Τσάρλι Τσάπλιν: «Η ζωή μπορεί να είναι ελεύθερη και ωραία…»

Ο Τσάπλιν δεν έλαβε ποτέ ένα κανονικό βραβείο Όσκαρ. Το 1927 τιμήθηκε από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου, που απονέμει τα Όσκαρ, για την «ιδιοφυή, συγγραφή, σκηνοθεσία και παραγωγή» της ταινίας «Το τσίρκο» και το 1972 για την «ανυπολόγιστη συμβολή του στην εξέλιξη του κινηματογράφου ως της μεγαλύτερης μορφής τέχνης του 20ου αιώνα». Το 1975 χρίστηκε ιππότης της Βρετανικής Αυτοκρατορίας από τη βασίλισσα Ελισάβετ κι έγινε «σερ».

Μια αμφισβητούμενη προσωπικότητα με ξεχωριστή ευφυϊα

Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ του αμερικανικού δικτύου Showtime «Τhe Real Charlie Chaplin», που κυκλοφόρησε το 2021 πρόκειται για τον πρώτο σταρ τόσο μεγάλου διαμετρήματος που πήρε τα ηνία της προσωπικής του έκθεσης στα χέρια του και προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, εφευρίσκοντας έναν χαρακτήρα που θα μπορούσε να προβάλει. Την καρικατούρα του Σαρλό, του μικροσκοπικού ανθρώπου με το χαρακτηριστικό μουστάκι, το μπαστούνι και το μπόουλερ καπέλο.

Ο Τσάρλι Τσάπλιν έφυγε από τη ζωή τα Χριστούγεννα του 1977 στο Βεβέ της Ελβετίας, σε ηλικία 88 ετών. Εκεί που ζούσε απομονωμένος τα τελευταία του χρόνια. Αγαπούσε τους θαυμαστές του, απεχθανόταν τους δημοσιογράφους και τις συνεντεύξεις, αντιμετώπιζε το άγχος της διασημότητας, αλλά, όπως λένε οι δημιουργοί της ταινίας, ήταν «χαμαιλέοντας με τον τρόπο που αντανακλούσε στους ανθρώπους αυτό που ήθελαν».

Οι θαυμαστές και οι επικριτές

Οι θεατές όλου του κόσμου μπορεί να λάτρεψαν τον Τσάπλιν, οι επικριτές του όμως στην Αμερική δεν ήταν λίγοι. Αιτίες ήταν άλλοτε τα πολιτικά του φρονήματα (κατηγορήθηκε ως κομμουνιστής από το μακαρθικό λόμπι του Χόλιγουντ και πικραμένος αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία.

Γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1889 στο Λονδίνο από γονείς θεατρίνους. Τα παιδικά του χρόνια κάθε άλλο παρά γελαστά κι ευτυχισμένα ήταν. Μετά τον πρώιμο χωρισμό των γονιών του πέρασε τη νηπιακή ηλικία του ανάμεσα σε μπουλούκια θεατρίνων, συνοδεύοντας τη μητέρα του στις περιοδείες της ανά την αγγλική επικράτεια.

Όταν, όμως, βρέθηκε ορφανός από πατέρα και με μητέρα άνεργη, η ζωή του μικρού Τσάρλι άρχισε να μοιάζει ολοένα και περισσότερο βγαλμένη από τις σελίδες του Ντίκενς. Για να κερδίσει το μεροκάματο της οικογένειας αυτοσχεδιάζει μικρά χορευτικά στους δρόμους του κακόφημου Λονδίνου και μαζεύει τις πενταροδεκάρες των περαστικών.

O χαρακτήρας του χαριτωμένου Αλήτη

Ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ Τζέιμς Σπίνεϊ λέει δήλωσε σε συνέντευξη του στο Guardian Q«Αυτός ο χαρακτήρας του Αλήτη, που είναι τόσο μέσα στην ψυχή του ίδιου του Τσάπλιν, διοχετεύει την παιδική του ηλικία και τις νευρώσεις του και τις ταπεινώσεις του και συνεχίζει να επαναλαμβάνει τα τραύματα που βίωσε στο Λονδίνο», εξηγεί ο Σπίνεϊ.

«Αυτός ο χαρακτήρας τον μετέτρεψε επίσης στον πιο ακριβοπληρωμένο ηθοποιό στον πλανήτη και σε έναν από τους πιο διάσημους ανθρώπους στην ιστορία. Είναι σχεδόν σαν παραμύθι, από ορισμένες απόψεις… Η αποφασιστικότητα του Τσάπλιν να συνεχίσει να ταξιδεύει βαθιά, ενδοσκοπώντας, το πώς ενέταξε τα κομμάτια της ζωής του στην τέχνη του – είναι αυτό που τον έκανε έναν μεγάλο καλλιτέχνη που δεν επαναπαύτηκε ποτέ στις δάφνες του».

Στη ζωή του θα παραδεχόταν ότι ένιωθε πάντα πολύ ανασφαλής για τον πλούτο του

O πιο ακριβοπληρωμένος άνθρωπος στο Χόλιγουντ

Το 1921 βγαίνει στις αίθουσες το «Χαμίνι» («The Kid»), το οποίο μένει στην ιστορία ως το πρώτο αριστούργημά του. Εν τω μεταξύ, τα φτωχικά νιάτα του είναι μια μακρινή ανάμνηση. Με το νέο συμβόλαιο που υπογράφει στην εταιρεία Mutual, ο Τσάπλιν γίνεται ο πιο ακριβοπληρωμένος άνθρωπος στο Χόλιγουντ, με μισθό που δεν πέφτει κάτω από τις 10.000 δολάρια την εβδομάδα και με ένα επιπλέον μπόνους 150.000 δολαρίων.

Διανύει την πιο δημιουργική περίοδο της καριέρας του, καθώς αναδεικνύεται σε ανυπέρβλητο μάστορα της παντομίμας, ικανό να οδηγεί τους θεατές του από το γέλιο στο δάκρυ με μία απλή έκφραση ή χειρονομία και με χάρη που συχνά παρομοιάζεται με εκείνη ενός χορευτή μπαλέτου.

Έργα του, όπως «Τα φώτα της πόλης» («City Lights»,1931) και οι «Μοντέρνοι καιροί» («Modern Times», 1936) ήταν βωβές ταινίες που γνώρισαν τεράστια επιτυχία την εποχή του ομιλούντος κινηματογράφου. Το 1940 γύρισε την πρώτη του ομιλούσα ταινία, τον «Μεγάλο Δικτάτορα» («The Great Dictator»), που ήταν μια σάτιρα του Αδόλφου Χίτλερ.

Οι 4 γάμοι και τα 11 παιδιά

Έκανε τέσσερις γάμους, εκ των οποίων οι δύο ήταν με ανήλικες νύφες στα 28 του με την 16χρονη ηθοποιό Μίλντρεντ Χάρις, στα 35 του την καλλονή Λολίτα Μακ Μάρεϊ (αργότερα Λίτα Γκρέι) και στα 44 τη 19χρονη ηθοποιό Πολέτ Γκοντάρ. Τέταρτη και τελευταία σύζυγός του υπήρξε η Ούνα Ο’ Νιλ, κόρη του θεατρικού συγγραφέα Ευγένιου Ο’ Νιλ. Όταν παντρεύτηκαν εκείνος ήταν 54 χρονών κι εκείνη 18. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα της, ο γάμος τους διάρκεσε μέχρι τον θάνατο του Τσάπλιν και μάλιστα το ζευγάρι απέκτησε 11 παιδιά.