Για να βρει κανείς τη βιβλιοθήκη Portico πρέπει να γνωρίζει πού πηγαίνει. Η κεντρική είσοδος δεν είναι η κύρια του κτιρίου και οι επισκέπτες πρέπει να ανέβουν πολλές σκάλες, αλλά μόλις φτάσουν εκεί, το θέαμα που αντικρίζουν είναι εξαιρετικό: είναι ένα βήμα πίσω στην ιστορία, γεμάτο βιβλία, όπου σχεδόν μπορείς να ακούσεις τον απόηχο των ριζοσπαστών του Μάντσεστερ του 19ου αιώνα που συζητούσαν για τους νόμους περί σιτηρών.
Μεταξύ των πρώτων μελών συγκαταλέγονταν ο Τζον Έντουαρντ Τέιλορ, ο οποίος ίδρυσε την εφημερίδα Guardian στον απόηχο του Πίτερλου, και ο Ρίτσαρντ Κόμπντεν, ο ριζοσπάστης φιλελεύθερος πολιτικός και συνιδρυτής του Συνδέσμου κατά του νόμου περί σιτηρών
Το «κρυμμένο στολίδι» πρόκειται σύντομα να αλλάξει ολοκληρωτικά.
«Μισούμε την πλαϊνή είσοδο, μισούμε το κουδούνι, μισούμε τις σκάλες, θέλουμε να τα αλλάξουμε όλα αυτά», δήλωσε ο βιβλιοθηκάριος Thom Keep.
Οδός Mosley
Η βιβλιοθήκη Portico εξασφάλισε 453.964 λίρες Αγγλίας από την εθνική λοταρία για την εκπόνηση ενός σχεδίου 7 εκατομμυρίων λιρών που θα μεταμορφώσει τη βιβλιοθήκη.
We’re so pleased to share that the Portico Library has been awarded a #NationalLottery@heritagefunduk grant to develop plans to:
transform the unique historic library into an accessible & sustainable space for arts, books, food, learning +more for all. A lift is on the horizon! pic.twitter.com/7Ewl9vf3Gh
Το μεγαλεπήβολο πλάνο περιλαμβάνει τη δημιουργία χώρων εστίασης και εκθέσεων, το άνοιγμα ενός «βιβλιοπωλείου του Βορρά», την διεύρυνση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, τη δημιουργία ενός νέου εργαστηρίου για τη φροντίδα των συλλογών και τη δημιουργία χώρων εκδηλώσεων και συναντήσεων.
«Η εναρκτήρια αποστολή αφορούσε τη διάχυση της γνώσης … προσπαθούσαν να εκδημοκρατίσουν τη γνώση»
Το Portico άνοιξε το 1806, αφού τα μέλη των επαγγελματικών τάξεων, – ομάδες ανθρώπων που απαρτίζονται από επαγγελματίες με υψηλό μορφωτικό επίπεδο – , του Μάντσεστερ παρακολούθησαν με «φθόνο» τα εγκαίνια, το 1802, της βιβλιοθήκης Lyceum στο Λίβερπουλ.
Τους ενθουσίασε αυτό που αντίκρισαν, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής του Thomas Harrison, και ουσιαστικά του ζήτησαν να κατασκευάσει το ίδιο κτίριο, σε μικρότερη κλίμακα, στην οδό Mosley στο Μάντσεστερ.
«Προσπαθούσαν να εκδημοκρατίσουν τη γνώση»
Η αντιγραφή της βιβλιοθήκης του Λίβερπουλ δεν περιορίστηκε μόνο στην αρχιτεκτονική. Το Lyceum είχε ένα ευδιάκριτο καντράν ανέμου στο σημείο που ενδεχομένως θα μπορούσε να βρίσκεται ένα ρολόι, κάτι που είχε νόημα, καθώς οι ιδιοκτήτες πλοίων και αποβάθρων έπρεπε να γνωρίζουν τις ταχύτητες και τις κατευθύνσεις του ανέμου.
Ίσως είχε λιγότερο νόημα στο Μάντσεστερ, αλλά το Λίβερπουλ είχε ένα, οπότε και το Portico απέκτησε ένα. «Είχαν τεράστια εμμονή με τον καιρό», δήλωσε ο Keep. «Έχουμε επίσης ένα πολύ παλιό βαρόμετρο εκεί πέρα με υδράργυρο μέσα».
Τα πρώτα μέλη ήταν συνολικώς 400 επιχειρηματίες του Μάντσεστερ, οι οποίοι έδωσαν χρήματα για να χτιστεί η βιβλιοθήκη και να αγοραστούν τα πρώτα βιβλία. Μεταξύ των πρώτων μελών συγκαταλέγονταν ο Τζον Έντουαρντ Τέιλορ, ο οποίος ίδρυσε την εφημερίδα Guardian στον απόηχο του Πίτερλου, και ο Ρίτσαρντ Κόμπντεν, ο ριζοσπάστης φιλελεύθερος πολιτικός και συνιδρυτής του Συνδέσμου κατά του νόμου περί σιτηρών.
Τα περισσότερα από τα 25.000 βιβλία που βρίσκονται στους τοίχους είναι σε άθλια κατάσταση και χρειάζονται επειγόντως συντήρηση
Στα μέλη συμπεριλαμβάνονταν γιατροί, δικηγόροι, έμποροι και ιδιοκτήτες εργοστασίων – άνδρες που κέρδισαν τα χρήματα και τη φήμη τους από το επικερδές εμπόριο βαμβακιού.
«Αναζητούσαν έναν συλλογικό χώρο για τη γνώση», δήλωσε ο Keep. «Η εναρκτήρια αποστολή αφορούσε τη διάχυση της γνώσης … προσπαθούσαν να εκδημοκρατίσουν τη γνώση».
«Είναι το παλαιότερο σημείο για φαγητό στο Μάντσεστερ»
Το Portico έχει αναγνωριστεί ως οργανισμός που πρωταγωνίστησε στην επανάσταση της πληροφόρησης του 19ου αιώνα και άκμασε ως επί το πλείστον μέχρι το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν αντιμετώπισε το κλείσιμο λόγω της μείωσης των μελών και των χρημάτων.
Το σχέδιο για τη διατήρηση της λειτουργίας της, από τον αρχιτέκτονα Joseph Sunlight, προέβλεπε την πώληση βιβλίων και τη μείωση του μεγέθους της βιβλιοθήκης.
Οι κάτω όροφοι κατελήφθησαν από την Τράπεζα Αθηνών και η βιβλιοθήκη συνέχισε να βρίσκεται στο εξώστη της. Μεταγενέστερα τους κάτω ορόφους κατείχε ένα υποκατάστημα της NatWest και σήμερα εκεί βρίσκεται η Pub Bank.
Το σχέδιο τώρα είναι να ανακτηθούν οι χαμένοι χώροι, επανασυνδέοντας και τους τρεις ορόφους για πρώτη φορά μετά από 100 χρόνια.
Αφενός, ο χώρος είναι πράγματι αναγκαίος. Τα περισσότερα από τα 25.000 βιβλία που βρίσκονται στους τοίχους είναι σε άθλια κατάσταση και χρειάζονται επειγόντως συντήρηση, αλλά δεν υπάρχει αρκετός χώρος για έναν ξεχωριστό, ειδικό μέρος ώστε να γίνει αυτό το έργο. Η συντήρηση πραγματοποιείται σε ένα τραπέζι στο πίσω μέρος της κεντρικής αίθουσας.
Αφετέρου, όπως πιστεύει και ο Keep το Portico έχει αναξιοποίητες δυνατότητες. Λέει ότι η βιβλιοθήκη σερβίρει φαγητό και ποτό στους επισκέπτες από το 1807 και εξακολουθεί να το κάνει μέχρι σήμερα. «Είναι το παλαιότερο σημείο για φαγητό στο Μάντσεστερ».
Προσθέτει: «Οι άνθρωποι στο Μάντσεστερ θέλουν πραγματικά να αποκτήσουν γνώση για τον 19ο αιώνα. Ήταν εξαιρετικά πολύπλοκος και σύνθετος τόσο για τα θετικά όσο και για τα φρικτά γεγονότα και ο κόσμος θέλει να μάθει γι’ αυτόν».
Το παρελθόν και το μέλλον της βιβλιοθήκης
Η εξασφάλιση ενός τόσο υψηλού χρηματικού ποσού από το National Lottery Heritage Fund συνιστά σπουδαίο επίτευγμα και δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Ο Keep λέει ότι η διαδικασία χρηματοδότησης ουσιαστικά αναπτύχθηκε για εθνικούς οργανισμούς. «Ήταν αποθαρρυντική και σχεδόν μας λύγισε».
Τα χρήματα αυτά δίνουν τη δυνατότητα στη βιβλιοθήκη να δοκιμάσει τα σχέδια για ένα αναμφίβολα τολμηρό έργο κεφαλαιακής ανάπτυξης. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλίσει χρηματοδότηση ύψους 2 εκατ. λιρών από άλλες πηγές.
Ο John Carpenter, πρόεδρος της βιβλιοθήκης Portico, δήλωσε ότι πρόκειται για ένα «οραματικό» έργο που «εκπληρώνει την αποστολή μας να συνεργαστούμε με τους αμέτρητους ανθρώπους στο Μάντσεστερ για να εξερευνήσουμε, να μοιραστούμε και να γιορτάσουμε τις διαφορετικές ιστορίες τους και τη λογοτεχνική και παγκόσμια κληρονομιά της πόλης».
Επιπλέον, πρόσθεσε: «Αγκαλιάζοντας τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία και τη συμμετοχικότητα, το έργο θα ξεκλειδώσει το παρελθόν της βιβλιοθήκης προκειμένου να σχεδιάσει το μέλλον».
Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος – η τιμή της εργασίας ανά μονάδα παραγωγής – αυξήθηκε με σταθερό ετήσιο ρυθμό 1,9% το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου
