Εργαζόμενοι για πάντα – Είναι το κλειδί της ανάπτυξης;

Η Κάρολ Άλεν είναι 82 ετών και εργάζεται σκληρά. Συγγραφέας, σκηνοθέτης και θεατρικός παραγωγός, η Άλεν συνεχίζει να κερδίζει βραβεία, να οργανώνει εργαστήρια και να παραδίδει μαθήματα θεάτρου.

«Η δουλειά, για μένα, είναι σκοπός. Χωρίς δουλειά -δηλαδή, χωρίς να παραμένω ενεργή και να είμαι μέρος αυτής της κοινωνίας- η ζωή μου θα ήταν δίχως σκοπό», εξηγεί η ίδια στον Guardian. «Δεν ξεχωρίζω την εργασία από τη ζωή. Στην πραγματικότητα θα ήθελα να επεκτείνω αυτό που κάνω, πρέπει απλώς να βρω την απαιτούμενη χρηματοδότηση».

Εργαζόμενοι για πάντα

Η Άλεν δεν είναι η μόνη που συνεχίζει να εργάζεται στα 80 της χρόνια. Νέα στοιχεία της βρετανικής στατιστικής υπηρεσίας (ONS) που ζητήθηκαν από την Restless, μια ιστοσελίδα για μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους, έδειξαν ότι 13.255 γυναίκες ηλικίας 80 ετών και άνω εργάζονταν το 2022 στη Μεγάλη Βρετανία.

Μάλιστα, η πλειοψηφία αυτών, όπως φανέρωσαν τα στατιστικά στοιχεία, εργάζονταν από επιλογή, με το 55% αυτών, δηλαδή 7.343 γυναίκες, να επιλέγουν την ευελιξία που προσφέρει η αυτοαπασχόληση και η επιχειρηματικότητα. «Η άποψή μου για τη συνταξιοδότηση είναι ότι πρέπει να παραμένουμε ενεργοί για όσο το δυνατόν περισσότερο», προσθέτει η Άλεν. «Με αυτόν τον τρόπο κρατάς μακριά τους τρόμους που γεννούν τα γηρατειών. Οφείλουμε να συνεχίσουμε να είμαστε περίεργοι και να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε συνεχώς νέα πράγματα», τονίζει.

Μεγάλοι άνθρωποι με νέες ιδέες

Τα ίδια στοιχεία αποκάλυψαν επίσης ότι δεν είναι μόνο οι 80χρονες γυναίκες που έχουν τη διάθεση να συνεχίσουν να απασχολούνται για καλύτερη υγεία και μεγαλύτερα κέρδη, αλλά και οι άνδρες. Σύμφωνα με όσα δημοσιοποίησε η βρετανική στατιστική υπηρεσία 22.263 άνδρες άνω των 80 ετών εξακολουθούν να εργάζονται, από τους οποίους οι 12.706 είναι αυτοαπασχολούμενοι.

‘Keeping horrors of old age at bay’: octogenarian workers defy stereotypes https://t.co/njCtCV6h04

— Society Guardian (@SocietyGuardian) December 27, 2023

Ο Μάικλ Μπλακσταντ, 83 ετών, από το Γουίντσεστερ, ίδρυσε μόλις πέρυσι την εταιρεία Media Vs Dementia, η οποία παρέχει υπηρεσίες επικοινωνίας φτιαγμένες ειδικά για άτομα με άνοια, με σκοπό την τόνωση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο. Ο 82χρονος Άλεκ Τέιλορ, από το Δουβλίνο, δεν αποσύρθηκε ποτέ από την εργασία του ως σύμβουλος, προπονητής και εκπαιδευτής. Αντίθετα επέκτεινε τις δραστηριότητες του, εγκαινιάζοντας πρόσφατα μια διεθνή ομάδα υποστήριξης της κοινότητας, Talk and Motivation Community Get-Togethers, ταυτόχρονα στο Δουβλίνο, την Πορτογαλία και τη Βιέννη.

Διαφορετικές προσδοκίες

«Οι άνθρωποι παραιτούνται μέσα τους στην τρίτη ηλικία, επειδή αυτό περιμένουν οι άλλοι από εκείνους να κάνουν -να κλειστούν στο σπίτι και να επικεντρωθούν στα χόμπι τους- αλλά το να συνεχίσει να εργάζεται κάποιος είναι απολύτως φυσιολογικό», σχολιάζει σχετικά. «Πρέπει να επανεξετάσουμε τι ακριβώς είναι η τρίτη ηλικία και για ποια πράγματα είμαστε ακόμη ικανοί οι περισσότεροι από εμάς. Πρέπει να διαφοροποιήσουμε τις προσδοκίες που έχουμε για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, να είναι από παθητικοί θεατές ενεργοί συμμετέχοντες».

Και η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι συμφωνούν. Στα 84 του χρόνια, ο Στιούαρτ Μπραντ είναι πρόεδρος του Long Now Foundation, ο Μαρκ Κίλοραν εξακολουθεί να διατηρεί το δικό του ανθοπωλείο στο Γκάλγουει και η Άλις Πορτνόι φτιάχνει και πουλάει κοσμήματα σε μια τοπική έκθεση χειροτεχνίας στο Λονδίνο. Στα 80 του χρόνια, ο Τζον Λόου μόλις κυκλοφόρησε το πρώτο podcast για μια σειρά ακουστικών βιβλίων, Senior Times Podcast Platform Audio Book Series, σε συνεργασία με την εταιρεία Naxos. Ο Μάικ Ινγκόλντμπι εξακολουθεί να διευθύνει μια εταιρεία βιοενέργειας, την Bowland Bioenergy Ltd και ο Δρ. Τζον Μπόελ συνεχίζει να διευθύνει την εταιρεία βελονισμού AcuNova.

Πρώτη επιλογή η αυτοαπασχόληση

Σαφώς, οι αριθμοί των 80χρονων εργαζομένων δεν έχουν ακόμη φτάσει στα προ κοροναϊού επίπεδα  (το 2018 εργάζονταν περίπου 44.000 άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω), αλλά οι ειδικοί εκτιμούν ότι το σύνολο του 2022, δηλαδή 35.488 άτομα, σηματοδοτεί την έναρξη της ανάκαμψης μετά την Covid 19. Η αυτοαπασχόληση, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία, αποτελεί την πρώτη επιλογή της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας, με το 57% των εργαζομένων ηλικίας 80 ετών και άνω να την επιλέγουν το 2022, σε σύγκριση με το 45% των 70άρηδων και το 23% των 60άρηδων.

«Η εμπειρία μας δείχνει ότι οι άνθρωποι στα 70 και στα 80 τους που εξακολουθούν να εργάζονται το κάνουν συνήθως από επιλογή και όχι από ανάγκη», υπογραμμίζει ο Στιούαρτ Λούις, διευθύνων σύμβουλος της Rest Less, μιας διαδικτυακής κοινότητας για μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους. «Γυμνάζονται, είναι δραστήριοι, ιδιαίτερα ικανοί και έχουν ισχυρή την αίσθηση του σκοπού, γι’ αυτό  και καλό λόγο για να συνεχίσουν να εργάζονται», προσθέτει.

Κλειδί για την ανάπτυξη

Η Τίνα ΜακΚένζι, πρόεδρος πολιτικής στην Ομοσπονδία Μικρών Επιχειρήσεων, εκτιμά ότι η ηλικία «δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο για την αναγνώριση του ταλέντου και των ικανοτήτων στον εργασιακό χώρο». «Μια σπουδαία ιδέα για ένα νέο προϊόν ή μια νέα επιχείρηση μπορεί να σου έρθει είτε είσαι 18, είτε 80 ετών, ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων έχουν να προσφέρουν επιπλέον εμπειρία και σοφία», εξηγεί.

Κατά την ίδια οι εργοδότες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να προσελκύσουν και να διατηρήσουν τους μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους τους, επιτρέποντας, μεταξύ άλλων, ένα ευέλικτο ωράριο, ή ένα κλιμακωτό ωράριο ή ακόμα και την περιβόητη υβριδική εργασία. «Οι επιχειρήσεις που παραβλέπουν τις δεξιότητες, τα ταλέντα και τις ικανότητες των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας δεν βοηθούν την παραγωγικότητα τους ή τα καλά αποτελέσματα τους», προσθέτει η ίδια. «Με την έλλειψη δεξιοτήτων να εξακολουθεί να αποτελεί τεράστιο ζήτημα σε πολλούς τομείς της χώρας, οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν το κλειδί για το ‘’ξεκλείδωμα’’ της ανάπτυξης».

Ζήτημα επιλογής

Κάποιοι άλλοι, ωστόσο, ειδικοί σημειώνουν και το εξής. «Ο πιο σημαντικός παράγοντας σε όλα αυτά είναι το ζήτημα της επιλογής. Δυστυχώς, σήμερα είναι αρκετοί οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι που αναγκάζονται να επιστρέψουν στην εργασία τους λόγω του αυξανόμενου κόστους διαβίωσης, και αυτό μπορεί να βλάψει την υγεία και την ευημερία τους», λέει χαρακτηριστικά η Τζοάνα Έλσον, διευθύνουσα σύμβουλος της οργάνωσης Independent Age.

«Με περισσότερους από 2 εκατομμύρια μεγαλύτερης ηλικίας άτομα να ζουν σε συνθήκες φτώχειας, είναι ζητούμενο οι άνθρωποι στην τρίτη ηλικία να έχουν επαρκές εισόδημα, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης τους στην οικονομική στήριξη που δικαιούνται, ώστε να τους δοθεί η ευκαιρία να συνταξιοδοτηθούν εάν το χρειάζονται ή το επιλέξουν», κατέληξε.