Γιατί φιλιόμαστε τα μεσάνυχτα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς;

Οι άνθρωποι αγαπούν την αντίστροφη μέτρηση -είτε πρόκειται για μια αναδρομή στα πιο δημοφιλή τραγούδια της χρονιάς είτε για το κλασικό «τρία, δύο, ένα» που παροτρύνει την κάθε εκκίνηση. Φυσικά, η παραμονή της Πρωτοχρονιάς δεν αποτελεί εξαίρεση.

Είτε έχετε ήδη προγραμματίσει κάτι, είτε ψάχνετε ιδέες για πάρτι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, το πιθανότερο είναι ότι η συγκέντρωση που θα διοργανώσετε ή θα βρεθείτε θα περιλαμβάνει κάποιες πρωτοχρονιάτικες παραδόσεις, όπως τον στολισμό του σπιτιού στα χρώματα της Πρωτοχρονιάς, το λαμπερό ντύσιμο και πιθανότατα ένα πρωτοχρονιάτικο φιλί τα μεσάνυχτα.

Αλλά έχετε ποτέ πραγματικά σκεφτεί γιατί οι άνθρωποι φιλιούνται για να εγκαινιάσουν το νέο έτος; Όλα καταλήγουν στο να ξεκινήσουν τα πράγματα με έναν γλυκό τρόπο. Ειδικοί στην ιστορία, τη λαογραφία και τα φιλιά αναλύουν την προέλευση του πρωτοχρονιάτικου φιλιού.

Δείτε ένα βίντεο με πρωτοχρονιάτικα φιλιά στη Νέα Υόρκη 

Ποια είναι η προέλευση του πρωτοχρονιάτικου φιλιού;

Αν και οι ακριβείς ρίζες του φιλιού με την έναρξη του νέου έτους είναι άγνωστες, το έθιμο συχνά ανάγεται σε δύο χειμερινές γιορτές: Τα Σατουρνάλια στην αρχαία Ρώμη και το Hogmanay, μια παράδοση των Βίκινγκς που εξακολουθεί να γιορτάζεται την Πρωτοχρονιά στη Σκωτία.

Τα Σατουρνάλια γίνονταν κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του χειμερινού ηλιοστασίου, και επειδή ήταν το μεγαλύτερο πάρτι της χρονιάς, φυσικά περιλάμβανε δημόσια μέθη. Με κάποιο τρόπο αυτό το μέρος μετατράπηκε στην (πιθανώς σωστή) υπόθεση ότι περιλαμβάνονταν και φιλιά. Επειδή τα Σατουρνάλια γίνονταν μεταξύ 17 και 23 Δεκεμβρίου, οι ειδικοί πιστεύουν ότι έτσι ξεκίνησε το φιλί της Πρωτοχρονιάς. Οι παραδόσεις του Hogmanay, από την άλλη πλευρά, περιλαμβάνουν τουλάχιστον ένα πρωτοχρονιάτικο φιλί. Αλλά αυτά τα φιλιά μοιράζονταν για να χαιρετήσουν αγνώστους και φίλους μαζί με ευχές για ένα «Guid New Year».

Σύμφωνα με την Christina Fitzgerald, PhD, καθηγήτρια αγγλικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Τολέδο, μία από τις πρώτες λογοτεχνικές αναφορές για το φιλί της Πρωτοχρονιάς (αν όχι η πρώτη) χρονολογείται από τον Μεσαίωνα: Συγκεκριμένα, στο ιπποτικό ρομάντζο «Sir Gawain and the Green Knight». Ένα απόσπασμα διαδραματίζεται την Πρωτοχρονιά και αναφέρεται σε ένα εορταστικό παιχνίδι στο οποίο οι κυρίες που χάνουν πρέπει να δώσουν κάτι στους άνδρες και προτείνει να το κάνουν με χαρά. Αυτό το «κάτι» σχεδόν πάντα ήταν ένα φιλί.

Αν και οι ακριβείς ρίζες του φιλιού με την έναρξη του νέου έτους είναι άγνωστες, το έθιμο συχνά ανάγεται σε δύο χειμερινές γιορτές: Τα Σατουρνάλια στην αρχαία Ρώμη και το Hogmanay, μια παράδοση των Βίκινγκς που εξακολουθεί να γιορτάζεται την Πρωτοχρονιά στη Σκωτία

Photo: Wikimedia Commons

Αχ, αυτό το φιλί!

Το πρωτοχρονιάτικο φιλί αποτελεί μέρος τόσο της αγγλικής όσο και της γερμανικής λαογραφίας, οι οποίες «εστιάζουν στη συντροφιά που θα έχει κάποιος τα μεσάνυχτα της αλλαγής του χρόνου , κάτι που προμηνύει το είδος της τύχης που θα έχει για το υπόλοιπο του έτους», λέει ο Daniel Compora, PhD, αναπληρωτής καθηγητής Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τολέδο, όπου διδάσκει μαθήματα λαογραφίας.

Πώς λοιπόν αυτή η παράδοση της Πρωτοχρονιάς έφτασε στην Αμερική; Ο Compora λέει ότι ήταν πιθανότατα οι Γερμανοί μετανάστες που έφεραν αυτή την πτυχή της λαογραφίας τους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν και δεν είναι σαφές πότε ακριβώς έγινε αυτό, ένα άρθρο των New York Times από τις 3 Ιανουαρίου 1893 θεωρείται ότι είναι η πρώτη τεκμηρίωση του ετήσιου εθίμου. Ή μήπως πρόκειται για παράδοση; Ή μήπως μια δεισιδαιμονία;

«Οι δεισιδαιμονίες συνήθως υπονοούν κάποιο στοιχείο αιτίας και αποτελέσματος» λέει ο Compora στο Reader’s Digest. «Αν οι άνθρωποι πίστευαν πραγματικά ότι το φιλί κάποιου θα μπορούσε να αποτρέψει ένα χρόνο μοναξιάς, θα αποτελούσε προληπτική συμπεριφορά». Όμως, λέει, σε πιο σύγχρονες εποχές, το φιλί της Πρωτοχρονιάς θα μπορούσε να θεωρηθεί με μεγαλύτερη ακρίβεια ως παράδοση, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα έθιμο που «περνάει από γενιά σε γενιά και εφαρμόζεται ευρέως μέσα σε μια κοινωνία» και όχι για την πεποίθηση ότι μια πράξη θα έχει ως αποτέλεσμα μια άλλη. «Για να είμαι ειλικρινής», προσθέτει ο Compora, «ακούγεται σαν μια δικαιολογία για να φιλήσεις ανθρώπους που μπορεί διαφορετικά να μην σου το επέτρεπαν».

Ένα νέο ημερολογιακό έτος δεν δίνει σε κανέναν το δικαίωμα να φιλάει με carte blanche

Photo: Wikimedia Commons

Μια σημαντική σημείωση σχετικά με αυτό το φιλί

Το σχόλιο του Compora φέρνει στο προσκήνιο ένα άλλο θέμα σχετικά με το φιλί της Πρωτοχρονιάς: Θα πρέπει να είναι συναινετικό –όπως, φυσικά, και κάθε φιλί. Ένα νέο ημερολογιακό έτος δεν δίνει σε κανέναν το δικαίωμα να φιλάει με carte blanche. Ανεξάρτητα από το πόσο πολύ θέλετε ή νομίζετε ότι αξίζετε καλή τύχη για το νέο έτος, αυτός δεν είναι ποτέ ένας έγκυρος λόγος για να κάνετε ένα άλλο άτομο να αισθάνεται άβολα.

Πόση ώρα πρέπει να διαρκεί ένα πρωτοχρονιάτικο φιλί;

Αυτό είναι καλύτερο να το αφήσετε στην κρίση σας, ανάλογα με την περίπτωσή σας. Εξάλλου, το τι είναι αποδεκτό για ένα πρωτοχρονιάτικο φιλί θα είναι διαφορετικό για ένα μακροχρόνιο ζευγάρι από ό,τι για ένα ζευγάρι αγνώστων. Εξαρτάται επίσης από το αν παρευρίσκεστε σε μια χαμηλών τόνων γιορτή με την οικογένειά σας στο σπίτι ή αν διασκεδάζετε σε ένα μπαρ όλη τη νύχτα. Αλλά, σε γενικές γραμμές, εδώ μπαίνει ένα όριο: Ένα φιλί θα πρέπει να διαρκεί για όσο χρόνο είναι ευχάριστο και για τα δύο μέρη -και κατάλληλο τόσο για τη σχέση όσο και για τις συνθήκες υπό τις οποίες συμβαίνει.

Σύμφωνα με την ειδική σε θέματα σχέσεων Laurel House του eharmony, «το νόημα του φιλιού είναι η δημιουργία συνδέσεων -τόσο σωματικών όσο και συναισθηματικών. Για ένα ζευγάρι, το φιλί τα μεσάνυχτα λέγεται ότι ενδυναμώνει αυτόν τον δεσμό, και εδώ μπαίνει η δεισιδαιμονία. Αν ένα ζευγάρι δεν φιληθεί τα μεσάνυχτα, οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ο δεσμός τους δεν είναι τόσο ισχυρός και μπορεί να αποτύχει το επόμενο έτος;».

*Με στοιχεία από rd.com