Από τροχόσπιτα μέχρι σκάφη, στους καιρούς της ακρίβειας η εναλλακτική στέγαση… θριαμβεύει

Ένας εδώ και χρόνια διαδεδομένος «χρυσός» κανόνας λέει πως, για να είναι οικονομικά προσιτή, η στέγαση δεν θα πρέπει να «απορροφά» περισσότερο από το ένα τρίτο του διαθέσιμου εισοδήματος ενός νοικοκυριού.

Όμως με το κόστος διαβίωσης να έχει γίνει δυσβάσταχτο παγκοσμίως, τον πληθωρισμό να «καταπίνει» τις όποιες μισθολογικές αυξήσεις και τα επιτόκια δανεισμού να βρίσκονται στα ύψη, η εφαρμογή αυτού του κανόνα φαντάζει σχεδόν αδύνατη για ολοένα και πιο πολλούς.

Και για ενοικιαστές, και για εν δυνάμει υποψήφιους αγοραστές.

Για λόγους που μπορεί να είναι κοινοί ή να διαφέρουν από τόπο σε τόπο -όπως π.χ. την έκρηξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων, την έλλειψη κοινωνικών κατοικιών κ.α.- τα συμβατικά σπίτια γίνονται όλο και πιο απρόσιτα σε πολλές περιοχές. Και δη σε αστικές.

Η στεγαστική κρίση οδηγεί όλο και περισσότερους ανθρώπους, κυρίως νέους, στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων για την εξασφάλιση οικονομικά προσιτής κατοικίας.

Συνήθως δεν αποτελούν επιλογή, αλλά αναγκαιότητα, προσωρινή ή μη.

Στο πανάκριβο Χονγκ Κονγκ, για παράδειγμα, τα υπερβολικά υψηλά ενοίκια έχουν στρέψει φοιτητές, όπως η Τίφανι Λου, σε μακροχρόνιες μισθώσεις δωματίων σε ξενοδοχεία.

Ένα μέσο μηνιαίο κόστος είναι στα 15.000 δολάρια Χονγκ Κονγκ: περίπου 1.700 ευρώ το μήνα (!) και σχεδόν το ήμισυ ενός μέσου μηνιαίου μισθού.

«Κοστίζει σχεδόν το ίδιο με το να νοικιάσει κανείς ένα διαμέρισμα, το οποίο έχει ωστόσο επιπλέον έξοδα, όπως αγορά επίπλων ή λογαριασμούς ρεύματος και νερού», εξηγεί η Τίφανι στο αυστραλιανό δίκτυο ABC.

Στο δωμάτιο του ξενοδοχείου που μοιράζεται με μια συμφοιτήτρια της δεν υπάρχουν τέτοιες επιβαρύνσεις, επισημαίνει.

Έχει πολλά υπέρ -όπως υπηρεσία καθαριότητας και δωρεάν χρήση γυμναστηρίου- αλλά και κατά.

Δεν υπάρχει κουζίνα, όπερ σημαίνει αύξηση του κόστους με την αγορά έτοιμου φαγητού.

Επίσης «το ενοίκιο μπορεί να γίνει πιο ακριβό τις ημέρες των επίσημων αργιών», αναφέρει, «όμως αυτό είναι κάτι που ορίζεται εκ των προτέρων στη σύμβαση μίσθωσης».

Είθισται, δε, να έχουν λιγότερο αυστηρούς όρους σε σύγκριση με τη μίσθωση συμβατικών διαμερισμάτων, που σε αυτή την τιμή είναι, στη συντριπτική πλειονότητα, «τρύπες».

Χωρίς δεσμεύσεις

Για τον Τζόρντι Σάντσεθ και την Χάικιονγκ Παρκ, ένα ζευγάρι καθηγητών ξένων γλωσσών με καταγωγή από τη Βαρκελώνη και τη Σεούλ αντίστοιχα, η λύση στέγασης που επέλεξαν είναι πολύ διαφορετική.

Δεν περιορίζονται καν σε έναν συγκεκριμένο τόπο.

Συνδυάζουν την εργασία εξ αποστάσεως, παραδίδοντας μαθήματα μέσω διαδικτύου, με την επίβλεψη ακινήτων και κατοικιδίων όταν οι ιδιοκτήτες τους -συνήθως πλούσιοι- απουσιάζουν για καιρό.

Μία από τις καλύτερες εμπειρίες που είχαν, περιγράφουν, ήταν στην Ελβετία.

«Μείναμε σε ένα σπίτι για ένα μήνα, μαζί με μια γάτα», λέει η Χάικιονγκ.

Δεν είναι ωστόσο όλα ρόδινα, ούτε σταθερά.

Υπάρχουν για παράδειγμα κενά στο πρόγραμμά τους, κατά τα οποία η διαμονή τους βασίζεται σε βραχυχρόνιες μισθώσεις

Υπάρχουν επίσης μεγαλύτερα διαστήματα χωρίς ζήτηση για την υπηρεσία που παρέχουν.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, εξηγούν, μένουν προσωρινά με τους γονείς τους, καθώς και στη Βαρκελώνη, και στη Σεούλ, «τα έξοδα διαμονής έχουν εκτοξευθεί στα ύψη».

Για τον Τζο Έιβερι και τη σύντροφό του, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η εναλλακτική λύση στέγασης που βρήκαν είναι κυριολεκτικά πάνω στο νερό.

Ζουν σε ένα σκάφος, όπου «είχαμε αρχικά προγραμματίσει να μετακομίσουμε στα τέλη του 2024, μετά την αποφοίτηση του γιού μας», λέει ο Τζον στο ABC.

Αναγκάστηκαν ωστόσο να επισπεύσουν τα σχέδιά τους, όταν ο ιδιοκτήτης του σπιτιού που έμεναν για περισσότερο από επτά χρόνια, στη Τζόρτζια, τους ειδοποίησε ότι θα υπερδιπλασίαζε το ενοίκιο, από τα 1.200 στα 2.600 δολάρια το μήνα.

Η ζωή στο σκάφος δεν είναι εύκολη, παραδέχονται, ούτε φθηνή.

Είναι αυξημένο το κόστος συντήρησης και ουδόλως ευκαταφρόνητο το ποσό για μια θέση στη μαρίνα.

Δηλώνουν ωστόσο ενθουσιασμένοι από την αίσθηση ελευθερίας.

«Το να ζεις με αυτόν τον τρόπο σου διδάσκει το σεβασμό για τη φύση, τον μινιμαλισμό και, πάνω απ’ όλα, χωρίς δεσμεύσεις», παρατηρεί ο Τζον.

Τώρα επόμενος στόχος του ζευγαριού είναι να μετακομίσουν σύντομα σε καταμαράν.

Αλλάζοντας τακτική

Η αύξηση του πληθυσμού των πόλεων, η μείωση των οικιστικών αποθεμάτων, η διόγκωση του κόστους κατασκευής, οι ελλιπείς κρατικές επενδύσεις σε κοινωνικές κατοικίες και η αύξηση των επιτοκίων στεγαστικών δανείων είναι μερικοί από τους βασικούς παράγοντες που υποδαυλίζουν τη στεγαστική κρίση παγκοσμίως.

Στον αντίποδα, κυρίως ως ανάγκη, γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς λύσεις εναλλακτικής στέγασης.

Αυτές αποκλίνουν από την παραδοσιακή έως σήμερα εικόνα ως προς την κατοικία. Αρκετές πάντως φαντάζουν ακατάλληλες σε πολλούς.

Μια αυξανόμενη τάση, και δη μεταπανδημικά, είναι η ζωή στους τέσσερις τροχούς, είτε σε τροχόσπιτα, είτε σε βαν ή ακόμη και σχολικά λεωφορεία που έχουν υποστεί μετατροπές.

Ως φθηνότερη λύση στέγασης, μόνιμης ή προσωρινής, προσελκύει κυρίως νέους -με ή χωρίς παιδιά- καθώς και λάτρεις της φύσης και της περιπλάνησης χωρίς περιορισμούς.

Έτερη καταγεγραμμένη τάση στις τάξεις των Millennials και των νεότερων μελών της γενιάς Gen X είναι τα μικροσκοπικά διαμερίσματα και σπίτια.

Η συγκεκριμένη αγορά έχει αρχίσει να επεκτείνεται σε ανακαινίσεις και μετατροπές χώρων σε παλιά εμπορικά κέντρα και σε άδεια κτίρια γραφείων.

Υπάρχει επίσης αυξημένη προσφορά και ζήτηση σε σπίτια τρισδιάστατης εκτύπωσης, ως προσιτή λύση στέγασης, με εξοικονόμηση κόστους σε υλικά κατασκευής και σε εργατικό δυναμικό.

Με διαφορετική στόχευση, αλλά επίσης με μακροπρόθεσμο περιορισμό του κόστους, κερδίζει έδαφος και η κατασκευή σπιτιών φτιαγμένων με φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας ή ακόμη και αυτάρκη.

Συνήθως όμως βρίσκονται σε πιο απομακρυσμένες τοποθεσίες.