Είναι περήφανοι για το… «πράσινο» πνεύμα τους – Πώς μια μικρή πόλη έδιωξε τα αυτοκίνητα;

Το αποκαλούν «anillo verde», πράσινο δακτύλιο, και πρόκειται για μία σειρά πάρκων και ποδηλατοδρόμων μήκους 30 χιλιομέτρων που περικλείει τη Βιτόρια-Γκαστέιζ, την πρωτεύουσα της Χώρας των Βάσκων στη βόρεια Ισπανία.

Μεγάλες, ήσυχες λεωφόροι με ψηλά δέντρα συνδέουν πάρκα, πλατείες και χωράφια, σχηματίζοντας μια κυκλική όαση γύρω από το κέντρο της πόλης, που είναι σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένο από αυτοκίνητα και όπου, εκτός από ένα διερχόμενο τραμ, ο κυρίαρχος ήχος είναι η κουβεντούλα των περαστικών και το κελάηδισμα των πουλιών.

Πρόκειται για το είδος της ζώνης στην οποία επενδύουν όλο και περισσότερο οι πόλεις σε όλο τον κόσμο, αλλά η Βιτόρια-Γκαστέιζ ξεκίνησε αυτή τη διαδικασία πριν από δεκαετίες. Ως αποτέλεσμα, αυτή η μικρή ισπανική πόλη είναι παγκόσμιος ηγέτης στην πολιτική αστικού πρασίνου.

Κανείς δεν απέχει περισσότερο από λίγα λεπτά με τα πόδια από έναν χώρο πρασίνου και η πόλη διαθέτει 50 τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο

Καθώς η μεταπολεμική Ισπανία μετατράπηκε από μια αγροτική σε μια – σε μεγάλο βαθμό – αστική κοινωνία, ο πληθυσμός της πόλης πενταπλασιάστηκε από 52.000 το 1950 σε 253.000 σήμερα, με αντίστοιχη αύξηση της χρήσης αυτοκινήτων.

Έφτιαξαν το πιο εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων στην Ισπανία

Όμως οι κυβερνήτες της Βιτόρια-Γκαστέιζ ανησυχούσαν πολύ για τον αυξανόμενο αριθμό των οχημάτων. Ενώ πολλές άλλες πόλεις σε όλη την Ευρώπη αγκάλιαζαν τα αυτοκίνητα τη δεκαετία του 1970 και, σε πολλές περιπτώσεις, έφτιαχναν μεγαλύτερους δρόμους, οι αρχές αυτής της μικρής πόλης στην Ισπανία πήραν την αρκετά ριζοσπαστική για την εποχή απόφαση να αντισταθούν αρχίζοντας να πεζοδρομούν το κέντρο της πόλης.

Δημιούργησαν επίσης το πρώτο δίκτυο ποδηλατοδρόμων της Ισπανίας, το οποίο σήμερα εκτείνεται σε 180 χιλιόμετρα, ένα από τα πιο εκτεταμένα της χώρας.

Τα σχέδια για τη δημιουργία του διάσημου πλέον πράσινου δακτυλίου διατυπώθηκαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1980 και οι εργασίες ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Αυτό περιελάμβανε ένα κοινοτικό σχέδιο για τη φύτευση 250.000 δέντρων.

Τώρα κανείς δεν απέχει περισσότερο από λίγα λεπτά με τα πόδια από έναν χώρο πρασίνου και η πόλη διαθέτει 50 τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο, σε σύγκριση με 31 στο Λονδίνο και 17 στη Βαρκελώνη! Το 2012, η πόλη ανακηρύχθηκε Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Είμαστε μια πόλη όπου οι άνθρωποι αγαπούν την ποδηλασία και τους αρέσει να περπατούν στους λόφους. Μεγάλο κίνητρο για να γίνει η Βιτόρια μια πράσινη πόλη προήλθε από τους πολίτες της», λέει ο Borja Rodríguez Ramajo, επικεφαλής της περιβαλλοντικής πολιτικής της πόλης, στην βρετανική εφημερίδα The Guardian.

«Παγκόσμια πράσινη πόλη το 2019»

Από το 2006, η πόλη έχει επίσης δημιουργήσει «σούπερ μπλοκ» παρόμοια με εκείνα της Βαρκελώνης, δηλαδή τμήματα της πόλης που είναι κλειστά για την κυκλοφορία. Όλα αυτά τα μέτρα έχουν αυξήσει τους πεζόδρομους της πόλης από 31% σε 71%.

Το 2019, ο ΟΗΕ απένειμε στη Βιτόρια-Γκαστέιζ τον τίτλο της Παγκόσμιας Πράσινης Πόλης για τις προσπάθειές της στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης της Ατζέντας 2030.

Ωστόσο, χωρίς να αρκείται στις… πράσινες δάφνες της, η βασκική πρωτεύουσα συμβάλλει τώρα στον συντονισμό του έργου «NetZeroCities», ενός δικτύου 53 πόλεων σε 21 ευρωπαϊκές χώρες, το οποίο στοχεύει στη δημιουργία συνολικά 112 «έξυπνων» και κλιματικά ουδέτερων πόλεων μέχρι το 2030.