Θα είναι το 2024 η χρονιά της λήξης του πολέμου στην Ουκρανία; Οι ειδικοί εξηγούν

Όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν βγήκε και ανακοίνωσε ότι θα είναι και πάλι υποψήφιος για την προεδρία της Ρωσίας το 2024 ουδείς εξεπλάγην. Αυτό που απασχολεί άπαντες και δεν μπορεί απαντηθεί με σιγουριά από κανέναν είναι αν ο πόλεμος που ο Ρώσος πρόεδρος ξεκίνησε στην Ουκρανία θα λάβει τέλος.

Οι Ρώσοι θα προσέλθουν στις κάλπες από τις 15 Μαρτίου, ένα μήνα αφότου η εισβολή του Κρεμλίνου στα ουκρανικά εδάφη θα έχει συμπληρώσει δυο χρόνια. Και οι δύο πλευρές μοιάζουν παραδομένες σε μια μακρά σύγκρουση, με τεράστιο αριθμό θυμάτων, απωλειών εξοπλισμού και οικονομικών ζημιών. Ο Πούτιν και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, διατηρούν μαξιμαλιστικούς στόχους που αποκλείουν τις συνομιλίες για έναν σύντομο τερματισμό του πολέμου, γράφει το Newsweek, επικαλούμενο τις απόψεις πολλών ειδικών που εκτιμούν ότι οι εχθροπραξίες είναι πιθανό να συνεχιστούν μέχρι το 2025.

Νεκρός  ο Πούτιν;

Σαφώς και δεν μπορεί να αποκλειστεί ο παράγοντας του αναπάντεχου, σημειώνει το αμερικανικό περιοδικό, όπως ήταν η περυσινή αμφισβήτηση της εξουσίας του Πούτιν από τον αρχηγό της μισθοφορικής Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν που έληξε με τον θάνατο του τελευταίου σε ένα προφανώς ύποπτο αεροπορικό δυστύχημα. Εξίσου βάσιμες μπορεί να είναι οι φήμες που θέλουν τον Ρώσο πρόεδρο βαριά άρρωστο, ακόμα και πεθαμένο, με τους δεκάδες σωσίες του να έχουν αναλάβει την εκπλήρωση των ηγετικών καθηκόντων του.

«Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορώ να προβλέψω ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τελειώσει το 2024 είναι εάν πεθάνει ο Βλαντιμίρ Πούτιν», δήλωσε στο Newsweek η Μπεθ Νόμπελ, καθηγήτρια σπουδών Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Fordham και πρώην επικεφαλής του γραφείου CBS News Moscow. «Θεωρητικά είναι πιθανό η Ρωσία να εκμεταλλευτεί μια αλλαγή στην ηγεσία για να προσπαθήσει να κηρύξει τη νίκη και απλώς να κρατήσει τη γη που άρπαξε από τον Φεβρουάριο του 2022», πρόσθεσε.

Ζητούμενο η νίκη

«Αλλά ακόμα κι αν ο Πούτιν πεθάνει, νομίζω ότι υπάρχει μόνο μια μικρή πιθανότητα η Ρωσία να αποσυρθεί από τον πόλεμο, επειδή έχει ήδη επενδύσει τόσο μεγάλο μέρος της εθνικής της εικόνας στη νίκη του», καταλήγει. Μια ευρέως αναμενόμενη ουκρανική αντεπίθεση που ξεκίνησε τον Ιούνιο με στόχο την ανακατάληψη των κατεχόμενων από τους Ρώσους εδαφών, δεν έχει σημειώσει την πρόοδο που προσδοκούσαν οι σύμμαχοι του Κιέβου. Η εκτίμηση του αρχιστράτηγου της Ουκρανίας, Βαλέρι Ζαλούζνι, ότι οι συγκρούσεις περιήλθαν  σε «αδιέξοδο» απορρίφθηκε από τον πρόεδρο της χώρας εν μέσω φημών για διάσταση απόψεων μεταξύ των πλέον εξεχουσών προσωπικοτήτων  της και αναφορών για ανασχηματισμό στα κορυφαία αξιώματα των ενόπλων δυνάμεων το νέο έτος.

«Με την αντεπίθεση να έχει βαλτώσει, είναι διάχυτη η απαισιοδοξία για τις πιθανότητες της Ουκρανίας να νικήσει τη Ρωσία και να ανακτήσει τα κατεχόμενα εδάφη», είπε στο Newsweek ο Πίτερ Ράτλαντ, καθηγητής Ρωσικών, Ανατολικοευρωπαϊκών και Ευρασιατικών Σπουδών στο Wesleyan University του Κονέκτικατ. «Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι πιθανό να υπάρξουν σοβαρές ειρηνευτικές συνομιλίες και πιθανός τερματισμός του πολέμου το 2024. Οι στόχοι της Ρωσίας δεν περιορίζονται στην διατήρηση του ελέγχου επί των κατεχομένων εδαφών – θέλουν να δουν ένα φιλικό πολιτικό καθεστώς να εγκαθίσταται στο Κίεβο, και εξακολουθούν να πιστεύουν ότι αυτό είναι δυνατό. Τουλάχιστον, ο Πούτιν θα περιμένει μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου 2024, για να δει αν επιστρέψει ο Ντόναλντ Τραμπ », συμπληρώνει ο ίδιος.

Ο παράγοντας Τραμπ

Ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών στις προκριματικές εκλογές έχει χαρακτηριστεί από τους προπαγανδιστές του Κρεμλίνου ως ο ευνοούμενος της Μόσχας για τον Λευκό Οίκο και όχι μόνο επειδή διαφωνεί με την συνέχιση της υποστήριξης του Κογκρέσου προς την Ουκρανία. Ο Τραμπ έχει επίσης χαρακτηρίσει τον Πούτιν ως «πολύ έξυπνο» μετά την εισβολή στην Ουκρανία και έχει απορρίψει τις εκτιμήσεις των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών ότι ο Ρώσος πρόεδρος είχε παρέμβει προς όφελος του του στις εκλογές του 2016. «Οι ΗΠΑ δεν χωρεί καμιά αμφιβολία ότι θα τραβήξουν την πρίζα από στην Ουκρανία αν προκύψει νέα κυβέρνηση Τραμπ», καθιστά σαφές ο Κρις Ντόλαν, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κολέγιο Lebanon Valley. «Νομίζω, όμως, ότι ο Τζο Μπάιντεν θα το διαχειριστεί σχετικά καλά. Η τρέχουσα μάχη στο Κογκρέσο για την εξωτερική βοήθεια, νομίζω ότι θα διευθετηθεί αλλά ίσως όχι πολύ σύντομα. Το ζήτημα αυτό αφορά περισσότερο την εσωτερική πολιτική και τις εκλογικές πιέσεις», καταλήγει ο ίδιος.

Η επίσκεψη του Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον , στις 12 Δεκεμβρίου, ήταν λιγότερη λαμπρή από την προηγούμενη με το κόκκινο χαλί που είχε προηγηθεί.  Αντί για τα 61 δισεκατομμύρια δολάρια που ζήτησε, έλαβε εκ νέου τη σχετική υπόσχεση από τον Αμερικανό πρόεδρο και ένα κομμάτι της στρατιωτικής βοήθειας ύψους 200 εκατομμυρίων δολαρίων για αεράμυνα, πυροβολικό και πυρομαχικά. Ωστόσο οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου θέλουν η ουκρανική βοήθεια να συνδεθεί με μια σαρωτική  μεταρρύθμιση στον τομέα της μετανάστευσης. «Οι παραδόσεις πρόσθετης βοήθειας και όπλων στην Ουκρανία θα διακοπούν λόγω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή και εξαιτίας του ότι οι ΗΠΑ μπαίνουν πια σε εκλογική χρονιά», εξήγησε ο Ιζίν Ακμπουλούτ Γκόκ, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Sacred Heart, του Κονέκτικατ.

Ένα χρόνο ακόμα

«Πιστεύω ότι ο πόλεμος μπορεί να διαρκέσει μέχρι το 2025 και η διεθνής υποστήριξη και για τις δύο πλευρές θα βοηθήσει στην παράταση του, καθώς ούτε η Ουκρανία ούτε η Ρωσία μπορούν να επιτύχουν σημαντικές προόδους και να κηρύξουν τη νίκη”, δήλωσε ο ίδιος στο Newsweek . Από την πλευρά του ο Μερτ Καρτάλ, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο St. Lawrence, στην Νέα Υόρκη, πιστεύει ότι ο Μπάιντεν θα μπορούσε να προσπαθήσει να ενισχύσει τη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία την άνοιξη του 2024, αξιοποιώντας μια ουκρανική νίκη ως μέρος της προεδρικής εκστρατείας του.

«Τουλάχιστον, θα έπαιρνε τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψει την ήττα της Ουκρανίας πριν από την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου 2024. Ωστόσο, το να πείσει τα μέλη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που είναι όλο και πιο δύσπιστα για την πιθανότητα ήττας του Πούτιν, θα αποτελέσει σημαντική πρόκληση», σχολίασε. Όμως, καθώς οι νομοθέτες του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος δίνουν μάχη για τη μεταρρύθμιση στη μετανάστευση, ιδιαίτερα στα νότια σύνορα των ΗΠΑ, έναντι της οικονομικής στήριξης για την Ουκρανία, «δεν θα ήταν παράλογο να περιμένουμε ότι ο Μπάιντεν, τουλάχιστον, θα προσπαθήσει να παρατείνει τη σύγκρουση μέχρι το 2025».

Η δέσμευση του Πούτιν

Σε μια σπάνια αποκάλυψη επιχειρησιακών λεπτομερειών, ο Πούτιν είπε στην τηλεοπτική εκδήλωση Direct Line ότι 617.000 στρατιώτες βρίσκονται στα πεδία μάχης στην Ουκρανία και οι στόχοι της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» του παραμένουν αμετάβλητοι, δηλαδή είναι ακόμη «η αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας, η αποστρατιωτικοποίησή της, το ουδέτερο καθεστώς της». Έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών αποκάλυψε ότι η Ρωσία είχε χάσει το 87% των δυνάμεών της πριν από την εισβολή, δηλαδή περίπου 315.000 στρατιώτες και με μια νέα επιστράτευση που αναμένεται μετά τις εκλογές, δείχνει την διάθεση του Πούτιν να θυσιάσει τον λαό του. Τον Δεκέμβριο, ενέκρινε δαπάνες που θα δουν τον στρατό να αποσπά περίπου το 30% του συνολικού προϋπολογισμού της Ρωσίας το 2024.

«Μια μακροπρόθεσμη διευθέτηση υπό διαπραγμάτευση φαίνεται επίσης εξαιρετικά απίθανο ενδεχόμενο. Έχοντας ξοδέψει τόσο πολύ αίμα, πλούτο και κύρος σε αυτόν τον πόλεμο, ο Πούτιν πολιτικά δεν μπορεί να αντέξει τίποτα λιγότερο από μια αποφασιστική νίκη», υπογραμμίζει ο Γκρέγκορι Βιτάρμπο, καθηγητής ιστορίας στο Meredith College του Raleigh της Βόρειας Καρολίνας. «Δυστυχώς, είναι πολύ πιθανό ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας να κρτήσει όλο το 2024 και πέτα από αυτό», πρόσθεσε.

Το δίδαγμα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Στο μεταξύ, ο Πούτιν μπορεί να κοιτάξει στο μετασοβιετικό χώρο για ένα παράδειγμα για το πώς να παίξει αυτό το χρονοβόρο παιχνίδι, δήλωσε ο Ντέιβιντ Ριβέρα, επίκουρος καθηγητής στο Hamilton College της Νέας Υόρκης. Το φθινόπωρο, οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν νίκησαν τα αρμενικά στρατεύματα και ανακατέλαβαν την αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, τρεις δεκαετίες αφότου το Μπακού είχε υποστεί στρατιωτική ήττα από την Αρμενία.

«Υπό τη σκιά αυτών των πρόσφατων γεγονότων που ο Πούτιν γνωρίζει και κατανοεί πολύ καλά, περιμένω από αυτόν να συνεχίσει τις προσπάθειές του να ζημιώσει την οικονομία της Ουκρανίας, να καταστρέψει τις υποδομές της, ακόμη και να ερημώσει την επικράτειά της, ώστε να μην μπορέσει να αναπτύξει τη στρατιωτική της δύναμη. και να προχωρήσει σε επίθεση στο μέλλον», πρόσθεσε ο ίδιος στο Newsweek. «Αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν αντλεί μαθήματα από τη σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, τότε θα πρέπει να περιμένουμε ότι ο πόλεμος αυτός θα συνεχιστεί αμείωτος τουλάχιστον μέχρι το 2024», κατέληξε.

Τα κέρδη της Ουκρανίας

Μπορεί να μην υπήρξαν αστραπιαίες ανακαταλήψεις εδαφών το 2023, αλλά η Ουκρανία είχε κάποια κέρδη φέτος. Το Κίεβο έχει ανακτήσει πάνω από το ήμισυ της γης που είχε καταλάβει η Ρωσία από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022 απελευθερώνοντας χωριά και πόλεις στα νότια και τα ανατολικά. Παρά το γεγονός ότι ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ο στενός σύμμαχος του Πούτιν στην ΕΕ, άσκησε βέτο στο πακέτο στήριξης 55 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις Βρυξέλλες για το Κίεβο στα μέσα Δεκεμβρίου, η υποστήριξη από άλλους Ευρωπαίους συμμάχους υπήρξε ισχυρή.

«Δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι στις ΗΠΑ πρέπει να υποθέτουν ότι οι συνεχιζόμενες προσπάθειες της Ουκρανίας να διώξει τους Ρώσους εξαρτώνται αποκλειστικά από τις δικές τους ενέργειες ή αυτές της Δυτικής Ευρώπης», δήλωσε η Ρέιτσελ Έπσταϊν, καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ. «Η αίσθησή μου είναι ότι ακόμη και χωρίς εξωτερική υποστήριξη, οι Ουκρανοί θα συνεχίσουν να πολεμούν», εκτίμησε χαρακτηριστικά. «Η Ουκρανία μπορεί να αλλάξει τακτική για να αντιμετωπίσει τον περιορισμό της δυτικής βοήθειας, αλλά δεν πιστεύω ότι θα παραδοθεί», είπε.

Συνέχιση του πολέμου

Η Ουκρανία διέκοψε τις επιχειρήσεις της Ρωσίας γύρω από την κατεχόμενη Κριμαία, καταστρέφοντας ρωσικά ραντάρ, αεράμυνα και πλοία στη Μαύρη Θάλασσα. Τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν επίσης διαρρήξει τις ρωσικές άμυνες στον ποταμό Δνείπερο. Ο Mark Temnycky, Ουκρανοαμερικανός δημοσιογράφος και επισκέπτης καθηγητής στο  Κέντρο Ευρασίας του Ατλαντικού Συμβουλίου, σχολίασε ότι οι καθυστερήσεις το 2023 επέτρεψαν στη Ρωσία να ενισχύσει τις θέσεις στη νότια και ανατολική Ουκρανία, να ανασυνταχθεί και να επανασχεδιάσει τη στρατηγική της.

«Εάν δεν αλλάξουν οι συνθήκες, είναι απίθανο ο πόλεμος να τελειώσει το 2024», υπογράμμισε. «Παρά τα αργά κέρδη το 2023, το ουκρανικό ηθικό παραμένει υψηλό. Η πλειοψηφία της χώρας εξακολουθεί να πιστεύει ότι θα κερδίσει τον πόλεμο και δεν θα δεχτεί κανένα άλλο αποτέλεσμα εκτός από την πλήρη απομάκρυνση των ρωσικών δυνάμεων από τα ουκρανικά εδάφη», κατέληξε.