Εξαφάνισαν τους… εξαφανισμένους – Μειώνουν τον αριθμό των αγνοουμένων λόγω εκλογών

Όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα επανεξετάσει το επίσημο μητρώο των «εξαφανισμένων» ανθρώπων, αυτό παρουσιάστηκε ως μια προσπάθεια εξάλειψης των ψευδών καταχωρίσεων, στην πραγματικότητα, όμως, όπως υποπτεύθηκαν οι ακτιβιστές, ήταν ένα τέχνασμα για τη μείωση του αριθμού των αγνοουμένων ενόψει των εκλογών του 2024 στο Μεξικό.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε τώρα ότι μπόρεσε να επιβεβαιώσει μόλις 12.377 από τις περισσότερες από 113.000 περιπτώσεις εξαφανισμένων ανθρώπων, σημειώνει σε άρθρο του ο Guardian.

Άλλες 16.681 εντοπίστηκαν, είτε ζωντανοί είτε μέσω πιστοποιητικών θανάτου, αλλά στα δύο τρίτα περίπου των περιπτώσεων δεν υπήρχαν αρκετές πληροφορίες ούτε για να τους ταυτοποιήσουν, ούτε για να αρχίσουν να τους αναζητούν, με αποτέλεσμα να μην είναι σαφές αν παρέμεναν αγνοούμενοι.

Το μητρώο ξαφνικά έγινε έντονα «πολιτικοποιημένο», με τον αυξανόμενο αριθμό των εξαφανισμένων να αποτελεί σύμβολο της συνεχιζόμενης ανασφάλειας σε ολόκληρη τη χώρα, ενώ ο πρόεδρος του Μεξικού, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, δήλωσε ότι διογκώθηκε σκόπιμα για να πληγεί στην κυβέρνηση.

Όμως, οι ερευνητές λένε ότι η πολιτική εμμονή στον αριθμό αυτό – ο οποίος θα μπορούσε εξίσου εύκολα να είναι μια υποεκτίμηση του πραγματικού, όσο και μια υπερεκτίμηση – είναι άστοχη, όταν το πραγματικό ζήτημα είναι η ατιμωρησία.

«Θέλουμε να μάθουμε πώς και γιατί εξαφανίζονται άνθρωποι»

«Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πώς και γιατί εξαφανίζονται άνθρωποι – και τι γίνεται για να τους βρούμε», δήλωσε ο Carlos Pérez Ricart, πολιτικός επιστήμονας στην Πόλη του Μεξικού.

Η βία στο Μεξικό εκτινάχθηκε με την έναρξη του στρατιωτικοποιημένου «πολέμου κατά των ναρκωτικών» το 2006 και παρέμεινε επίμονα υψηλή καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του Λόπες Ομπραδόρ, η οποία ξεκίνησε το 2018.

Την ίδια χρονιά, ιδρύθηκε η Εθνική Επιτροπή Αναζήτησης για τον εντοπισμό εξαφανισμένων ατόμων, η οποία συνεργάζεται με τοπικές επιτροπές και εισαγγελίες σε κάθε πολιτεία και δημοσιεύει τακτικά τον συσσωρευμένο αριθμό υποθέσεων στο μητρώο της.

Ο Μεξικανός πρόεδρος υποσχέθηκε αλλαγή στη στρατηγική ασφαλείας, αλλά δεν κατάφερε να επιφέρει βελτιώσεις, ενώ ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός των εξαφανισμένων – μαζί με τον αριθμό των ανθρωποκτονιών, ο οποίος το 2022 ξεπέρασε τις 30.000 για πέμπτη συνεχή χρονιά – αποτέλεσε συχνή γραμμή επίθεσης κατά της κυβέρνησής του.

«Αυτή η θητεία ήταν η πιο βίαιη στην ιστορία», δήλωσε νωρίτερα αυτό το μήνα ο Xóchitl Gálvez, υποψήφιος πρόεδρος του συνασπισμού της αντιπολίτευσης. «Σε αυτά τα πέντε χρόνια, 47.000 άνθρωποι έχουν εξαφανιστεί. Αυτή είναι η αλήθεια – αυτοί είναι οι αριθμοί της ίδιας της κυβέρνησης».

Διάφορα σημαντικά ερωτήματα παραμένουν στον αέρα. Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Πού βρίσκονται; Ποιος είναι υπεύθυνος για την εξαφάνισή τους; Γιατί εξαφανίστηκαν; Γιατί δεν διερευνάται;

Θέλουν να μειώσουν τον αριθμό των εφαφανισμένων λόγω εκλογών

Τον Ιούνιο, ο πρόεδρος Ομπραδόρ ανακοίνωσε μια «απογραφή» για να επανεξετάσει το επίσημο σύνολο των εξαφανίσεων, ανά περίπτωση.

Η Κάρλα Κιντάνα, η οποία ήταν επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής Έρευνας από το 2019, παραιτήθηκε λίγο μετά την ανακοίνωση αυτή. «Η πρόθεσή τους είναι πολύ σαφής και είναι λυπηρή: είναι να μειώσουν τον αριθμό των εξαφανισμένων ανθρώπων, κυρίως κατά τη διάρκεια αυτής της κυβέρνησης», δήλωσε.

Μια γυναίκα κρεμάει το πορτρέτο ενός αγνοούμενου σε μια αυτοσχέδια γραμμή κατά μήκος της λεωφόρου Reforma κατά τη διάρκεια μιας πορείας για τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Εξαφανισμένων, στην Πόλη του Μεξικού, στις 30 Αυγούστου 2023.

Σε ανακοίνωσή τους αυτή την εβδομάδα, ορισμένες συλλογικότητες μελών οικογενειών αγνοουμένων απέρριψαν την ενημέρωση, «διότι χωρίς διαφάνεια εξαφανίζουν τους εξαφανισμένους», όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά.

Η βία και η ανασφάλεια στο Μεξικό συνεχίζονται με αμείωτη ένταση

«Τα δεδομένα είναι ένα χάος. Αυτή είναι η πραγματικότητα», δήλωσε ο Pérez Ricart. «Το μητρώο ήταν μια σημαντική προσπάθεια και νομίζω ότι η Κάρλα Κιντάνα ήταν μια σπουδαία δημόσιος υπάλληλος, η οποία έκανε ό,τι μπορούσε. Αλλά μιλάμε για ένα σχέδιο που δυστυχώς απέτυχε και που τώρα έχει πολύ μικρή νομιμοποίηση».

Εν τω μεταξύ, το φαινόμενο των εξαφανίσεων στο Μεξικό παραμένει ελάχιστα κατανοητό.

«Διάφορα σημαντικά ερωτήματα παραμένουν στον αέρα», έγραψε ο Jacobo Dayán, ερευνητής και αρθρογράφος. «Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Πού βρίσκονται; Ποιος είναι υπεύθυνος για την εξαφάνισή τους; Γιατί εξαφανίστηκαν; Γιατί δεν διερευνάται;».

Και η βία και η ανασφάλεια στο Μεξικό συνεχίζονται με αμείωτη ένταση. «Αντί να προσπαθεί να κερδίσει πολιτικούς πόντους αμφισβητώντας τον αριθμό των εξαφανισμένων, ο πρόεδρος θα πρέπει να ακούσει τις χιλιάδες οικογένειες που φωνάζουν για δικαιοσύνη και να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση των συστημικών αιτιών αυτής της συνεχιζόμενης καταστροφής», τόνισε ο Tyler Mattiace, ερευνητής στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Μεξικό.