Η Τζόρτζια Μελόνι έχει εμμονή με τον Τόλκιν, σημείο αναφοράς για την ιταλική ακροδεξιά

Ακούστηκαν οι πρώτες συγχορδίες, το κοινό ξέσπασε σε χειροκροτήματα κάτω από τον ρωμαϊκό ουρανό, η συγκίνηση στο αποκορύφωμά της. Ένα voice-over ανακοίνωσε: «Η μέρα της ήττας θα έρθει, αλλά δεν θα είναι αυτή η μέρα».

Τότε εμφανίστηκε η Τζόρτζια Μελόνι. Η τελευταία προεκλογική συγκέντρωση του δεξιού συνασπισμού πραγματοποιήθηκε στην Piazza del Popolo της Ρώμης. H φράση με την οποία ανέβηκε στη σκηνή η αρχηγός των Αδελφών της Ιταλίας ανήκε σε μια προετοιμασία για μάχη του Άραγκορν, έναν από τους πρωταγωνιστές του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, του αριστουργήματος που έγραψε ο J. R. R. Tolkien, ο αγαπημένος συγγραφέας της Μελόνι και μιας ολόκληρης γενιάς νέων μελών του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος (MSI), που βρήκαν στην ιστορία μια θαυμάσια μεταφορά για πολλά από τα πολιτικά ιδεώδη που προωθούσε τότε το νεοφασιστικό κόμμα.

Ένα χρόνο αργότερα, η Ρώμη αφιερώνει μια μεγάλη έκθεση στον Τόλκιν, με τίτλο «Tόλκιν: Άνθρωπος, δάσκαλος, συγγραφέας», για να τιμήσει την 50ή επέτειο του θανάτου του.

Η Μελόνι για χρόνια παραθέτει αποσπάσματα από το έργο του Τόλκιν στις συγκεντρώσεις της ή στην αυτοβιογραφία της

Καταφεύγοντας ακόμη και στον αναθεωρητισμό

Η ιδέα της έκθεσης, η οποία αποτελεί ένα πλήρες ταξίδι στη ζωή και το έργο του συγγραφέα, προήλθε από τον υπουργό Πολιτισμού, Τζενάρο Σανγκιουλιάνο. Η εκδήλωση, κατά κάποιον τρόπο, συνδέθηκε επίσης με το σχέδιο της επιστροφής μιας πολιτιστικής κεντρικότητας, κάποιας μορφής ριζών, στη νέα ιταλική ακροδεξιά.

«Η ιδέα βασίζεται στην πεποίθηση ότι η αριστερά επέβαλε την πολιτική της αφήγηση τα τελευταία χρόνια μέσω του πολιτισμού, με μια ορισμένη ηγεμονία των πολιτιστικών προσώπων. Για να αντιμετωπιστεί αυτό – και ο Τζενάρο Σανγκιουλιάνο είναι ένας από τους κύριους υποστηρικτές αυτής της θεωρίας – επιμένει ότι η δεξιά πρέπει να βρει τις δικές της αναφορές, να τις αναδείξει και να τους αφιερώσει την ίδια προσοχή που αφιερώνουν εδώ και χρόνια οι αντίπαλοί της. Καταφεύγοντας ακόμη και στον αναθεωρητισμό και, αν χρειαστεί, στους μύθους των πολιτικών του αντιπάλων, όπως ο Πιερ Πάολο Παζολίνι ή ο Αντόνιο Γκράμσι» γράφει ο Daniel Verdú στην El Pais αναλύοντας το θέμα.

Έδωσε σε φίλους της παρατσούκλια όπως Φρόντο ή Γκάνταλφ

Το σύμπαν του Τόλκιν, του Βρετανού συγγραφέα -που εκφράζεται στην έκθεση μέσα από βίντεο, βιβλία, κοστούμια από το ομώνυμο κινηματογραφικό έπος του Πίτερ Τζάκσον ή επιστολές απόρριψης των πρώτων εκδόσεων του έργου του- αποτέλεσε για πολλά χρόνια εθνική εμμονή για τη νεολαία του MSI, η οποία μάλιστα διοργάνωσε ένα είδος κατασκήνωσης για Χόμπιτ (η πρώτη πραγματοποιήθηκε το 1977).

Αυτό δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός. Ένα χρόνο νωρίτερα, το MSI ίδρυσε τη «Συντροφιά του Δαχτυλιδιού», ένα μουσικό συγκρότημα που πήρε το όνομά του από το πρώτο μέρος του έπους. Η ακροδεξιά έβλεπε στην ιδέα της κοινότητας, του περιβάλλοντος, του συντηρητισμού, των παραδόσεων, ορισμένων θρησκευτικών αξιών, της αγροτικής υπερηφάνειας ή της καταπολέμησης μιας κρυφής δύναμης, μια αντανάκλαση της δικής της αποστολής.

Η Μελόνι έχει παραδεχτεί ότι σε μερικούς από τους φίλους της έδωσε παρατσούκλια όπως Φρόντο ή Γκάνταλφ και για χρόνια παραθέτει αποσπάσματα από το έργο του Τόλκιν στις συγκεντρώσεις της ή στην αυτοβιογραφία της. Και αν της δινόταν η δυνατότητα να επιλέξει έναν χαρακτήρα, έχει εξομολογηθεί σε περισσότερες από μία περιπτώσεις, θα ήταν ο Sam Gamgee. Γιατί; «Λοιπόν, έχει μια ιδιαιτερότητα», εξηγεί ο επιμελητής της έκθεσης, Oronzo Cilli. «Γνωρίζει ποια είναι η αποστολή του: Να βοηθήσει τον εκλεκτό, που είναι ο Φρόντο. Και να κάνει τον φίλο του να εκπληρώσει αυτή την αποστολή. Είναι ένας πολύ ταπεινός χαρακτήρας, προερχόμενος από μια πολύ ταπεινή οικογένεια, αν και αργότερα γίνεται δήμαρχος».

«Το δαχτυλίδι, τόσο στο βιβλίο όσο και στην ιδεολογία της Δεξιάς, σηματοδοτεί την εξουσία που διαφθείρει και κακοποιεί το πνεύμα της κοινότητας και της ελευθερίας»

«Θα σε συνοδεύσω στο όρος Doom για να καταστρέψεις το δαχτυλίδι, όπως έκανε ο Σαμ με τον Φρόντο»

Η αδελφή της Μελόνι, ωστόσο, ανέλαβε το ρόλο του Sam μετά την άνοδο της αδελφής της στην εξουσία στις ιταλικές εκλογές πριν από λίγο περισσότερο από ένα χρόνο, σε μια επίδειξη άνευ όρων υποστήριξης. «Θα σε συνοδεύσω στο όρος Doom για να καταστρέψεις το δαχτυλίδι, όπως έκανε ο Σαμ με τον Φρόντο, γνωρίζοντας ότι δεν θα είναι η δική μου ιστορία που θα ειπωθεί, αλλά η δική σου, όπως είναι σωστό να γίνει».

«Το δαχτυλίδι, τόσο στο βιβλίο όσο και στην ιδεολογία της Δεξιάς, σηματοδοτεί την εξουσία που διαφθείρει και κακοποιεί το πνεύμα της κοινότητας και της ελευθερίας. Κάτι σαν το κατεστημένο, τον κόσμο της οικονομίας και τη λεγόμενη γραφειοκρατία, με την οποία μια συγκεκριμένη πολιτική τάξη πρόδωσε τον λαό» γράφει ο Daniel Verdú στην El Pais.

Πέρα από τις ερμηνείες, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για τον συντηρητικό χαρακτήρα του Τόλκιν και τον βαθύ καθολικισμό που αναπνέει μέσα από το έργο του και την ίδια του τη βιογραφία, όπως δείχνει η έκθεση

«Κάποιοι στην Αγγλία τον αποκάλεσαν μαρξιστή και άλλοι φασίστα»

Η έκθεση έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην Ιταλία, όπου πολλοί θεωρούν υπερβολικό να αφιερωθεί η Εθνική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης και ένας προϋπολογισμός 250.000 ευρώ στον αγαπημένο συγγραφέα της πρωθυπουργού.

Ο Cilli, ωστόσο, την αποσυνδέει από κάθε σχέση με την πολιτική. «Μου ζητήθηκε να επιμεληθώ αυτή την έκθεση με φιλολογικό τρόπο, σεβόμενος τη μνήμη και το έργο αυτού του συγγραφέα. Να μη μιλήσω για τίποτε άλλο παρά μόνο για τον άνθρωπο, το έργο του και το μεγαλείο του. Κοιτάξτε, το έργο του Τόλκιν δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική. Το 1976 και το 1977, όταν έγινε ένας συγγραφέας που αγκαλιάστηκε από μια πολιτική μειοψηφία της Δεξιάς, έγινε επίσης σημείο αναφοράς για ένα μέρος της Αριστεράς. Στην Ιταλία, αλλά και μεταξύ των χίπις στις Η.Π.Α. Όλοι βρήκαν κάτι σε αυτόν. Και όταν πέθανε, κάποιοι στην Αγγλία τον αποκάλεσαν μαρξιστή και άλλοι φασίστα».

Πέρα από τις ερμηνείες, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για τον συντηρητικό χαρακτήρα του Τόλκιν και τον βαθύ καθολικισμό που αναπνέει μέσα από το έργο του και την ίδια του τη βιογραφία, όπως δείχνει η έκθεση. Για πολλούς από τους ομοθρήσκους της Μελόνι, ο Τόλκιν παραμένει μια πνευματική αναφορά που λειτουργεί ως λάβαρο του αγώνα για την υπεράσπιση του χριστιανικού κόσμου και της δυτικής ταυτότητας ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, την πολυπολιτισμικότητα, τον σχετικισμό και μια ορισμένη πρόοδο που συνδέεται με σοσιαλδημοκρατικά ιδεώδη.

«Μιλάω συχνά για τη συνεχιζόμενη σύγκρουση σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία»

Ο ίδιος ο υπουργός Πολιτισμού, ο οποίος ανακοίνωσε την έκθεση τον περασμένο Ιούλιο κατά τη διάρκεια της συνάντησης της νεολαίας των Αδελφών της Ιταλίας, χαρακτηρίζοντάς την «δώρο», υπερασπίστηκε αυτή την ιδέα. «Ο Τόλκιν, επιτρέψτε μου να το πω, όχι εγώ, αλλά πολλοί κριτικοί το λένε, ήταν ένας αληθινός και ειλικρινής συντηρητικός, ένας αιχμηρός συντηρητικός με μεγάλο κριτικό πνεύμα. Ο Τόλκιν ήταν ένθερμος αντιφασίστας και ένθερμος αντικομμουνιστής».

Ο Τζενάρο Σανγκιουλιάνο, ωστόσο, ομολόγησε επίσης ότι υπάρχουν «πτυχές» στη λογοτεχνία του Τόλκιν που «ευχαριστούν ιδιαίτερα» την κυβέρνηση Μελόνι, όπως «η αξία της κοινότητας, της φιλίας, των αξιών της αλληλεγγύης και του ανθρώπινου».

«Μιλάω συχνά για τη συνεχιζόμενη σύγκρουση σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μεταξύ εκείνων που, όπως εγώ και εμείς, υπερασπίζονται μια αντίληψη του πολίτη με δικαιώματα και υποχρεώσεις και εκείνων που θέλουν να υποβαθμίσουν το άτομο σε απλό κώδικα γραμμής και καταναλωτή, παθητικό σε σχέση με τον κόσμο», είπε. Μια ιδέα που στην Ευρώπη συμμερίζονται εταίροι όπως το ισπανικό ακροδεξιό κόμμα Vox, και το οποίο, κατά καιρούς, έχει στραφεί και στον Βρετανό συγγραφέα.

Δείτε το βίντεο 

Οι ακροδεξιοί επικαλούνται τον Αντόνιο Γκράμσι

Ο υπουργός, πρώην μέλος του MSI, χαρακτήρισε τον Τόλκιν ως «φιλελεύθερο με την πραγματική έννοια του όρου» και επέκρινε όσους χαρακτήρισαν «φασιστικές» άλλες εκθέσεις που διοργάνωσε η κυβέρνηση, προωθώντας την πρόθεσή του να οργανώσει άλλη μία για τον στοχαστή και ιδρυτή του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, Αντόνιο Γκράμσι, μια προσωπικότητα που αποτελεί επίσης μέρος της επίθεσης της ριζοσπαστικής δεξιάς στην Ευρώπη για να εφοδιαστεί με πολιτιστικά επιχειρήματα για τον ιδεολογικό πόλεμο.

Η απαρχή αυτού του ρεύματος, στην πραγματικότητα, γεννήθηκε στη Γαλλία με επικεφαλής τον ιδρυτή της Νέας Δεξιάς, Alain de Benoist. Ο de Benoist είναι ένας από τους μεγάλους θεωρητικούς αυτής της δεξιάς ανάγνωσης του φιλοσόφου Γκράμσι, που ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την έννοια της ηγεμονίας που εφαρμόζεται στην ιδέα της πολιτιστικής εξουσίας. Είναι η βάση πάνω στην οποία η ευρωπαϊκή ακροδεξιά προσπαθεί να οικοδομήσει τη νέα της αφήγηση και την οποία έχουν χρησιμοποιήσει ηγέτες όπως ο Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία, ο οποίος έγραψε την πανεπιστημιακή του διατριβή πάνω στον Ιταλό στοχαστή.

*Με στοιχεία από elpais.com