Ο Βρετανός χρηματιστής που βοήθησε να σωθούν 669 παιδιά από τους Ναζί στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο δεν έβλεπε τον εαυτό του ως ήρωα. Ο ηθοποιός Άντονι Χόπκινς, ο οποίος τον υποδύεται σε μια νέα κινηματογραφική παραγωγή, διαφωνεί – όπως και εκείνοι που βοήθησε.
Χωρίς να το γνωρίζει ο Γουίντον, η εκπομπή της Dame Esther Rantzen είχε συγκεντρώσει επιζώντες που είχαν διασωθεί από εκείνον. «Μπορώ να ρωτήσω», είπε η παρουσιάστρια, «υπάρχει κάποιος στο κοινό μας απόψε που να οφείλει τη ζωή του στον Νίκολας Γουίντον;»
Ο 85χρονος θρύλος της έβδομης τέχνης μίλησε στο BBC για τη νέα του ταινία, One Life, και τον ρόλο του ως Νίκολας Γουίντον.
«Kindertransport»
Ο Άντονι δεν επιθυμεί να «λάβει τα εύσημα» για την ταινία διότι θεωρεί ότι ο Γουίντον είναι ο πραγματικός «ήρωας του έργου».
Ο Νίκολας βρισκόταν πίσω από τα βαγόνια των τραίνων «Kindertransport» που απομάκρυναν παιδιά κυρίως εβραϊκής καταγωγής από την πρώην Τσεχοσλοβακία πριν από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. «Δεν ήθελε να θεωρείται ήρωας. Ήλπιζε απλώς ότι θα διδαχθούμε κάτι από αυτό».
Όταν ο Νίκολας παραχώρησε συνέντευξη το 2014, ένα χρόνο πριν από το θάνατο του σε ηλικία 106 ετών, ανέφερε στο BBC: «Δεν υπήρχε τίποτα ηρωικό σε αυτό. Ήταν απλώς θέμα οργάνωσης και προσπάθειας». Όμως αυτό που έκανε ο ίδιος – καθώς και όσοι έδωσαν μάχη κατά του φασισμού – για να σώσει τα παιδιά ήταν πράγματι ηρωικό.
«Πολλές ευχές για τα γενέθλιά σου. Σε σκεφτόμαστε συνεχώς. Είμαστε καλά, ελπίζουμε και εσύ. Πολλή αγάπη, ευγενικούς χαιρετισμούς και ευχαριστίες στους θετούς γονείς σου»
Δεν είχε μιλήσει δημόσια για τις αλληλέγγυες πράξεις του για σχεδόν 50 χρόνια, μέχρι που η ιστορία του κυκλοφόρησε στην Sunday Mirror και στην εκπομπή That’s Life του BBC.
Χωρίς να το γνωρίζει ο Γουίντον, η εκπομπή της Dame Esther Rantzen είχε συγκεντρώσει επιζώντες που είχαν διασωθεί από εκείνον. «Μπορώ να ρωτήσω», είπε η παρουσιάστρια, «υπάρχει κάποιος στο κοινό μας απόψε που να οφείλει τη ζωή του στον Νίκολας Γουίντον; Αν ναι, θα μπορούσε να σηκωθεί, παρακαλώ;» Όλοι στις πρώτες πέντε σειρές το έκαναν. Ήταν μια εκπληκτική τηλεοπτική στιγμή.
Το τελευταίο τρένο
Ο Τζόνι Φλιν, ο οποίος υποδύεται τον νεαρό Γουίντον στην ταινία, είπε χαρακτηριστικά στο BBC ότι ο Νίκολας ασχολιόταν για δεκαετίες με το τι δεν είχε καταφέρει να πράξει παρά με το τι είχε κατάφερει.
«Το τελευταίο τρένο που θα μετέφερε 250 παιδιά επρόκειτο να φύγει την ημέρα που η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία και έκλεισαν όλα τα σύνορα. Επομένως, γι’ αυτόν ήταν μια τραγωδία και ουσιαστικά δεν μπορούσε να παραδεχτεί στον εαυτό του αυτό που γνώριζε ότι είναι αλήθεια, δηλαδή τι συνέβη σε αυτά τα παιδιά».
Μόνο δύο από τσα 250 πιστεύεται ότι επέζησαν από τον πόλεμο. Ο Νίκολας, λέει ο Φλιν, ένιωθε «βαθιά ντροπή» γι’ αυτό.
Ωστόσο, περίπου 6.000 άνθρωποι εκτιμάται ότι είναι σήμερα ζωντανοί εξαιτίας εκείνων των βαγονιών που αυτός και άλλοι αλληλέγγυοι στην Πράγα κατάφεραν να «κινήσουν» – παρά τις αντιξοότητες.
Απόγονοι των παιδιών που μεταφέρθηκαν με το Kindertransport βρίσκονταν στο κοινό όταν η ταινία One Life αναβίωσε την αξέχαστη σκηνή του That’s Life. «Ήταν πραγματικά μια πολύ συγκινητική στιγμή», λέει ο Άντονι στην Katie Rizzal του BBC. «Αλλά νομίζω ότι όλη αυτή η ιστορία με έχει επηρεάσει και στην ουσία με συνοδεύει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μου».
«Είναι σκελετοί που περπατούν»
Ο Ουαλός ηθοποιός γεννήθηκε το 1937 και ήταν μόλις 18 μηνών όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος. Θυμάται «τον βομβαρδισμό του Σουόνσι και τις αεροπορικές επιδρομές». Θυμάται επίσης το οικογενειακό ταξίδι στο Λονδίνο το 1945, όταν «όλη η Ευρώπη ήταν συντρίμμια». Ο πατέρας του πήγε σε μια έκθεση με τις πρώτες σοκαριστικές φωτογραφίες που απεικόνιζαν τη φρίκη των στρατόπεδων συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλσεν μετά την απελευθέρωση τους από τα βρετανικά στρατεύματα τον Απρίλιο του 1945.
Φωτογραφία: Warner Bros
Τότε, ο νεαρός Άντονι και η μητέρα του «κάθισαν στο παγκάκι ενός πάρκου», αφού νωρίτερα ακούστηκε μια φωνή που έλεγε «δεν μπορείτε να φέρνετε το παιδί σας εδώ μέσα». Στη συνέχεια, ο πατέρας του «είπε κάτι που μου έχει μείνει σε όλη μου τη ζωή. Είπε: «Είναι σκελετοί που περπατούν». Το τραγικό είναι ότι δεν φαίνεται να μαθαίνουμε».
Ο Φλιν από την άλλη, μίλησε και για το πώς μπορεί ο κινηματογράφος να επηρεάσει τους θεατές: «Ξέρω ότι οι ταινίες δεν αλλάζουν τον κόσμο, αλλά μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να σκεφτούν για λίγο. Νομίζω ότι είναι στο χέρι των ανθρώπων να υπερασπιστούν αυτό που πιστεύουν ότι είναι σωστό και ελπίζω ότι αυτή η ιστορία μπορεί να διεγείρει το συναίσθημα αυτό».
Η δημοσιογράφος του BBC, Katie Razzall, πραγματοποίησε συνέντευξη και με την Renate Collins, λέγοντας: «Έχω επίσης το προνόμιο να γνωρίζω την Renate Collins, η οποία, σε ηλικία πέντε ετών και τότε ονομαζόταν Renate Kress, ήταν στο τελευταίο Kindertransport που κατάφερε να φύγει από την Πράγα».
«Σε σκεφτόμαστε συνεχώς»
Εκείνη την ημέρα είχε ανεμοβλογιά και 40 πυρετό. Η μητέρα της ήθελε να αναβάλει την αναχώρηση της αγαπημένης της κόρης. «Ο γιατρός μας είπε: «Αν δεν τη βάλετε σε αυτό το τρένο, δεν θα φύγει ποτέ». Και είχε απόλυτο δίκιο, γιατί το επόμενο τρένο δεν έφυγε».
Τους είχε γράψει πριν από την άφιξη της, λέγοντάς τους ότι δεν της άρεσε το σπανάκι και ότι θα μπορούσε να είναι ένα πολύ καλό κορίτσι αν της έδιναν μπόλικο παγωτό. Αλλά «δεν υπήρχε πολύ παγωτό κατά τη διάρκεια του πολέμου», λέει η Collins στην Razzall.
Φωτογραφία: RENATE COLLINS | WIENER HOLOCAUST LIBRARY
Η Renate Kress συνέχισε να λαμβάνει γράμματα από τους γονείς της, μεταξύ των οποίων, εκείνο που ραγίζει καρδιές, το τελευταίο γράμμα το 1942, με τη βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού από το στρατόπεδο συγκέντρωσης Theresienstadt, βόρεια της Πράγας.
Με μόλις 22 λέξεις (το μέγιστο επιτρεπτό όριο ήταν 25), της ευχήθηκαν: «Πολλές ευχές για τα γενέθλιά σου. Σε σκεφτόμαστε συνεχώς. Είμαστε καλά, ελπίζουμε και εσύ. Πολλή αγάπη, ευγενικούς χαιρετισμούς και ευχαριστίες στους θετούς γονείς σου».
*Πηγή BBC | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Warner Bros
Ερωτηθείς εάν πιστεύει ότι αυτό αποτελεί μεμονωμένο παράδειγμα ή εισερχόμαστε σε μια φάση κρίσης του κομματικού φαινομένου, ο πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας απάντησε «και τα δύο»
Στο εργοτάξιο του μετρό των Εξαρχείων βρέθηκαν τα συνεργεία που εφαρμόζουν την απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών για την απομάκρυνση των λαμαρινών της οδού Θεμιστοκλέους.
Για να φτιάξουν τα κοστούμια της νέας ταινίας «Wicked», οι δημιουργοί της ταινίας απευθύνθηκαν σε έναν νικητή του Tony Award που ήδη γνώριζε τον κόσμο του Οζ.
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη υποστήριξε ότι το γεγονός ότι τα όπλα που εντοπίστηκαν στο Παγκράτι ήταν καλά διατηρημένα, δείχνει ότι οι κάτοχοί τους επισκέπτονταν συχνά το χώρο.
