Ο δεκάλογος του ενημερωμένου πολίτη για το 2024 από τον Economist

Η ζωή προχωρά γρήγορα. Είτε πρόκειται για την έξαρση των ένοπλων συγκρούσεων, είτε για τον επανασχεδιασμό του παγκόσμιου χάρτη της ενέργειας, είτε για τη ραγδαία πρόοδο στην τεχνητή νοημοσύνη, ο κόσμος αλλάζει με ασύλληπτη ταχύτητα.

Από την κατάσταση στη Μέση Ανατολή μέχρι την υιοθέτηση των ηλεκτρικών οχημάτων και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, τα πράγματα μοιάζουν πολύ διαφορετικά από ό,τι πριν από ένα ή δύο χρόνια.

Στόχος του Economist είναι να μας βοηθήσει να διατηρήσουμε την… κοσμοθεωρία μας ενημερωμένη – και να μας προειδοποιήσει για το τι μπορεί να έρθει στη συνέχεια.

Ακολουθούν δέκα θέματα που καλό είναι να παρακολουθήσουμε το 2024.

1. Απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις

Εκλογές σε όλο τον κόσμο για περισσότερους ψηφοφόρους από ποτέ θα ρίξουν τα φώτα της δημοσιότητας στην παγκόσμια κατάσταση της δημοκρατίας.

Το 2024 θα διεξαχθούν περισσότερες από 70 εκλογές σε χώρες που φιλοξενούν περίπου 4,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους – για πρώτη φορά πάνω από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού.

Όμως, ενώ οι ψηφοφορίες είναι περισσότερες από ποτέ, δεν υπάρχει απαραίτητα και περισσότερη δημοκρατία: πολλές εκλογές δεν θα είναι ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες…

Η μοίρα του Βλαντίμιρ Πούτιν θα εξαρτηθεί περισσότερο από τους Αμερικανούς ψηφοφόρους παρά από τους Ρώσους

2. Η παγκόσμια επιλογή της Αμερικής

Οι ψηφοφόροι – και τα δικαστήρια – θα βγάλουν την ετυμηγορία τους για τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει μία στις τρεις πιθανότητες να ανακτήσει την προεδρία των ΗΠΑ.

Το αποτέλεσμα μπορεί να εξαρτηθεί από μερικές δεκάδες χιλιάδες ψηφοφόρους σε μια «χούφτα» Πολιτείες που θα κλονιστούν.

Αλλά οι συνέπειες θα είναι παγκόσμιες, επηρεάζοντας τα πάντα, από την πολιτική για το κλίμα μέχρι τη στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας.

«Πράγματι, η εκλογική νοθεία στη Ρωσία μπορεί να σημαίνει ότι η μοίρα του Βλαντίμιρ Πούτιν εξαρτάται περισσότερο από τους Αμερικανούς ψηφοφόρους παρά από τους Ρώσους», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Economist.

3. Προχώρα Ευρώπη!

Κατά συνέπεια, η Ευρώπη καλείται να αναλάβει δράση και να παράσχει στην Ουκρανία τη στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη που απαιτείται για ένα μακρύ αγώνα, χαράσσοντας παράλληλα μια πορεία προς την ένταξη της χώρας στην ΕΕ.

Κάτι που κρίνεται απαραίτητο από το Κίεβο, καθώς και η «ασφάλιση» έναντι του κινδύνου να ανακτήσει την εξουσία ο Τραμπ και να αποσύρει την υποστήριξή του.

4. Αναταραχή στη Μέση Ανατολή

Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και τα αντίποινα του Ισραήλ στη Γάζα έχουν αναστατώσει την περιοχή και έχουν σβήσει την ιδέα ότι ο κόσμος θα μπορούσε να συνεχίσει να αγνοεί τη δυσχερή θέση των Παλαιστινίων.

Θα μετατραπεί σε ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση ή θα προσφέρει μια νέα ευκαιρία για ειρήνη;

Για την Αμερική, την «υπέρ – εκτεταμένη υπερδύναμη», αυτό αποτελεί επίσης μια δοκιμασία για το αν μπορεί να προσαρμοστεί σε έναν πιο σύνθετο και απειλητικό κόσμο.

Οι δυτικές οικονομίες τα πήγαν καλύτερα από ό,τι αναμενόταν το 2023, αλλά δεν έχουν βγει ακόμα από το «δάσος» – Η παραμονή των επιτοκίων «υψηλότερα, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα» θα είναι επώδυνη για επιχειρήσεις και καταναλωτές, ακόμη και αν αποφευχθεί η ύφεση

5. Πολυπολική… «διαταραχή»

Το σχέδιο της Αμερικής να στραφεί προς την Ασία και να επικεντρωθεί περισσότερο στον ανταγωνισμό της με την ανερχόμενη Κίνα, εκτροχιάστηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τώρα στη Γάζα.

Η Ρωσία, επίσης, είναι αφηρημένη και χάνει την επιρροή της. Οι «παγωμένες» συγκρούσεις ξεπαγώνουν και οι τοπικοί ψυχροί πόλεμοι αναθερμαίνονται σε όλο τον κόσμο. Η αστάθεια στο Σαχέλ αυξάνεται.

Ο κόσμος προετοιμάζεται για περισσότερες συγκρούσεις τώρα που η… «μονοπολική στιγμή» της Αμερικής έχει τελειώσει.

6. Ένας δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος

Καθώς η ανάπτυξη της Κίνας έχει επιβραδυνθεί, οι εντάσεις για την Ταϊβάν αυξάνονται και η Αμερική συνεχίζει να περιορίζει την κινεζική πρόσβαση σε προηγμένες τεχνολογίες, η ρητορική τού «νέου Ψυχρού Πολέμου» έχει σκληρύνει.

Αλλά οι δυτικές εταιρείες που προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτηση των αλυσίδων εφοδιασμού τους από την Κίνα, θα το βρουν πολύ πιο εύκολο να το πουν παρά να το κάνουν…

Εν τω μεταξύ, και τα δύο στρατόπεδα θα προσελκύσουν τις «μεσαίες δυνάμεις» του παγκόσμιου Νότου, όχι μόνο για τους «πράσινους» πόρους τους.

7. Νέα ενεργειακή γεωγραφία

Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια δημιουργεί νέες «πράσινες» υπερδυνάμεις και επανασχεδιάζει τον χάρτη των ενεργειακών πόρων.

Το λίθιο, ο χαλκός και το νικέλιο έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία, ενώ το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, όπως και οι περιοχές που κυριαρχούν στον εφοδιασμό τους, έχουν μικρότερη σημασία.

Ο ανταγωνισμός για τους «πράσινους» πόρους αναδιαμορφώνει τη γεωπολιτική και το εμπόριο και δημιουργεί κάποιους απροσδόκητους νικητές και ηττημένους.

Εν τω μεταξύ, μια «πράσινη κρίση» βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ των ψηφοφόρων, που θεωρούν τις φιλικές προς το κλίμα πολιτικές ως συνωμοσία της ελίτ εναντίον των απλών ανθρώπων.

8. Οικονομική αβεβαιότητα

Οι δυτικές οικονομίες τα πήγαν καλύτερα από ό,τι αναμενόταν το 2023, αλλά δεν έχουν βγει ακόμα από το «δάσος», και η παραμονή των επιτοκίων «υψηλότερα, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα» θα είναι επώδυνη τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους καταναλωτές, ακόμη και αν αποφευχθεί η ύφεση.

Προσέξτε τις τράπεζες και την έκθεσή τους σε εμπορικά ακίνητα, όπου τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε άσχημα.

Όσο για την Κίνα, μπορεί να πέσει σε αποπληθωρισμό.

9. Η τεχνητή νοημοσύνη γίνεται πραγματικότητα

Οι επιχειρήσεις την υιοθετούν, οι ρυθμιστικές αρχές την ρυθμίζουν και οι τεχνικοί συνεχίζουν να την βελτιώνουν.

Η συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη θα ενταθεί σχετικά με την καλύτερη ρυθμιστική προσέγγιση – και κατά πόσον τα επιχειρήματα για τον «υπαρξιακό κίνδυνο» είναι ένα δόλωμα που ωφελεί τους κατεστημένους φορείς.

Απροσδόκητες χρήσεις και καταχρήσεις θα συνεχίσουν να εμφανίζονται. Ανησυχίες υπάρχουν για την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης στις θέσεις εργασίας και τις δυνατότητες ανάμειξης στις εκλογές.

Ο μεγαλύτερος πραγματικός αντίκτυπος; Ταχύτερη κωδικοποίηση.

10. Ενώνοντας τον κόσμο

Ίσως οι ιδεολογικές διαφορές να παραμεριστούν, καθώς ο κόσμος θα απολαμβάνει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, τους αστροναύτες (ίσως) να κάνουν το γύρο της Σελήνης και το Euro 2024.

Αλλά είναι εξίσου πιθανό ότι όσοι ελπίζουν σε κάποια παγκόσμια ενότητα, θα μείνουν άναυδοι…