Μαζικοί πυροβολισμοί: Γιατί επιλέγουν τα σχολεία για να σπείρουν τον θάνατο

Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες ο ένοπλος δράστης, ονόματι Ντέιβιντ Κόζακ, που έσπειρε τον θάνατο στο ιστορικό Πανεπιστήμιο της Πράγας έπεσε νεκρός, με τις αστυνομικές αρχές της χώρας να λένε «εμπνεύστηκε από ένα παρόμοιο τρομερό γεγονός στο εξωτερικό».

Η αλήθεια είναι ότι ακόμα δεν έχουν γίνει γνωστά τα κίνητρα του δράση. Ο επικεφαλής της αστυνομίας της Πράγας, Μάρτιν Βόντρασεκ, δήλωσε ότι η αστυνομία πιστεύει ότι ο Kozak σκότωσε τον πατέρα του στην πόλη Χοστούν.

Για την συγκεκριμένη υπόθεση, πολύ σύντομα θα συνδεθούν τα κομμάτια του παζλ, αλλά το σίγουρο είναι δύσκολα θα ισχυριζόταν κανείς, πόσο μάλλον, κάποιος ειδικός, ότι η Τσεχία αντιμετώπιζε ανέκαθεν πρόβλημα με μαζικούς σκοτωμούς.

Το 2015 ένας 63χρονος σκότωσε επτά άνδρες και μία γυναίκα, προτού να βάλει τέλος στη ζωή του, μέσα σε ένα εστιατόριο στην πόλη Ουχέρσκι Μπροντ. Το 2019 ένας άνδρας σκότωσε επτά ανθρώπους στην αίθουσα αναμονής ενός νοσοκομείου, στην Οστράβα. Ο δράστης αυτοκτόνησε περίπου τρεις ώρες μετά την επίθεση.

Αν και δεν υπάρχει ένα ενιαίο προφίλ για όλους τους δράστες, οι Αμερικανοί έχουν σημειώσει βήματα στην δημιουργία του «πορτραίτου» ενός τυπικού δράση που επιλέγει να σκοτώσει σε ένα κολέγιο ή πανεπιστήμιο.

Οι ΗΠΑ εξάλλου έχουν ξεχωρίσει εδώ και πολλές δεκαετίες για την έξαρση του εφιαλτικού φαινομένου των μαζικών πυροβολισμών στα προαύλια και τις σχολικές αίθουσες.

Το προφίλ των δραστών

Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων The Violence Project, ένας σκοπευτής κολεγίου τείνει να είναι ένας μη λευκός άνδρας, που είναι φοιτητής και έχει ιστορικό βίας και παιδικού τραύματος. Είναι αυτοκτονικός, χρησιμοποιεί όπλα που απέκτησε νόμιμα και συχνά αφήνει πίσω του ένα μανιφέστο ή βίντεο για το έγκλημά του.

Οι τσεχικές αστυνομικές δυνάμεις στο σημείο του τραγικού γεγονός στο Πανεπιστήμιο της Πράγας.

Σύμφωνα με την αμερικανική έρευνα όλοι οι δράστες στα κολέγια είχαν ιστορικό ψυχικής ασθένειας και αυτοκτονούσαν είτε πριν είτε κατά τη διάρκεια του πυροβολισμού.

Το 78% βίωσε παιδικό τραύμα και είχε ποινικό μητρώο. Το 44% υπηρέτησε στο στρατό.

Το 56% των δραστών ήταν μετανάστες, ποσοστό πολύ υψηλότερο από τους μαζικούς πυροβολητές στο σύνολό τους, εκ των οποίων το 15% ήταν μετανάστες. Ο συνιδρυτής του Violence Project Τζέιμς Ντένσελι έχει αναφέρει ότι «μπορεί κάλλιστα οι μη λευκοί μετανάστες να αισθάνονται πολύ αποκομμένοι από την πανεπιστημιακή ζωή. Μπορεί να υποφέρουν από ρατσισμό ή αποκλεισμό, μπορεί να αισθάνονται αποξενωμένοι. Και αυτοί, γνωρίζουμε, είναι παράγοντες κινδύνου για τέτοιου είδους πυροβολισμούς. Πέρα από αυτό είναι απλά η φυλή», είπε.

Το 1/3 των δραστών στο κολέγιο ήταν λευκοί, το 44% ήταν Ασιάτες και το 22% ήταν άλλες μειονότητες. Ο μέσος όρος ηλικίας ενός δράστη αμερικανικού κολεγίου ήταν 28 ετών.

Ο ειδικός σε μαζικούς πυροβολισμούς σε κολλέγια και σχολεία καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Clemson Robin M. Kowalski, αναφέρει ότι στη πλειονότητα των ανθρώπων που επιτίθενται σε σχολεία είναι λευκοί, άνδρες, έχουν μέση ηλικία 15 ετών, αισθάνονται περιθωριοποιημένοι ή εκφοβισμένοι και χρησιμοποιούν τα γεγονότα για να αυτοκτονήσουν. Και τείνουν να προέρχονται από το εσωτερικό της σχολικής κοινότητας, είπε.

Η περίπτωση Κόζακ

Θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε κοινά σημεία με την περίπτωση του Κόζακ.

Στην περίπτωση του Ντέιβιντ Κόζακ, πράγματι οπλοφορούσε νόμιμα, όπως φαίνεται αυτοκτόνησε ο ίδιος. Οι τσεχικές αρχές ερευνούν εάν μηνύματα που διέρρευσαν στα ρωσικά στο Telegram με το όνομα Ντέιβιντ Κόζακ συνδέονταν με τον δράση. Σε ένα από αυτά αναφερόταν ότι οι δύο πυροβολισμοί στη Ρωσία έδωσαν του έδωσαν έμπνευση.

Στο ημερολόγιο που στο Telegram στις 9 Δεκεμβρίου ανέφερε στο πρώτο μήνυμα ότι «αυτό θα είναι το ημερολόγιό μου καθώς θα προχωράω προς τη σχολική σκοποβολή». «Όλοι με μισούν και θα συνεχίσουν να μισούν αλλά αυτό είναι αμοιβαίο» έγραψε στις 11 Δεκεμβρίου ενώ την επόμενη ημέρα σημείωνε ότι «είναι μια χάλια ημέρα και μια χάλια ζωή».

Οι επιθέσεις στα πανεπιστήμια, συγκριτικά με αυτές στα δημοτικά, είναι πιο πιθανό να συμβούν μετά από διαπροσωπικές συγκρούσεις των φοιητών, είπε ο Κοβάλσκι. Οι άνθρωποι που επιτίθενται σε δημοτικά σχολεία είναι πιο πιθανό να έχουν ιστορικό ψυχολογικών προβλημάτων, μακροχρόνιες ή οξείς εμπειρίες απόρριψης, όπως πρόσφατο χωρισμό, ή γοητεία με τον θάνατο, τα όπλα και τη βία – συμπεριλαμβανομένης που τους ασκούν οι πυροβολισμοί σε σχολεία, είπε.

Για παράδειγμα οι δράστες στους πυροβολισμούς στο Sandy Hook και στο Columbine είχαν διαγνωστεί με μια ποικιλία ψυχολογικών καταστάσεων», έγραψε ο Kowalski.

Το πρώην στέλεχος του FBI Τζαβέντ Άλι αναφέρει πως επειδή οι περισσότεροι πυροβολισμοί στα σχολεία είναι «επιθέσεις μοναχικού λύκου», σε μια πράξη που διαπράχθηκε από ένα άτομο, θα πρέπει να γίνει κατανοητή η νοοτροπία του δράστη, συμπεριλαμβανομένου του ιστορικού, των παραπόνων του και της κατάστασης ψυχικής του υγείας, για να κατανοήσει πραγματικά το κίνητρό του. «Κάθε δράστης φαίνεται να οδηγείται από διαφορετικούς παράγοντες», είπε.

Τι απαντούν οι φοιτητές

Έχει όμως τη σημασία της η άποψη που έχουν οι ίδιοι οι μαθητές και συμφοιτητές αυτών των ανθρώπων που επιλέγουν να σκοτώσουν μέσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Άλφρεντ στις ΗΠΑ, για τα αγόρια, οι τέσσερις κύριοι λόγοι –με σειρά σοβαρότητας- που επιλέγει κάποιος να σκοτώσει σε τέτοιους χώρουςμ είναι για να πάρουν εκδίκηση από όσους τους πλήγωσαν (εκφοβισμός κτλ), δεν εκτιμούν τη ζωή, έχουν ψυχικά προβλήματα και έχουν πέσει θύμα σωματικής κακοποίησης στο σπίτι.

Για τα κορίτσια, οι κορυφαίοι λόγοι ήταν: άλλα παιδιά τα επιλέγουν, τα κοροϊδεύουν ή τα εκφοβίζουν. Θέλουν να ανταπεξέλθουν σε αυτούς που τους έχουν πληγώσει. έχουν πέσει θύμα σωματικής κακοποίησης στο σπίτι. Δεν εκτιμούν τη ζωή. και έχουν γίνει μάρτυρες σωματικής κακοποίησης στο σπίτι.

Φαίνεται λοιπόν πως στους χώρους των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων υπάρχουν πολλά ερεθίσματα που θα «τσιγκλίσουν» τα εξαιρετικά ευαίσθητα χαρακτηριστικά των δραστών, οι οποίοι, μπορώντας να τα διαχειριστούν στρέφονται να εκδικηθούν το ίδιο τους το περιβάλλον, δηλαδή συμφοιτητές αποφασίζοντας να σκοτώσουν.