Το στοίχημα των δημοσίων επενδύσεων – Δοκιμασία για υπουργούς και Μαξίμου

Υπό την ασφυκτική πίεση να επιτευχθεί ο στόχος για τις επενδύσεις θα πορευτεί η κυβέρνηση κατά το 2024. Οι προβλέψεις για τον ρυθμό ανάπτυξης και την αύξηση των μισθών βασίζεται στην αξιοποίηση των τουλάχιστον  36 δισ. Ερώ από το Σχέδιο Ελλάδα 2.0.   Ανεβάζοντας η κυβέρνηση τον πήχη ως προς την αύξηση των κεφαλαίων αυξάνει ταυτόχρονα και το στοίχημα της ανάπτυξης. Η αποτυχία αύξησης των ενεργειακών, πράσινων και ψηφιακών έργων, αλλά και των υποδομών θα αποβεί μοιραία τόσο για το ΑΕΠ, όσο και για την εικόνα των παραγωγικών υπουργείων και του Μεγάρου Μαξίμου.

Από την ανάπτυξη 2,9%, που προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2024, το 60% θα προέλθει από τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης. Ολο το βάρος πέφτει στο «να μην χαθεί ούτε ένα ευρώ».  Να σημειωθεί ότι το αναθεωρημένο ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης  ανέρχεται σε 35,95 δισεκατομμύρια ευρώ, με 18,22 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις για το Recovery and Resilience Facility (RRF) και 17,73 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια RRF. Στην Ετήσια Έκθεση 2023 του Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας της Ελλάδας, του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, αναφέρει πως «ο αντίκτυπος του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP) αναμένεται να αποφέρει μία σημαντική αύξηση του ΑΕΠ (13,7 δισεκατομμύρια ευρώ) και της απασχόλησης (περίπου 400.000 θέσεις εργασίας), δηλαδή, αύξηση σε όρους ΑΕΠ κατά 8,3% και της απασχόλησης κατά 10,5%, σε σύγκριση με τα επίπεδα του ΑΕΠ και της απασχόλησης της Ελλάδας το 2020».Ωστόσο, η ανάλυσή του ΚΕΠΕ, υποδηλώνει ότι το RRP ενδέχεται να μην είναι πλήρως εναρμονισμένο με τους μακροπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους της Ελλάδας, λόγω της υπερβολικής εξάρτησής του από συγκεκριμένους τομείς, κυρίως τις κατασκευές, οι οποίοι δεν μπορούν να υποστηρίξουν επαρκώς τους ευρύτερους στόχους μιας δίκαιης ανάπτυξης, μείωσης της εξάρτησης από εισαγωγές και περιορισμών των εκπομπών CO2.

Μεταρρύθμιση για το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

Η κυβερνητική στρατηγική όχι μόνον θέτει ως στόχο για 15% αύξηση στις επενδύσεις το 2024 αλλά παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τον πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους θα παρουσιάσει την μεταρρύθμιση για το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).

 Να σημειωθεί ότι για το 2024 προβλέπεται συνολικά να δαπανηθούν μέσω του ΠΔΕ, συμπεριλαμβανομένου τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, πόροι συνολικού ύψους 12,167 δισ. ευρώ, που αντιπροσωπεύουν το 5,2% του ΑΕΠ της χώρας. Το δρομολογούμενο  νομοσχέδιο προσδοκά να βάλει σε μία τάξη στο κρίσιμο κομμάτι των δημοσίων επενδύσεων, καθώς αρκετές διατάξεις είναι από τη δεκαετία του 1950. Με τη νέα μεταρρύθμιση το οικονομικό επιτελείο προχωρά σε ένα λίφτινγκ του  ΠΔΕ και το οποίο θα συγκεντρώσει όλες τις διατάξεις. Στόχος   να αναβαθμιστεί ο κρίσιμος βραχίονας του κρατικού προϋπολογισμού για την ανάπτυξη.  Το σχέδιο είναι υπό επεξεργασία του το υπουργείου, σε συνεργασία με ομάδα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι υπάρχουν παλιές, διάσπαρτες διατάξεις για τις δημόσιες επενδύσεις, όπου χρονολογούνται δεκαετίες πίσω, κάποιες και από το 1950. Επίσης, με το νέο ηλεκτρονικό σύστημα για τις δημόσιες επενδύσεις, θα γίνεται, μεταξύ άλλων, η αναζήτηση των εγγράφων τα οποία χρειάζονται οι υπηρεσίες και οι δικαιούχοι.

Επιπλέον, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024 δρομολογείται νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών που λειτουργούν υπό την ομπρέλα του Υπερταμείου για να επιτευχθεί επιχειρηματική ευελιξία και να καταπολεμηθούν οι κακές πρακτικές που εμποδίζουν την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Σύμφωνα με την ηγεσία του οικονομικού επιτελείου και τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, δρομολογείται η δημιουργία εθνικού επενδυτικού ταμείου που θα λειτουργεί υπό τη σκέπη του Υπερταμείου. Στόχος του θα είναι να δίνει κίνητρα για επενδύσεις με έμφαση στις πράσινες δράσεις και την τεχνολογία. «Θα έχει μία διαφορετική λογική το νέο ταμείο, τα πρώτα κεφάλαια θα τα εισφέρει το ελληνικό δημόσιο. Το 50% από αυτά θα κατευθυνθούν στη μείωση του δημοσίου χρέους και τα υπόλοιπα θα πάνε στο εθνικό επενδυτικό ταμείο για να εισφέρουν στην ανάπτυξη», προανήγγειλε ο υπουργός.

Υπό την ασφυκτική πίεση να επιτευχθεί ο στόχος για τις επενδύσεις θα πορευτεί η κυβέρνηση κατά το 2024

Προσδοκίες και υψηλές πτήσεις

Η ενίσχυση των επενδύσεων επιχειρείται λοιπόν, σύμφωνα με τα κυβερνητικά στελέχη, όχι μόνον με την εισροή πόρων, αλλά και την αξιοποίηση τους,  βελτιώνοντας  ταυτόχρονα το πλαίσιο και τις λειτουργίες των προγράμματος επενδύσεων Οι προσδοκίες για αύξηση του ΑΕΠ μέσω της ανόδου των επενδύσεων έχουν καλλιεργηθεί από το όλον της κυβέρνησης, όπως επίσης και στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού. Γίνεται ειδική μνεία στην εισροή των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το οικονομικό επιτελείο το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε ονομαστικούς όρους αναμένεται να αυξηθεί από 206,6 δισ. ευρώ το 2022 σε 222,8 δισ. ευρώ το 2023 και 233,8 δισ. ευρώ το 2024.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού, οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων τα τελευταία 4 χρόνια κινούνται πλησίον του 5% του ΑΕΠ. Το 2020 οι επενδυτικές δαπάνες σημείωσαν άνοδο, της τάξης του 88,7% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, καταγράφοντας ποσοστό 6,4% του ΑΕΠ, κυρίως λόγω της χρηματοδότησης δράσεων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης. Καθοριστικό ρόλο δε στην αύξηση των επενδυτικών δαπανών από το 2021 και μετά διαδραμάτισε το Ταμείο Ανάκαμψης, με πόρους του οποίου ενισχύονται όλοι οι παραγωγικοί τομείς της οικονομίας.

Το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως τονίζεται στον προϋπολογισμό, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με την ένταξη 718 έργων και υποέργων, συνολικού προϋπολογισμού 20,7 δισ. Ευρώ.

Στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, με συνολικό προϋπολογισμό πάνω από 26,5 δισ. ευρώ, οι πόροι κατευθύνονται, μεταξύ άλλων, σε δράσεις για την προώθηση του καινοτόμου και έξυπνου μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας, σε «πράσινες» δράσεις για την προώθηση της καθαρής και δίκαιης ενεργειακής μετάβασης, την πολιτική προστασία, την κοινωνική συνοχή, με δράσεις για την αύξηση της απασχόλησης και την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, τη βελτίωση της εκπαίδευσης, την κοινωνική αλληλεγγύη και την μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και σε μεγάλα έργα οδικών, θαλάσσιων, σιδηροδρομικών και εναέριων υποδομών. Αξίζει επιπλέον να σημειωθεί ότι στο νέο ΕΣΠΑ αυξάνονται κατά 2,8 δισ. ευρώ οι πόροι που κατευθύνονται στα Περιφερειακά Προγράμματα. Σε εξέλιξη είναι προσκλήσεις ύψους άνω των 7 δις ευρώ έχουν εκδοθεί, ενώ έχουν ενταχθεί και έχουν ξεκινήσει να υλοποιούνται έργα ύψους 3,7 δισ.