Οι Χούθι, η Γάζα, οι διάδρομοι του εμπορίου και τα σχέδια των ΗΠΑ

Κανονικά η σύγκρουση στην Υεμένη φαινόταν να οδεύει προς μια σχετικά ειρηνική διέξοδο. Το κίνημα των Χούθι είχε αποδείξει ότι ήταν νικηφόρο στην αντιπαράθεση με τις υποστηριζόμενες από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κυβερνητικές δυνάμεις, στηριζόμενο όχι μόνο στην υποστήριξη του Ιράν όσο – και κυρίως – στη γείωσή του στην κοινωνία της Υεμένης, στη μαχητικότητα και την επινοητικότητα που επέδειξε στις πολεμικές συγκρούσεις. Από τη μεριά της, η Σαουδική Αραβία ήθελε να απεμπλακεί από μια σύγκρουση που για το Ριάντ αυτή τη στιγμή αποτελεί μόνο κόστος.

Αυτό εξηγεί και την πρόοδο που είχε υπάρξει στις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία ειρήνης.

Όμως, αυτό θα διαμόρφωνε ένα νέο συσχετισμό δύναμης στην ευρύτερη περιοχή, από την οποία περνάει πολύ μεγάλο μέρος του παγκόσμιου εμπορίου. Ένα συσχετισμό δύναμης όπου ένα κίνημα που ανήκει στον «άξονα αντίστασης» και άρα είναι φιλικό προς το Ιράν θα μπορούσε να αναγνωριστεί ως κρατική δύναμη σε αυτό το κρίσιμο σημείο.

Ιδίως όταν το κίνημα αυτό εξέφρασε εξαρχής την αλληλεγγύη του στη Χαμάς και μάλιστα με τρόπο έμπρακτο, ενώ στις 15 Νοεμβρίου ανακοίνωσε ότι ως έκφραση αλληλεγγύης θα αρχίσει να στοχοποιεί πλοία «ισραηλινών συμφερόντων» που κινούνται στην περιοχή, μια ανακοίνωση που δεν ήταν απλώς φραστική καθώς απέδειξαν ότι έχουν τη δυνατότητα και να συλλάβουν πλοία που διαπλέουν στην περιοχή όπως το οχηματαγωγό Galaxy Reader ή να πραγματοποιούν πυραυλικές επιθέσεις.

Εάν συνυπολογίσει κανείς ότι πέραν της προσπάθειας να επιλυθεί η σύγκρουση στην Υεμένη, στη «μεγάλη εικόνα» έχουμε και την εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ιράν, αντιλαμβανόμαστε ότι διαμορφωνόταν μια συνολικότερα διαφορετική εικόνα για τον έλεγχο πολύ κρίσιμων δρόμων του παγκόσμιου εμπορίου.

Ο πόλεμος στη Γάζα απλώς έκανε τα πράγματα πιο σύνθετα για τις δυτικές δυνάμεις και τις ΗΠΑ καθώς οι συστηματική ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Γάζα και ο πολύ μεγάλος αριθμός θυμάτων στην Παλαιστινιακή πλευρά καθιστούν προς το παρόν αδύνατη κάποια περαιτέρω αναβάθμιση των σχέσεων ανάμεσα στα κράτη του Κόλπου και το Ισραήλ, την ώρα που φαίνεται ως οι δυτικές χώρες και ο ευρύτερος αραβικός και μουσουλμανικός κόσμος να επιλέγουν να συστρατευτούν με διαφορετικές πλευρές της σύγκρουσης.

Η αμερικανική προσπάθεια διατήρησης στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή

Όλα προκαλούν μεγάλη ανησυχία στις ΗΠΑ. Ο κίνδυνος στα δικά τους μάτια είναι περιοχές και περάσματα εξαιρετικά κρίσιμα για το παγκόσμιο εμπόριο να εξαρτώνται από τις βουλές δυνάμεων που η Δύση θεωρεί εχθρικές.

Αυτό εξηγεί και γιατί οι ΗΠΑ παρότι έχουν σε μεγάλο βαθμό απαγκιστρωθεί στρατιωτικά από τη Μέση Ανατολή, μετά και την καταστροφική τους εμπειρία στο Ιράκ, εξακολουθούν να έχουν έντονη παρουσία στην περιοχής, ιδίως ναυτική. Αυτό αφορά τόσο τη διασφάλιση των δρόμων του εμπορίου αλλά και μια συνολικότερη επίδειξη ισχύος.

Για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ οι Χούθι αποτελούν μια διαρκή ανησυχία

Το «αγκάθι» των Χούθι για τις ΗΠΑ (και το Ισραήλ)

Για το Ισραήλ είναι προφανές ότι οι Χούθι αποτελούν έναν μόνιμο πονοκέφαλο. Κυρίως γιατί έχουν σημαντικές επιχειρησιακές δυνατότητες, την ώρα που για το Ισραήλ είναι πολύ δύσκολο να κάνει πόλεμο εναντίον τους: είναι αρκετά μακριά και δεν υπάρχει η εδαφική συνέχεια που επιτρέπει στο Ισραήλ να κάνει επιχειρήσεις εναντίον της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.

Αυτό εξηγεί και γιατί υπάρχει πολύ μεγάλη πίεση από το Ισραήλ προς τις ΗΠΑ ώστε οι τελευταίες να αναλάβουν το βάρος των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε βάρος των Χούθι, την ώρα που εμφανές ότι η Σαουδική Αραβία έχει επιλέξει τον δρόμο της απεμπλοκής.

Οι ίδιες οι ΗΠΑ επίσης θεωρούν προβληματική την κατάσταση που δημιουργείται στην περιοχή με την κατοχύρωση και σταδιακή αποδοχή των Χούθι ως μίας κρατικής δύναμης. Όμως, ανάμεσα στην επιθυμία και την πραγματικότητα υπάρχει μια απόσταση και δεν είναι δεδομένο ότι θα ήθελαν να αναλάβουν στρατιωτική δράση εκεί όπου άλλες δυνάμεις απέτυχαν.

Σε αυτή τη φάση, όμως, οι ΗΠΑ δείχνουν να θεωρούν ότι θα μπορούσαν τουλάχιστον να έχουν εκείνη την αναβαθμισμένη στρατιωτική παρουσία που θα μπορεί τουλάχιστον να αποτρέπει τους Χούθι από το να αξιοποιούν το πλεονέκτημα που έχουν και ταυτόχρονα να μπορεί να τους κατάγει κάποια σημαντικά πλήγματα.

Η ανάγκη να «βάλουν πλάτη και οι σύμμαχοι» 

Η προσπάθεια για αναβαθμισμένη στρατιωτική παρουσία στην Ερυθρά Θάλασσα και άσκηση στρατιωτικής πίεσης σε ένα μέχρι στιγμής νικηφόρο κίνημα όπως οι Χούθι δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Απαιτεί μεγάλο αριθμό σκαφών,  εάν αναλογιστούμε ότι για κάθε πετυχημένη αποτροπή π.χ. μιας πυραυλικής επίθεσης γίνεται χρήση σημαντικού αριθμού πυρομαχικών.

Αυτό σημαίνει ότι είναι μια σύγκρουση που οι ΗΠΑ δεν μπορούν εύκολα να την αναλάβουν μόνες τους και γι’ αυτό ουσιαστικά ζήτησαν βοήθεια από τις συμμαχικές δυνάμεις για να μπορέσουν να διαμορφώσουν την απαραίτητη ναυτική δύναμη.

Από την άλλη, η διάχυτη αίσθηση αναστάτωσης και ανασφάλειας που δημιουργήθηκε σε σχέση με τη ναυτιλία, καθώς ναι μεν οι Χούθι ανακοίνωσαν ότι κυρίως στοχοποιούν ισραηλινών συμφερόντων μεταφορές, εντούτοις αυτό έχει μια ορισμένη ασάφεια σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία με σύνθετες ιδιοκτησιακές σχέσεις και αυτό διαμόρφωσε υπαρκτό κίνδυνο για μεγάλη αναστάτωση στο παγκόσμιο εμπόριο και την παγκόσμια οικονομία.

Αρκεί να αναλογιστούμε ότι μιλάμε για μια προσθήκη έως και 15 ημερών πλου για μεταφορές που κανονικά θα πέρναγαν από την Ερυθρά Θάλασσα και τη διώρυγα του Σουέζ και οι οποίες αφορούν το 10% του παγκοσμίου ΑΕΠ.

Αυτό είναι και ένα από τα βασικά επιχειρήματα που αξιοποίησαν οι ΗΠΑ απευθυνόμενες προς τους συμμάχους τους για συμμετοχή στις επιχειρήσεις.

Επιπλέον, για να διαμορφώσουν την επιχείρηση Prosperity Guardian οι ΗΠΑ αξιοποίησαν το γεγονός ότι ήδη στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει μια ναυτική συνεργασία με 39 χώρες στο πλαίσιο των Συνδυασμένων Ναυτικών Δυνάμεων (Combined Maritime Forces) με έδρα το Μπαχρέιν που είναι η «ομπρέλα» διαφόρων συμμαχικών αποστολών στην ευρύτερη περιοχή του Κόλπου του Ομάν, του Ινδικού Ωκεανού, του Περσικού Κόλπου, της Ερυθράς Θάλασσας και του Κόλπου του Άντεν.

Μάλιστα στην Ερυθρά Θάλασσα ήδη επιχειρούσε η Task Force 153 που είχε κυρίως στόχο την αποτροπή της παράνομης διακίνησης ανθρώπων και του λαθρεμπορίου.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι που θα συμμετέχει στην πολυεθνική δύναμη και φρεγάτα του πολεμικού ναυτικού ύστερα από εντολή του πρωθυπουργού, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας.

Ωστόσο, η επιχείρηση δεν είναι χωρίς τις δυσκολίες της. Γιατί είναι ένα πράγμα η αποτρεπτική παρουσία απέναντι σε τυχόν επιχειρήσεις από τους Χούθι, είτε για σύλληψη πλοίου είτε για επίθεση με πύραυλο ή μη επανδρωμένο αεροσκάφος και άλλο οποιαδήποτε προσπάθεια για να περιοριστεί η στρατιωτική τους δυνατότητα ή να τροποποιηθεί ο συσχετισμός δύναμης που έχει πλέον παγιωθεί στην Υεμένη. Επίσης, οι ΗΠΑ έχουν επίγνωση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων που έχουν οι Χούθι κατά συνέπεια και του είδους της απάντησής τους εάν αισθανθούν ότι απειλούνται από την πολυεθνική  ναυτική δύναμη.