Δέκα πιθανές εξελίξεις για το 2024 που θα επηρεάσουν τον κόσμο

Το 2023 μάλλον έφερε περισσότερη πικρία, παρά καλές εξελίξεις, ειδικά για συγκριμένες περιοχές του πλανήτη. Ο πρόωρος θάνατος του επικεφαλής της Βάγκνερ Γεβγκένι Πριγκόζιν, ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς, η συνέχιση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, η κρίση στο Σουδάν, η συντριβή της Αρμενίας από τον αζερικό στρατό, ήταν μερικά από τα γεγονότα που συγκλόνισαν τον κόσμο.

Θεωρώντας, λοιπόν, το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy το 2023 μια «εντελώς τρελή χρονιά», αποπειράται να προβλέψει τι μπορεί να φέρει το 2024.

Παίρνοντας συνεντεύξεις από δεκάδες Αμερικανούς αξιωματούχους, βουλευτές και ειδικούς σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, το γνωστό περιοδικό κάνει τις πρώτες εκτιμήσεις, λίγες ευχάριστες, αρκετές ανησυχητικές και κάποιες εφιαλτικές.

Ο νικητής των αμερικανικών εκλογών

Για το αμερικανικό περιοδικό, νικητής των αμερικανικών εκλογών θα αναδειχθεί, με δυσκολία, ο Τζο Μπάιντεν, επί του Ντόναλντ Τραμπ, μετά από μια προεκλογική περίοδο που θα αμαυρωθεί από παραπληροφόρηση που θα θολώσει τα νερά για το τι είναι γεγονός και τι όχι.

Ακόμα κι αν η διεθνής προσοχή στη κρίση στο Σουδάν έχει επισκιαστεί από τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, η σύγκρουση εκεί έχει πάρει μια ζοφερή τροπή

Εν τω μεταξύ, προβλέπεται ότι οι Ρεπουμπλικάνοι θα ανακτήσουν τον έλεγχο της Γερουσίας κατά δύο ή τρεις έδρες και οι Δημοκρατικοί θα αποκτήσουν περιορισμένο έλεγχο της Βουλής με λιγότερο από 10 έδρες, θέτοντας το υπόβαθρο για έναν ακόμη περίπλοκο, ακατάστατο, πολιτικό πονοκέφαλο μιας διχασμένης κυβέρνησης.

Η 7η πυρηνική δοκιμή της Βόρειας Κορέας

Οι προσπάθειες των ΗΠΑ για επανέναρξη οποιουδήποτε πραγματικού διαλόγου με τη Βόρεια Κορέα απέτυχαν και εν τω μεταξύ ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν επεκτείνει αργά αλλά σταθερά τις δυνατότητες πυρηνικών και βαλλιστικών πυραύλων της χώρας του παρά τις διεθνείς κυρώσεις.

Η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε έξι πυρηνικές δοκιμές μεταξύ 2006 και 2017 και το αμερικανικό περιοδικό προβλέπει ότι το 2024 θα είναι η χρονιά που θα σημειώσει την έβδομη, σε αυτό που θα αποτελέσει άλλη μια μεγάλη διπλωματική κρίση στην κορεατική χερσόνησο, υπενθυμίζοντας ότι δεκαετίες πίεσης των ΗΠΑ να πείσουν την Πιονγκγιάνγκ να εγκαταλείψει το πρόγραμμά της έχουν αποτύχει.

Βέβαια, το ποιός έχει δικαίωμα να διαθέτει πυρηνικά, είναι μάλλον μια συζήτηση που μονοπωλεί «αυτάρεσκα» η Δύση.

Σουδάν, αλλαγή ηγεσίας

Ακόμα κι αν η διεθνής προσοχή στη κρίση στο Σουδάν έχει επισκιαστεί από τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, η σύγκρουση εκεί έχει πάρει μια ζοφερή τροπή τις τελευταίες εβδομάδες. Το Foreign Policy προβλέπει ότι ο Abdel Fattah al-Burhan, ο ηγέτης των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) και de facto αρχηγός της χώρας, θα εκδιωχθεί από στοιχεία του δικού του στρατού μετά τις ήττες ενάντια στις αντίπαλες Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF).

Πρόσφατα, η σουδανική πόλη Wad Madani, κάποτε ένα σχετικά σταθερό προπύργιο ειρήνης και ανθρωπιστικών επιχειρήσεων, έπεσε γρήγορα στα χέρια των RSF. Ανεξάρτητα από τις προοπτικές του Burhan να παραμείνει στην εξουσία, το Σουδάν έχει γίνει μια από τις χειρότερες (και πιο τραγικά παραμελημένες) ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο, και αυτό δεν είναι πιθανό να αλλάξει το 2024, σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό.

Το έτος των πραξικοπημάτων

Με αφορμή όμως το Σουδάν, το 2024 μάλλον θα δει περισσότερα πραξικοπήματα στην Αφρική, καθώς ήδη έχουν εκδηλωθεί έξι στη Δυτική Αφρική τα τελευταία χρόνια. Οι εύθραυστες δημοκρατίες υποκύπτουν σε στρατιωτικές δικτατορίες εν μέσω πολέμου εναντίον ισλαμιστικών τρομοκρατικών ομάδων, οι οποίες κερδίζουν έδαφος στο Σαχέλ. Οι ΗΠΑ και η Γαλλία στήριξαν τις περισσότερες από τις ελπίδες τους στον Νίγηρα ως την τελευταία τους καλύτερη ελπίδα για ένα προπύργιο σταθερότητας για να συνεργαστούν στις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις… έως ότου ο Νίγηρας έπεσε σε πραξικόπημα τον Ιούλιο.

Το αμερικανικό περιοδικό προβλέπει ότι η επόμενη χώρα που θα πέσει θα είναι το Τσαντ, ο τελευταίος ίσως εταίρος της Δύσης στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Ο ηγέτης του Τσαντ, Μαχαμάτ Ίντρις Ντεμπί, κατέλαβε την εξουσία μετά το θάνατο του πατέρα του Ιντρίς Ντεμπί το 2021 σε κάτι που έμοιαζε με πραξικόπημα. Ωστόσο, η θέση του δεν είναι και τόσο ασφαλής δίχως να είναι σίγουρο αν θα ανταπεξέλθει σε ένα ακόμη πραξικόπημα στην ευρύτερη περιοχή.

Πολεμικό και στρατιωτικό αδιέξοδο στην Ουκρανία

Χάρη εν μέρει στην υποτονική υποστήριξη και το πολιτικό αδιέξοδο από τις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους, η Ουκρανία δίχως όπλα και πυρομαχικά αδυνατεί να κερδίσει τη Ρωσία στο πεδίο της μάχης, ενώ απέτυχε η αντεπίθεσή της το 2023.

Ωστόσο, το Foreign Policy εκτιμά ότι ούτε οι ρωσικές δυνάμεις μπορούν να σημειώσουν περισσότερα εδαφικά κέρδη. Προβλέπει ότι το 2024 θα μοιάζει πολύ με τις αιματηρές αλλά στατικές μάχες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου του 1915 και του 1916, με το βαρύ πυροβολικό να βάλει κατά σταθερών θέσεων με ελάχιστα εδαφικά κέρδη.

Έτσι, προβλέπεται μια αδιέξοδη κατάσταση, η οποία μάλλον είναι περισσότερο εις βάρος της Ουκρανίας, καθώς επί του παρόντος η Ρωσία είναι σε θέση ισχύος και η Ουκρανία θα παραμείνει εκτός ΝΑΤΟ.

Βοήθεια στην Ουκρανία με… ρωσικά λεφτά

Από τότε που η Ρωσία εξαπέλυσε την επίθεσή της στην Ουκρανία, οι δυτικοί αξιωματούχοι έχουν προβληματιστεί για την τύχη των περιουσιακών στοιχείων ύψους 300 δις. δολ. Ρώσων ολιγαρχών που έχουν παγώσει οι Δυτικοί.

Ορισμένες χώρες ζητούν εδώ και καιρό να δεσμευτούν αυτά τα κεφάλαια και να τα στείλουν στην Ουκρανία, ενώ άλλες ανησυχούν ότι θα αποτελέσει κακό προηγούμενο για την προστασία των κρατικών περιουσιακών στοιχείων με βάση του διεθνές δίκαιο. Ωστόσο το Foreign Policy εκτιμά ότι το 2024 θα σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε αυτή τη διετή περίπου συζήτηση και οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι θα βρουν νομική οδό για να μεταφέρουν όλα αυτά τα παγωμένα κεφάλαια στην Ουκρανία.

Ο πόλεμος Ισραήλ-Χεσμπολάχ

Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς δεν θα επεκταθεί σε ένα (πλήρες) δεύτερο μέτωπο. Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους στον συνεχιζόμενο πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς είναι ότι ο καλύτερα εξοπλισμένος, πιο σκληρός σύμμαχος της Χαμάς στον Λίβανο, η Χεζμπολάχ, θα μπει για τα καλά στη μάχη εναντίον του Ισραήλ.

Προβλέπεται ότι ακόμη και αν το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ ανταλλάξουν πυρά στα βόρεια σύνορα, δεν θα σημάνει ανοιχτό πόλεμο, εν μέρει χάρη στην αποτρεπτική επίδραση της συνεχιζόμενης παρουσίας αεροπλανοφόρου των ΗΠΑ στη Μεσόγειο και όλης της συντριπτικής δύναμης πυρός που τη συνοδεύει, κάτι που θα κάνει τη Χεζμπολάχ και τους υποστηρικτές της στο Ιράν να μην ριχτούν στη μάχη εύκολα.

Ταραγμένα τα νερά γύρω από τη Κίνα

Η στρατιωτική αντιπαράθεση θα μεταφερθεί από την Ταϊβάν στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, καθώς για μια δεκαετία η Κίνα δημιουργεί τεχνητά νησιά.Τον τελευταίο καιρό, κινεζικά πλοία παρενόχλησαν επανειλημμένα τις αποστολές ανεφοδιασμού των Φιλιππίνων στο Second Thomas Shoal, μια αμφισβητούμενη περιοχή στα ανοιχτά της δυτικής ακτής του αρχιπελάγους.

Οι Φιλιππίνες, οι οποίες έχουν υιοθετήσει μια ολοένα και πιο επιθετική στάση στην Κίνα από τότε που ανέλαβε πρόεδρος ο Ferdinand Marcos Jr. το 2022, διεκδικώντας την περιοχή, ενώ η Κίνα παρενόχλησε τα πλοία ανεφοδιασμού με επικίνδυνους ελιγμούς και κανόνια νερού. Σύμφωνα με το Foreign Policy η τάση θα συνεχιστεί το 2024, καθώς το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ έχει επίσης παραπονεθεί για αυξανόμενη απερισκεψία από κινεζικά πλοία και αεροπλάνα, όχι μόνο στο Second Thomas Shoal αλλά σε ολόκληρη την περιοχή των επιχειρήσεων.

H ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η Φινλανδία και η Σουηδία αποφάσισαν να ενταχτούν στο ΝΑΤΟ. Μπορεί μεν η Φινλανδία να μπήκε, ωστόσο η Σουηδία όχι ακόμα, χάρη στην άρνηση της Τουρκίας προκαλώντας μεγάλο πονοκέφαλο στη Συμμαχία. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνέδεσε την ένταξη της Σουηδίας με μια συμφωνία των ΗΠΑ για την έγκριση πωλήσεων μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία.

Το Κογκρέσο μπλόκαρε αυτή τη συμφωνία λόγω της οργής για τον Ερντογάν, αλλά θέλει επίσης τη Σουηδία στο ΝΑΤΟ το συντομότερο δυνατό. Το αμερικανικό περιοδικό προβλέπει ότι ΗΠΑ και Τουρκία θα συνεργαστούν με τη Σουηδία για να ξεπεράσουν αυτό το αδιέξοδο το 2024 και το ΝΑΤΟ θα επεκταθεί τελικά από 31 σε 32 μέλη.

Βέβαια, η επέκταση του ΝΑΤΟ, προς το παρόν, μόνο δεινά έχει φέρει στην ευρύτερη γεωπολιτική ασφάλεια στην Ευρώπη.

Ο πόλεμος στην ελονοσία

Η ελονοσία παραμένει η κορυφαία αιτία παιδικής θνησιμότητας παγκοσμίως, αλλά οι πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις οδήγησαν για πρώτη φορά σε εμβόλια κατά της ελονοσίας.

Υπάρχουν τώρα δύο εμβόλια κατά της ελονοσίας που κυκλοφορούν αργά σε χώρες της Αφρικής που είναι ευάλωτες στις ασθένειες. Υπολογίζεται ότι 619.000 άνθρωποι πέθαναν από ελονοσία στην Αφρική το 2021, πολλοί εκ των οποίων παιδιά.

Ενώ οι ελλείψεις εφοδιασμού έκαναν δύσκολη την κυκλοφορία αυτών των εμβολίων σε μαζική κλίμακα το 2022 και το 2023, το Foreign Policy προβλέπει ότι η παγκόσμια κοινότητα υγείας μπορεί να ξεπεράσει αυτά τα σημεία συμφόρησης το 2024 και να σημειώσει πραγματική πρόοδο προς την επίτευξη του στόχου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την εξάλειψη της ελονοσίας έως το 2030.