Πέντε λεπτά πριν τα μεσάνυχτα – Ο Ήλιος αποχαιρέτισε το 2023 με την έκρηξη της πενταετίας

Ακριβώς 5 λεπτά πριν η Ελλάδα υποδεχτεί το νέο έτος, ο Ήλιος αποχαιρέτισε το 2023 με  τα δικά του πυροτεχνήματα.

Το μητρικό μας άστρο ξέσπασε με την ισχυρότερη ηλιακή έκλαμψη της τελευταίας πενταετίας, η οποία μάλιστα προκάλεσε προσωρινή διακοπή των ραδιοεπικοινωνιών στον Ειρηνικό.

Το φαινόμενο καταγράφηκε στις 11.55 το βράδυ της Κυριακής από το Παρατηρητήριο Ηλιακής Δυναμικής (SDO) της NASA, το οποίο παρακολουθεί το άστρο σε συνεχή βάση.

Η έκλαμψη ταξινομήθηκε στην βαθμίδα X5.0, όπου το X αντιστοιχεί στην κατηγορία των ισχυρότερων εκλάμψεων και ο αριθμός που ακολουθεί, από το 1 έως το 10, προσφέρει περισσότερες πληροφορίες για την έντασή της.

A X5.0 flare (R3 strong radio blackout) peaked at 4:55 p.m. EST today. It was the strongest flare observed since Sep. 2017 and came from the same region as the last major flare on Dec. 14. pic.twitter.com/Fm2iLr1MJK

— NOAA Space Weather (@NWSSWPC) January 1, 2024

Οι εκλάμψεις είναι ισχυρές ριπές ακτινοβολίας που προκαλούνται από την απότομη εκτόνωση μαγνητικής ενέργειας. Συχνά εμφανίζονται στις λεγόμενες ηλιακές κηλίδες, σχετικά ψυχρές περιοχές της ηλιακής επιφάνειας.

Όταν η έκλαμψη τύχει να εκδηλωθεί στην πλευρά του Ήλιου που κοιτά προς τη Γη, τα εισερχόμενα φωτόνια διεγείρουν άτομα της ιονόσφαιρας, ένα στρώμα της ατμόσφαιρας που παίζει κρίσιμο ρόλο στις ραδιοεπικοινωνιες.

H έκλαμψη διακρίνεται στα αριστερά αυτής της εικόνας από τον δορυφόρο SDO της NASA (NASA/SDO)

Η έκλαμψη της 31^ης Δεκεμβρίου συνοδεύτηκε από «στεμματική εκτόξευση μάζας» (CME), μια έκρηξη που προκαλείται από μαγνητικές διαταραχές και εκτοξεύει στο Διάστημα μεγάλες ποσότητες φορτισμένων σωματιδίων, κυρίως ηλεκτρονίων και πρωτονίων.

Σε αντίθεση με την ακτινοβολία των εκλάμψεων, η οποία φτάνει στη Γη μέσα σε 8 λεπτά ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός, τα σύννεφα σωματιδίων των CME μπορεί να χρειαστούν ημέρες να φτάσουν στον πλανήτη, αν βέβαια βρίσκεται στον δρόμο της.

Σύμφωνα με το Κέντρο Πρόβλεψης Διαστημικού Καιρού της αμερικανικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, η έκλαμψη της Κυριακής συνοδεύτηκε από μέτρια CME που υπήρχε περίπτωση να επηρεάσει τη Γη στις 2 του μήνα.

Τεράστιες ποσότητες πλάσματος εκτοξεύτηκαν στο Διάστημα απο την CME (NASA / SOHO)

Προβλήματα δεν καταγράφηκαν, δυνητικά όμως οι CME μπορούν να απειλήσουν δορυφόρους και αστροναύτες που κινούνται σε τροχιά.

Μπορούν επίσης να καταστρέψουν δίκτυα ηλεκτροδότησης και να προκαλέσουν μπλακάουτ λόγω της εμφάνισης επαγωγικών ρευμάτων.

Η συχνότητα των ηλιακών εκλάμψων και στεμματικών εκρήξεων αναμένεται να αυξηθεί το επόμενο διάστημα:  το 2015 ο Ήλιος θα φτάσει στο λεγόμενο ηλιακό μέγιστο, το αποκορύφωμα στον 11ετή κύκλο αυξομείωσης της δραστηριότητάς του.