«Το να είσαι κομμουνιστής είναι ό,τι πιο κοντινό στο να είσαι υπερήρωας»

«Όλο μου το θέμα ήταν να μοιάζει χαλασμένο», λέει ο Boots Riley, μιλώντας για την τεθλασμένη ισορροπία της εκπομπής I’m A Virgo*, της αμερικανικής, παράλογης, κωμικής τηλεοπτικής μίνι σειράς, που δημιουργήθηκε από τον ίδιο και πρωταγωνιστεί ο Jharrel Jerome.

(*Τα πρώτα τέσσερα επεισόδια έκαναν πρεμιέρα στο φεστιβάλ κινηματογράφου South by Southwest τον Μάρτιο του 2023).

«Όλα είναι πολύ εξομαλυμένα. Αν το κάνεις λίγο τσαλακωμένο και τρανταχτό, οι άνθρωποι το νιώθουν περισσότερο» εξηγεί. Ανάμεσα στα φετινά γυαλιστερά δράματα της μικρής οθόνης, το I’m a Virgo του Riley ξεχωρίζει όπως και ο πρωταγωνιστής του: Ένας μαύρος έφηβος, ύψους 4 μέτρων.

Η υπόθεση από μόνη της είναι αρκετά παράξενη- αυτό που ο Riley και η ομάδα του κάνουν είναι από τα πιο ενθαρρυντικά πρωτότυπα πράγματα στις οθόνες μας φέτος ή σε οποιαδήποτε άλλη χρονιά. Και ένα από τα πιο επαναστατικά: Η σειρά κορυφώνεται με μια πλήρη, από την κορυφή ως τα νύχια κριτική του καπιταλισμού – σε μια σειρά που προβάλλεται στο Amazon. Πώς τα κατάφερε;

Δείτε το τρέιλερ του I’m a Virgo 

«Ο κόσμος ήξερε σε τι έμπλεκε, σωστά;»

Ο Riley, πρώην μουσικός και ακτιβιστής, είχε ήδη γίνει γνωστός με την ταινία του 2008 «Sorry to Bother You» – μια παρόμοια σουρεαλιστική σάτιρα του εταιρικού εμπορίου με πρωταγωνιστή τον Lakeith Stanfield. «Ο κόσμος ήξερε σε τι έμπλεκε, σωστά;» λέει από το Όκλαντ της Καλιφόρνιας, ανακαλώντας στη μνήμη του όταν παρουσίασε τη νέα του ιδέα σε διάφορες πλατφόρμες streaming. Με τις φαβορίτες του και το τεράστιο κόκκινο τσόχινο καπέλο του, ο 52χρονος θα μπορούσε να είναι ένας χαμένος ανιψιός του Sly Stone. «Δεν νομίζω ότι ήξεραν τα πάντα, αλλά ήξεραν ότι είμαι εγώ. Ξέρουν ότι το πράγμα θα είναι τρελό».

Η πολιτική κατά του κατεστημένου ήταν ένα εμπόδιο- ένα άλλο ήταν πώς να φτιάξεις μια σειρά με έναν γιγαντιαίο χαρακτήρα, παραδέχεται ο Riley. Ο Cootie (τον οποίο υποδύεται ο Jharrel Jerome) μεγαλώνει απομονωμένος από τη θεία του και τον θείο του που έχουν κανονικό μέγεθος, οι οποίοι φοβούνται πώς θα αντιδράσει ο έξω κόσμος σε ένα υπερμεγέθες μαύρο παιδί – και με το δίκιο τους. Ο αφελής έφηβος είναι ευπρόσδεκτος από ορισμένους νέους της περιοχής, αλλά προκαλεί επίσης φόβο και υστερία, όχι μόνο από τον υπερήρωα της γειτονιάς: Έναν υψηλής τεχνολογίας εκδικητή σε στυλ Iron Man με αποχρώσεις του Elon Musk (τον υποδύεται ένας ξεκαρδιστικά κατσούφης Walton Goggins), ο οποίος πετάει γύρω του με μια ρομποτική στολή, επιβάλλοντας τον νόμο και την τάξη.

Και όταν ήμουν 15 ετών, είχα ενταχθεί στο Προοδευτικό Εργατικό Κόμμα, μια κομμουνιστική οργάνωση. Είχα την αίσθηση ότι αυτή ήταν η πιο κοντινή εκδοχή στο να είσαι υπερήρωας που υπάρχει

Photo: Wikimedia Commons

Είναι ένας θρίαμβος της τεχνικής του lo-fi

Αυτό είναι μόνο η αρχή. Ο έρωτας του Cootie, η Flora (Olivia Washington), ζει με υπερταχύτητα, οπότε όλος ο κόσμος της φαίνεται σε αργή κίνηση – γεγονός που δημιουργεί μια από τις πιο παράξενες ερωτικές σκηνές που έχουν γυριστεί ποτέ. Υπάρχουν επίσης χαρακτήρες κόμικς, αιρέσεις και τηλεοπτικές εκπομπές, για να μην αναφέρουμε τις εμφανίσεις των Elijah Wood, Danny Glover και ακόμη και του Σλοβένου φιλοσόφου Slavoj Žižek (που δίνει φωνή σε ένα μωρό καρτούν). Αντί για γυαλιστερό CGI, όλα αυτά αποδίδονται με μια γοητευτική παλιομοδίτικη μαγκιά: Χρησιμοποιώντας μοντέλα, μικροσκοπικά και γιγαντιαία σκηνικά, αναγκαστική προοπτική, κούκλες, μαριονέτες, stop-motion animation. Είναι ένας θρίαμβος της τεχνικής του lo-fi.

«Κάθε φορά που ο Jharrel βρισκόταν στην οθόνη, δεν κοιτούσε ποτέ τους άλλους χαρακτήρες και το αντίστροφο», λέει ο Riley. Ευτυχώς, οι ηθοποιοί τα πήγαιναν καλά και έκαναν παρέα όλες τις ώρες της νύχτας, κάθε βράδυ. Δούλευαν στη Νέα Ορλεάνη κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid, οπότε ήταν ήδη απομονωμένοι. «Ήταν σαν θεατρική κατασκήνωση γι’ αυτούς», λέει. «Τραγουδούσαν τραγούδια, εξασκούνταν σε χορευτικές κινήσεις. Έτσι, όταν μπήκαν στο πλατό, γνώριζαν ο ένας τον άλλον πολύ καλά».

Η πολιτική κατά του κατεστημένου ήταν ένα εμπόδιο- ένα άλλο ήταν πώς να φτιάξεις μια σειρά με έναν γιγαντιαίο χαρακτήρα, παραδέχεται ο Riley

Σκηνή από το I’m a Virgo / Photo: YouTube

Η οικεία ερωτική σκηνή

Όσο για τη 12λεπτη ερωτική σκηνή -η οποία είναι εκπληκτικά γλυκιά και τρυφερή, καθώς ο Cootie και η Flora προσπαθούν να βρουν πώς να τελειώσουν μαζί, δεδομένης της ασύμβατης ανατομίας τους – οι ηθοποιοί γύρισαν τους ρόλους τους εντελώς ξεχωριστά. «Συνήθως ακούς κατά τη διάρκεια των ερωτικών σκηνών να προσπαθείς να αδειάσεις το δωμάτιο από όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Αλλά έχεις μαριονέτες, έχεις κούκλες, έχεις ανθρώπους να προσαρμόζουν τις κούκλες, όλα αυτά τα πράγματα. Οπότε δεν θα μπορούσε να γίνει τόσο οικεία».

Το «I’m a Virgo» θα μπορούσε πραγματικά να θεωρηθεί ως μια ανατρεπτική σειρά υπερηρώων, και με αυτή την ιδιότητα αποδείχθηκε απροσδόκητα προφητική, δεδομένης της τύχης του franchise της Marvel και του Musk φέτος. Ο χαρακτήρας του Goggin, που ονομάζεται απλώς Ήρωας, είναι ένας εγωκεντρικός επιχειρηματίας που δοξάζει τον εαυτό του στα δικά του κόμικς και στήνει τον Cootie ως τερατώδη αντίπαλο. Αλλά όπως εξηγεί ο πολιτικά ευαισθητοποιημένος συνάδελφος του Cootie, ο Jones, μέσω ενός ξεσηκωτικού κηρύγματος, ο Ήρωας είναι μέρος του μεγαλύτερου προβλήματος του κεφαλαίου, της εργασίας, της βίας και της επιβολής του νόμου – είναι «ένα εργαλείο που βοηθά τον καπιταλισμό να λειτουργεί ομαλά».

The Coup / Photo: Wikimedia Commons

Υπάρχει ένα στοιχείο αυτοβιογραφίας εδώ

«Όταν ήμουν 12 ετών, μπορεί να είχα ένα ψυχωτικό επεισόδιο» λέει ο Riley. «Ήμουν τόσο μεγάλος θαυμαστής των κόμικς που έλεγα: ‘Μπορώ να γίνω ένας πραγματικός υπερήρωας’. Ασχολήθηκα με τη γυμναστική. Έκανα μαθήματα καράτε, γυμναζόμουν». Δεν εξελίχθηκε ακριβώς έτσι, λέει, χαϊδεύοντας τις φαβορίτες του που μοιάζουν με του Γούλβεριν.

«Όταν ήμουν 14 ετών, άρχισα να ασχολούμαι με τη ριζοσπαστική πολιτική, υποστηρίζοντας ανθρώπους που οργάνωναν την απεργία των εργατών του κονσερβοποιείου Watsonville [μια εργατική διαμάχη ορόσημο στα μέσα της δεκαετίας του 1980]. Και όταν ήμουν 15 ετών, είχα ενταχθεί στο Προοδευτικό Εργατικό Κόμμα, μια κομμουνιστική οργάνωση. Είχα την αίσθηση ότι αυτή ήταν η πιο κοντινή εκδοχή στο να είσαι υπερήρωας που υπάρχει.

»Όταν είσαι παιδί, αναρωτιέσαι: Γιατί υπάρχουν άστεγοι; Και κανείς δεν έχει απάντηση. Τότε ξαφνικά, μπαίνεις σε μια οργάνωση και όλα εξηγούνται: ‘Υπάρχουν άστεγοι άνθρωποι επειδή συμβαίνει αυτό και αυτό. Εδώ είναι ένας τρόπος να το αλλάξουμε. Εκ των υστέρων, μάλλον αυτό ήταν που έψαχνα στα κόμικς: Ανθρώπους που είχαν τον έλεγχο του κόσμου γύρω τους: ανθρώπους που μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά».

Ακούστε το «The Guillotine» 

«Αυτό το ανέπτυξα στο χιπ-χοπ»

Ο ακτιβισμός και η τοπική πολιτική έτρεξαν παράλληλα με τη μουσική στις δεκαετίες του ’90 και του ’00, όταν ο Riley ίδρυσε το hip-hop/funk/punk συγκρότημα The Coup και συνεργάστηκε με ονόματα όπως ο Tom Morello των Rage Against the Machine, ο Jello Biafra και ο Billy Bragg.

«Στη δουλειά μου, συχνά παίρνω ρίσκα που ξέρω ότι σε κάποιους θα αρέσουν και σε κάποιους όχι. Αυτό το ανέπτυξα στο χιπ-χοπ. Στην αρχή, είσαι σαν: «Ακούγονται αυτά τα ντέμο σαν να είναι αληθινά; Σαν να είναι επαγγελματικά; Λες: «Εντάξει, το χιπ-χοπ έχει αυτούς τους κανόνες, και αυτά τα άλλα πράγματα που μου αρέσουν, δεν εμπίπτουν σε αυτούς τους κανόνες, οπότε πρέπει να τα κόψω”. Και κάποια στιγμή, συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να βάλω όλα μου τα πάθη σε αυτό. Το πιο σημαντικό, οι άνθρωποι ένιωθαν ότι ήμουν παθιασμένος -αυτό ήταν μια σύνδεση».

Η ειρωνεία του αντικαπιταλιστικού μηνύματος του I’m a Virgo που προβάλλεται από ένα εταιρικό μεγαθήριο όπως η Amazon έχει επισημανθεί από τον Riley, φυσικά. Αλλά, το πράγμα είναι μάταιο, λέει. «Ένας καπιταλιστής υποδεικνύεται ως «αυτός είναι ο κακός» και όλοι οι άλλοι κάπως ξεφεύγουν. Στην πραγματικότητα, η Amazon έχει κάνει ό,τι κάνουν πολλές εταιρείες: Διαλύει τα συνδικάτα, έχει μισθολογικά ζητήματα. Αλλά και η Disney είχε ζητήματα με παιδική εργασία και διάλυση συνδικάτων. Οπότε δεν ξέρω πώς θα μπορούσαμε ποτέ να ξεφύγουμε από αυτό».

«Δεν ενδιαφέρομαι μόνο να ανοίξω το μυαλό των ανθρώπων- ενδιαφέρομαι να κάνω τους ανθρώπους να νιώσουν ότι υπάρχει κάτι με το οποίο μπορούν να συνδεθούν»

The Coup / Photo: Wikimedia Commons

«Άλλο ένα χρήσιμο εργαλείο που βοηθάει τον καπιταλισμό να λειτουργεί πιο ομαλά;»

Ο Riley επισημαίνει επίσης ότι οι μεγαλύτεροι μέτοχοι της Amazon, μεγαλύτεροι από τον Jeff Bezos, είναι τρεις μεγάλοι επενδυτές: Ο Bezos, ο μεγαλύτερος μεμονωμένος μέτοχος, κατέχει περίπου 12%. Και ότι αυτοί οι τρεις μεγάλοι επενδυτές είναι επίσης οι μεγαλύτεροι μέτοχοι του Netflix και της Disney. Υπάρχει ο κίνδυνος ο Riley να τα βάζει με το κατεστημένο μόνο με τους δικούς του όρους; Στο τέλος της ημέρας, μήπως είναι σαν τον Ήρωα του I’m a Virgo, άλλο ένα «χρήσιμο εργαλείο που βοηθάει τον καπιταλισμό να λειτουργεί πιο ομαλά»;

«Ο μόνος τρόπος για να μην το κάνεις αυτό είναι να συμμετέχεις σε μια επαναστατική οργάνωση που υποδαυλίζει την ταξική πάλη», λέει. «Δεν ενδιαφέρομαι μόνο να ανοίξω το μυαλό των ανθρώπων- ενδιαφέρομαι να κάνω τους ανθρώπους να νιώσουν ότι υπάρχει κάτι με το οποίο μπορούν να συνδεθούν και να εμπλακούν πραγματικά». Αναφέρει τον ρόλο που έπαιξε το Sorry to Bother You κατά τη διάρκεια ενός κύματος εργατικών διαφορών στις ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του 2020.

Πέρα από την ψυχαγωγία

«Ο κόσμος με έπαιρνε συνέχεια τηλέφωνο και μου έλεγε πράγματα όπως: ‘Ανησυχούμε για το αν θα μπορέσουμε να οργανώσουμε το χώρο εργασίας μας’. Και κάναμε μια εκδήλωση όπου δείξαμε το Sorry to Bother You και όλοι ψήφισαν να απεργήσουν. Αυτό συνέβη μερικές δεκάδες φορές… Όλες οι πολιτικές που έχω προτείνει αφορούν τους ανθρώπους που αλλάζουν εντελώς το οικονομικό σύστημα στο οποίο βρισκόμαστε». Σκοπεύει να προβάλλει το I’m a Virgo με παρόμοιο τρόπο σε εκδηλώσεις- συνολικά έχει διάρκεια μόνο τρεις ώρες και 15 λεπτά, όπως επισημαίνει – μικρότερη από το Killers of the Flower Moon.

Θα ξαναδούμε τους χαρακτήρες του I’m a Virgo, δεδομένης της αναγνώρισης που έχει λάβει η σειρά; Υπάρχει δεύτερη σεζόν στον ορίζοντα; «Έχω σίγουρα άλλα πράγματα στα σκαριά», λέει ο Riley. «Το αν αυτή είναι η τελευταία φορά που θα δούμε αυτόν τον κόσμο, θα φανεί πολύ σύντομα».

Όπως και να ‘χει, σε ένα κορεσμένο από περιεχόμενο τοπίο, το I’m a Virgo βρήκε τον τρόπο να ξεχωρίσει και απέδειξε ότι η φαντασία και η καλλιτεχνικότητα είναι πιο σημαντικά από τον προϋπολογισμό. Ας ελπίσουμε ότι έδειξε και σε άλλους showrunners πόσο τολμηρή και συγκρουσιακή μπορεί να είναι η μικρή οθόνη – ειδικά όταν οι στόχοι της ξεπερνούν την απλή ψυχαγωγία.

*Με στοιχεία από theguardian.com