρήσει να συλλέξει μισθολογικές αποδείξεις για να παρακολουθεί τις πληρωμές, αλλά λόγω της βίας κατά των εργαζομένων, το να πείσει τον κόσμο να συμμετάσχει δεν είναι εύκολο.

Μέχρι σήμερα, η H&M είναι η μόνη εταιρεία που είναι γνωστό ότι έχει επικοινωνήσει με τους προμηθευτές της και έχει επιβεβαιώσει ότι θα αυξήσει την αμοιβή που καταβάλλει στους κατασκευαστές ενδυμάτων για να ανταποκριθεί στην αύξηση του κατώτατου μισθού.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μας παρείχε ο Mostafiz Uddin, διευθύνων σύμβουλος της Denim Expert Ltd και ιδρυτής της Bangladesh Apparel Exchange, η H&M θα καλύψει το κόστος μέσω της αύξησης στις τιμές των προϊόντων της. Ελπίζει ότι η κίνηση αυτή θα ωθήσει και άλλες εταιρείες να ακολουθήσουν το παράδειγμά της.

*Με πληροφορίες από Dazed