Αφού πέθαναν οι γονείς μου, έχασα το πνεύμα των Χριστουγέννων – Τώρα επιστρέφει σιγά-σιγά

«Έχω ήδη αγοράσει όλα τα δώρα σου», με ενημέρωνε την πρώτη Δεκεμβρίου, με έναν τόνο που μπορώ να περιγράψω μόνο ως αυτάρεσκο. «Τα έχω εδώ και εβδομάδες». Είχε το χάρισμα να βρίσκει πράγματα που δεν θα ζητούσα ποτέ, αλλά τελικά τα κρατούσα σαν θησαυρό: Ένα άλμπουμ του οποίου τις αυτοκόλλητες σελίδες είχε γεμίσει με φύλλα πολύχρωμων αυτοκόλλητων- ένα απαλό μπλε μπουκάλι vintage αρώματος- ένα μικρό ξύλινο κουτί σκαλισμένο στο χέρι με ένα φεγγάρι και αστέρια- μια παλιά πράσινη ηλεκτρική γραφομηχανή στην οποία συνέθεσα αρκετά ημιτελή μυθιστορήματα μυστηρίου.

Πολλά από τα αγαπημένα μου δώρα από εκείνη, όπως ξέρω τώρα, ήταν ευρήματα από παλαιοπωλεία- το κολιέ με τη μικρή καρδιά που αγαπούσα και φορούσα για χρόνια προήλθε από ένα ενεχυροδανειστήριο. Τα χρήματα ήταν λίγα και ήταν καλή στο κυνήγι των ευκαιριών, αλλά επίσης δεν έβλεπε το νόημα του να κάνεις δώρο σε κάποιον, εκτός αν ήταν και μια ιδιότυπη έκπληξη και «ακριβώς το σωστό πράγμα».

Αυτά γράφει η Nicole Chung σε άρθρο της στο Time και συνεχίζει με τον ίδιο συναισθηματικό τρόπο το βιογραφικό κείμενο για τη σύνδεση των Χριστουγέννων και τον ψυχισμό της.

Ήταν επίσης ο λόγος που οι γιορτές μας διαρκούσαν έναν ολόκληρο μήνα, ξεκινώντας με σοκολάτα που βρισκόταν στα παπούτσια μου την Ημέρα του Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου)

Τύλιγε τα δώρα με προσοχή, δείχνοντάς μου πώς να τυλίγω κορδέλες

Η χαρά της για τα δώρα ήταν αντίστοιχη σε κάθε άλλη δραστηριότητα των γιορτών που αναλάμβανε. Επέβλεπε τον χριστουγεννιάτικο στολισμό μας, από το δέντρο που κόβαμε και μεταφέραμε στο σπίτι από το δάσος μέχρι τη φάτνη της Γεννήσεως, της οποίας τα ειδώλια τοποθετούσαμε ακριβώς με τον ίδιο τρόπο κάθε χρόνο, και ζωγράφιζε τα παράθυρα του σαλονιού μας με χειμωνιάτικες σκηνές.

Τύλιγε τα δώρα με προσοχή, δείχνοντάς μου πώς να τυλίγω κορδέλες και να φτιάχνω ιδιαίτερους φιόγκους. Αν και ποτέ δεν της άρεσε ιδιαίτερα η μαγειρική, απολάμβανε το ψήσιμο των γιορτών: Βουτυρένια μπισκότα, μπισκότα με φυστικοβούτυρο, τα αγαπημένα της μελομακάρονα και το στρούντελ της μητέρας της. Το χριστουγεννιάτικο πνεύμα της ήταν μεταδοτικό, ή ίσως απλώς αναπόφευκτο – με έβαζε να πηγαίνω κάθε χρόνο για τα κάλαντα (η ίδια ήταν κωφάλαλη) και τον πατέρα μου να ντύνεται Άγιος Βασίλης και να μοιράζει ζαχαρωτά στα παιδιά της εκκλησίας τους. Ήταν επίσης ο λόγος που οι γιορτές μας διαρκούσαν έναν ολόκληρο μήνα, ξεκινώντας με σοκολάτα που βρισκόταν στα παπούτσια μου την Ημέρα του Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου) και τελειώνοντας με ένα τελευταίο «δώρο μπόνους» στα Θεοφάνεια. Αγαπούσα αυτή την παράδοση περισσότερο απ’ όλα -όπως έλεγε η μητέρα μου, ήταν «μια δεύτερη ευκαιρία για τα Χριστούγεννα». Ακόμα και τότε, δεν ήθελε να δει την περίοδο να τελειώνει και συχνά έπρεπε να την πείσουμε να κατεβάσει το δέντρο μας στα μέσα ή στα τέλη Ιανουαρίου.

Photo: Wikimedia Commons

Όταν άλλαξαν όλα

Ο πατέρας μου πέθανε τα Θεοφάνεια του 2018. Μέχρι τα Χριστούγεννα εκείνης της χρονιάς, η μητέρα μου είχε διαγνωστεί με καρκίνο. Ήταν άρρωστη εκείνες τις γιορτές, και τις μεθεπόμενες, αλλά φυσικά εξακολουθούσε να έχει όρεξη να γιορτάσει, αποφασισμένη να απολαύσει κάθε δυνατή στιγμή ευτυχίας με τα εγγόνια της.

Ο μακρύς πανδημικός χειμώνας του 2020 έφερε τα πρώτα μου Χριστούγεννα χωρίς τους δύο γονείς μου. Συμμετείχα στα εορταστικά τελετουργικά της οικογένειάς μου, ελπίζοντας περισσότερο από όσο πίστευα ότι οι προβλέψιμες απολαύσεις θα προσέφεραν ένα είδος ανάπαυλας από τη θλίψη μου, αλλά εξακολουθούσα να είμαι συνέχεια λυπημένη και ένιωθα ότι απλώς έκανα τις κινήσεις για χάρη των παιδιών μου.

Έπεφτα συνεχώς σε παγίδες από μικρά πράγματα που δεν ήξερα ότι θα με πλήγωναν, όπως το να μην πάρω ένα κουτί με λιχουδιές από τη μητέρα μου την ημέρα του Αγίου Νικολάου -αφού είχα φύγει από το σπίτι, συνέχισε να μου στέλνει σοκολάτα κάθε 6 Δεκεμβρίου- ή να συναντώ πράγματα που θα ήθελα να της δώσω αν ήταν ζωντανή. Μετά την απομόνωση και την ψυχολογική δοκιμασία, ήμασταν τυχεροί που μπορέσαμε να περάσουμε μερικές μέρες με την οικογένεια του συζύγου μου, αλλά το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν το γεγονός ότι οι γονείς μου θα έχαναν αυτή και κάθε μελλοντική γιορτή, ορόσημο και γιορτή.

Ο πατέρας μου πέθανε τα Θεοφάνεια του 2018. Μέχρι τα Χριστούγεννα εκείνης της χρονιάς, η μητέρα μου είχε διαγνωστεί με καρκίνο

Περιτριγυρισμένη από ανθρώπους που αγαπούσα, ένιωσα απροσδόκητα και αφόρητα μόνη

Το πιο δύσκολο απ’ όλα, προς έκπληξή μου, ήταν να βομβαρδίζομαι με αναμνήσεις από περασμένα Χριστούγεννα, υπενθυμίσεις του χρόνου που οι γονείς μου και εγώ δεν θα ξαναγυρίσουμε ποτέ πίσω. Μερικές φορές προσπαθούσα να μοιραστώ αυτές τις αναμνήσεις με άλλους, αλλά μέσα σε αυτή τη θολούρα της βαριάς θλίψης, ήταν συχνά αδύνατο να τις ανακαλέσω και να τις περιγράψω.

Ως το μοναδικό επιζών μέλος της οικογένειας στην οποία είχα μεγαλώσει, δεν ήμουν σε θέση να μεταφέρω πλήρως πώς ήταν οι γιορτές όταν ήμουν μικρή, ή πώς ακριβώς έμοιαζε και ακουγόταν η μητέρα μου δεκαετίες πριν τη γνωρίσουν τα εγγόνια της, ή πώς έμοιαζε το μικρό σπίτι στο οποίο μεγάλωσα -ένα σπίτι που δεν είδαν ποτέ- στολισμένο για τα Χριστούγεννα. Περιτριγυρισμένη από ανθρώπους που αγαπούσα, ένιωσα απροσδόκητα και αφόρητα μόνη, συνειδητοποιώντας ότι ήμουν πραγματικά το μόνο άτομο που είχε απομείνει και μπορούσε να θυμηθεί αυτά και χίλια άλλα πράγματα.

Τα Χριστούγεννα της επόμενης χρονιάς ήταν το ίδιο και ανησυχούσα ότι οι διακοπές χωρίς τους γονείς μου θα έφερναν πάντα αυτά τα συναισθήματα απομόνωσης και οδύνης. Αλλά πέρυσι, καθώς μιλούσα στα παιδιά μου για την άφθονη αγάπη της μητέρας μου για τις χριστουγεννιάτικες γιορτές μας και για το πόσο ενθουσιασμένη ήταν πάντα όταν με έβλεπε να ανοίγω τα δώρα, ένιωσα πραγματική ζεστασιά, την ανάγκη να χαμογελάσω, παράλληλα με το αναμενόμενο κύμα πόνου.

Οι γονείς μου είναι πιο κοντά μου αυτή την εποχή του χρόνου επειδή τη συνδέω τόσο έντονα μαζί τους, και αυτό είναι κάτι που με κάνει τώρα να είμαι ευγνώμων αντί να νιώθω άδεια και χτυπημένη

Photo: Wikimedia Commons

Δεν είμαι σίγουρη τι έχει αλλάξει

Δεν είναι ότι η θλίψη έφυγε, ή έστω μειώθηκε σημαντικά -έχω επίγνωση της κάθε μέρα. Υπάρχουν ακόμα στιγμές που η «γιορτή» είναι ένα καθήκον στο οποίο πρέπει να δουλέψω υπάκουα, όχι κάτι που νιώθω στην καρδιά μου. Αλλά ξέρω επίσης ότι το να κουβαλάω ορισμένες αναμνήσεις μόνη μου δεν σημαίνει ότι είμαι μόνη μου, και έχω μάθει να εκτιμώ αυτές που ξεχειλίζουν σε γιορτές και γενέθλια και σημαντικές επετείους, αφήνοντάς τες να μου κρατούν συντροφιά ακόμα και όταν φέρνουν θλίψη.

Από τα περασμένα Χριστούγεννα, έχω δώσει στον εαυτό μου την άδεια να αγοράζω μικρά δώρα με τη μητέρα μου στο μυαλό μου. Όχι κάθε φορά, αλλά μερικές φορές, όταν βλέπω κάτι που ξέρω ότι θα της άρεσε, επιτρέπω στον εαυτό μου να το αγοράσει αντί να νιώθω απλώς ένα πόνο και να εύχομαι να μπορούσα. Κρατάω μερικά από αυτά τα αντικείμενα και δίνω άλλα ως δώρα, όπως το μικρό δαχτυλίδι από οπάλιο που φοράει τώρα η κόρη μου. Έχω επίσης αρχίσει να ενσωματώνω μερικές από τις αγαπημένες παραδόσεις της μητέρας μου ως τρόπο να τη θυμάμαι: Τα παιδιά μου πήραν κεράσματα την ημέρα του Αγίου Νικολάου και θα κρατήσω στην άκρη από ένα δώρο για το καθένα για να ξετυλίξουν τα Θεοφάνεια. Παρόλο που δεν υπάρχει ακόμη κανείς άλλος που να θυμάται πώς ήταν τα Χριστούγεννα μας όταν ήμουν παιδί, μπορώ να πω στις κόρες μου τι έκανε η μαμά μου για μένα, μοιραζόμενη το ασυγκράτητο πνεύμα των γιορτών της.

Οι γονείς μου είναι πιο κοντά μου αυτή την εποχή του χρόνου επειδή τη συνδέω τόσο έντονα μαζί τους, και αυτό είναι κάτι που με κάνει τώρα να είμαι ευγνώμων αντί να νιώθω άδεια και χτυπημένη. Μπορεί να είναι μια περίπλοκη και γλυκόπικρη εποχή, όπως μπορούν να βεβαιώσουν πολλοί που αντιμετωπίζουν τις διακοπές μετά την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Αλλά τώρα, τρία χρόνια μετά την απώλεια της μητέρας μου, νομίζω ότι έχω μάθει να ζω καλύτερα με τη χαρά και τη θλίψη ταυτόχρονα, χωρίς πλέον να περιμένω το ένα να ξεσηκωθεί και να κατακτήσει το άλλο. Εξάλλου, όταν η μητέρα μου και ο πατέρας μου ήταν ζωντανοί, τα βάρη που κουβαλούσαν δεν εξαφανίστηκαν μόνο και μόνο επειδή ήταν Χριστούγεννα. Υπήρχαν πολλά χρόνια που κάποιος ήταν άρρωστος ή άνεργος, θυμωμένος ή φοβισμένος- εξακολουθούσαμε να έχουμε τις απώλειες και τις απογοητεύσεις μας, λόγους για να θρηνήσουμε αλλά και να γιορτάσουμε. Οι γιορτές δεν ήταν ποτέ ένα τέλειο ειδύλλιο για εμάς, απλώς μια εποχή που επιλέξαμε να είμαστε ευτυχισμένοι μαζί – ίσως ακόμη πιο πολύτιμες, στα χρόνια που η ευτυχία μας ήταν δύσκολα κερδισμένη.

*Με στοιχεία από time.com