Η άγρια αληθινή ιστορία πίσω από τη «Σκυλίσια μέρα» με τον Αλ Πατσίνο

Το άρθρο περιέχει περιγραφές που ενδέχεται να ενοχλήσουν το αναγνωστικό κοινό

Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου πληροφορίες για την παιδική ηλικία της Elizabeth Debbie Eden, πέρα από το γεγονός ότι γεννηθηκε σε μια εβραϊκή οικογένεια στο Κουίνς (Νέα Υόρκη) και της δόθηκε το όνομα Ernest Aron.

Έγινε μια από τις πιο γνωστές νεαρές τρανς γυναίκες της νεοϋορκέζικης σκηνής στις αρχές της δεκαετίας του ’70 λόγω του αναστήματος της, της ομορφιάς της, του ταλέντου της στο χορό και του σκανδαλώδους χαρακτήρα της.

«Δεν καπνίζω ή πίνω, δεν παίρνω ναρκωτικά ούτε παίζω τυχερά παιχνίδια. Είμαι ένας μικρός άγγελος, αλλά έχω κέρατα. Και όταν έχεις κέρατα μπορείς να κάνεις μόνο ένα πράγμα: να γαμ*ς»

Στα πάρτι συνήθιζε να παίζει δίσκους με ένα φορητό πικάπ που κουβαλούσε μαζί της. Για να επιβιώσει στράφηκε στην σεξεργασία. Η δεκαετία του 1960 ήταν μια εποχή όπου τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα διώκονταν ποινικά, ενώ ομοφοβικοί ξυλοδαρμοί από ομάδες στρέιτ ατόμων ή από την διεφθαρμένη αστυνομία ήταν για εκείνα, καθημερινότητα.

@..dollhistory Elizabeth Debbie Eden (August 19, 1946 – September 29, 1987) was an American trans woman whose husband John Wotowicz attempted a bank robbery allegedly to pay for her sex reassignment surgery. The incident was made into the crime drama film Dog Day Afternoon (1975), directed by Sidney Lumet. The character Leon Shermer, played by Chris Sarandon, is loosely based on Eden. #elizabetheden #dogdayafternoon #johnwojtowicz #alpacino #trans #transgender #transsexual🏳️‍⚧️ #transhistory #70s #70stv ♬ original sound – DollHistory

«Ρεπουμπλικάνος, συντηρητικός και πολεμοχαρής»

Όμως κάτι είχε αρχίσει να αλλάζει στη γειτονιά του Greenwich Village μετά τις ταραχές του Στόουνγουολ το 1969, οι οποίες αποτέλεσαν έναυσμα για περισσότερες διαδηλώσεις της κοινότητας και γέννησαν το κίνημα απελευθέρωσης των γκέι. Ένα από τα μέλη της Gay Activists Alliance, μιας μη βίαιης μαχητικής πολιτικής οργάνωσης, άκουγε στο όνομα John Wojtowicz.

Αυτός ο βετεράνος του πολέμου του Βιετνάμ ήταν ένας ιδιαίτερος χαρακτήρας. Λίγα χρόνια νωρίτερα είχε εγκαταλείψει τη σύζυγο του, Carmen Bifulco, και τα δύο του παιδιά και είχε αποφασίσει να ασπαστεί αυτό που ο ίδιος αποκαλούσε «σεξουαλική διαστροφή».

Κλέβει για να προσφέρει σε μια φτωχή τρανς γυναίκα ή είναι ένας γκάνγκστερ που εργαλειοποιεί το αντιεξουσιαστικό συναίσθημα;

«Δεν καπνίζω ή πίνω, δεν παίρνω ναρκωτικά ούτε παίζω τυχερά παιχνίδια. Είμαι ένας μικρός άγγελος, αλλά έχω κέρατα. Και όταν έχεις κέρατα μπορείς να κάνεις μόνο ένα πράγμα: να γαμ*ς», λέει στο ντοκιμαντέρ του TCM The Dog. Ήταν στο στρατό όταν είχε την πρώτη του γκέι εμπειρία και έπαψε να αυτοπροσδιορίζεται ως «Ρεπουμπλικάνος, συντηρητικός και πολεμοχαρής» για να ενταχθεί στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και να καλύψει τη χρόνια ασυνειδησία του.

Γνώρισε τη Liz το καλοκαίρι του 1971. «Όταν τον πρωτοείδα, το ήξερα. Έπρεπε να γίνει δικός μου», δήλωσε ο Wojtowicz, ο οποίος πέθανε το 2006 από καρκίνο και αναφερόταν πάντα στην Eden ως αρσενικό, παρόλο που εκείνη αυτοπροσδιορίζονταν ως τρανς γυναίκα.

Η Elizabeth Debbie Eden παντρεύτηκε τον Littlejohn Basso, ένα μεσημέρι του Δεκεμβρίου, το μακρινό 1971, στο καφέ What’s Inn a Tale.

Το μικρό περιοδικό «Drag» πραγματοποίησε ένα τετρασέλιδο φωτογραφικό αφιέρωμα στον φανταχτερό γάμο, γράφοντας χαρακτηριστικά ότι αποτελεί «τον πρώτο drag γάμο της Νέας Υόρκης». Αντίθετα, ο τύπος της εποχής, αποκάλεσε την τελετή «εικονικό καθολικό γάμο».  Η τελετή βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε ακόμη και στο δελτίο ειδήσεων του Walter Cronkite.

Όμως οι εφημερίδες και τα δελτία ειδήσεων, «πήραν φωτιά» στις 22 Αυγούστου του 1972, όταν ο Basso πραγματοποίησε ληστεία μαζί με τον Savlatore Naturale και τον Chris Sarandon στην τράπεζα Chase Manhattan Bank στην 450 P Avenue, στο Μπρούκλιν, η οποία μετατράπηκε σε ομηρία, καθώς αστυνομικοί περικύκλωσαν την τράπεζα. Η πυρετώδης δημοσιογραφική κάλυψη των πολυήμερων διαπραγματεύσεων, η απέχθεια των θεατών για την αστυνομία και ο bi Basso, έμελλαν να δώσουν έμπνευση στον Sidney Lumet για να γυρίσει το 1975 την ταινία «Σκυλίσια μέρα».

«Ο Umber είναι καλός»

Ο Basso δούλευε για τον Mike Umbers, έναν άνθρωπο της νύχτας που ανήκε στην φαμίλια Gambino της Νέας Υόρκης. O Umbers, ο οποίος ήταν ολοφάνερα τόσο σκληροτράχηλος όσο και κάθε μαφιόζος, ήταν αξιοσημείωτα ενσωματωμένος στην queer νυχτερινή ζωή του Queens.

Είχε μερίδιο στο Stonewall Inn και στην πραγματικότητα είχε διώξει τους Street Transvestite Action Revolutionaries από το STAR House στην East 2nd Street, λίγες εβδομάδες νωρίτερα από την απόπειρα ληστείας του Basso.

Σχετικά με την επικερδή εμπλοκή του με την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα της Νέας Υόρκης, ο Umber σημείωσε κάποτε: «Ξεκίνησα μόνος μου όλη αυτή την αυτοκρατορία και κάνω περισσότερα για την γκέι κοινότητα από οποιαδήποτε οργάνωση». Ο Umber υποστήριζε ότι ήταν σύμμαχος της κοινότητας, αλλά χρέωνε τις τρανς γυναίκες για το «πεζοδρόμιο».

Όλα αυτά συνέβησαν σε μια Νέα Υόρκη όπου η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα ήταν ακόμη ποινικοποιημένη και σε μια δεκαετία όπου η άτυπη αστυνόμευση του «cross dressing» θα κατοχυρωνόταν σύντομα με ρατσιστικούς και τρανσφοβικούς νόμους κατά της σεξεργασίας. Η σχέση του ίδιου του Basso με την γκέι κοινότητα φαίνεται να ήταν οπορτουνιστική. Ήταν ένας καιροσκόπος και άγριος «καταδρομέας» που σύχναζε στο «Firehouse», την έδρα της Συμμαχίας Γκέι Ακτιβιστών- ωστόσο, αργότερα διαπιστώθηκε ότι ήταν πληροφοριοδότης του Umber, και μάλιστα εμφανίστηκε σε μια διαμαρτυρία κατά του γκανγκστερικού ιδιοκτήτη με μια πινακίδα που έγραφε «Ο Umber είναι καλός».

«Άφαντη» η οπτική γωνία της Liz Eden

Το επεισόδιο στο Chase Manhattan έχει αποκτήσει μυθολογικά χαρακτηριστικά καθώς περιγράφεται ως μια αντι-ηρωική προσπάθεια του Basso να πληρώσει για την εγχείρηση επαναπροσδιορισμού φύλου της Eden.

Ο Basso ισχυρίστηκε για πρώτη φορά ότι η εγχείρηση της γυναίκας του ήταν το κίνητρο του κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων εν μέσω ομηρίας και χρόνια αργότερα έφερε και πάλι στο τραπέζι, το ίδιο επιχείρημα.

Ωστόσο, η σύγχρονη γκέι οπτική του Arthur Bell στην Village Voice υποστηρίζει ότι η τρανς υγειονομική περίθαλψη ήταν «δευτερεύων κίνητρο» και θέτει ως πρωτεύων κίνητρο το υπέρογκο χρέος του Basso προς τη μαφία.

Η βιομηχανία του θεάματος και ο τύπος επικεντρώθηκαν στον Basso και την «αποκατάσταση της αλήθειας» από την δική του οπτική γωνία – σχετικά με την σεξουαλικότητα του, τον «ρεπουμπλικανισμό» του, τα κίνητρα του και το χρόνο του στη φυλακή.

Όμως η οπτική γωνία της Liz Eden έχει παραγκωνιστεί πλήρως. Η Zagria Cowan από το Gender Variance Who’s Who έχει ανακατασκευάσει την βιογραφία της Eden με σκοπό να ακουστεί η φωνή της, έστω και μετά θάνατον.

Το έργο της Cowan είναι ανεκτίμητο τόσο για την αξιολόγηση των σκοτεινών πηγών και όσο και για την ανάδειξη των «κρυμμένων» αφηγήσεων σε μια συχνά ωραιοποιημένη ιστορία.

Ιδρωμένη, αυτοσχεδιαστική γοητεία

Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι η σχέση της Eden με τον Littlejohn Basso ήταν ταραχώδης και η ίδια πάλευε σε όλη της τη ζωή για να γίνει γνωστή η οπτική της. Αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει πολλές φορές κατά τη διάρκεια της σχέσης τους. Το βράδυ πριν από τη ληστεία ήταν τα γενέθλιά της, αλλά τα χρήματα για την εορταστική βραδιά είχαν κλαπεί. Εκείνη τη νύχτα προσπάθησε να αυτοκτονήσει και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο King’s County, όπου πέθανε κλινικά, αλλά την επανέφεραν.

Ο κινηματογραφικός σωσίας της Liz Eden, μπαίνει στη σκηνή με νοσοκομειακή ρόμπα, απεριποίητη και αποπροσανατολισμένη μπροστά σε ένα πλήθος ανθρώπων που βρίζουν την αστυνομία πίσω από ένα οδόφραγμα.

Γρήγορα μεταφέρεται από έναν πράκτορα του FBI σε ένα κουρείο, περικυκλωμένη από κουστουμαρισμένους cis άντρες αστυνομικούς που προσπαθούν να την πιέσουν να μιλήσει με τον Σόνι (η εκδοχή του Αλ Πατσίνο ως Basso).

Λίγο αργότερα ο Σόνι υποστηρίζει στο τηλέφωνο ότι πρόκειται να βρει τα χρήματα για την εγχείρηση επαναπροσδιορισμού φύλου της Eden και έπειτα περνάμε σε μια ομάδα γκέι ακτιβιστών που φτάνουν στα οδοφράγματα τη νύχτα για να τον χειροκροτήσουν.

Το Καλοκαίρι του 1975, η Νέα Υόρκη γνώρισε ένα κύμα μαχητικότητας της εργατικής τάξης στους δρόμους, διαμαρτυρόμενη για την εντατικοποίηση των καταστροφικών μέτρων λιτότητας. Βρισκόμαστε κοντά σε στιγμές πραγματικής εξέγερσης -η ίδια η Eden ήταν παρούσα στις εξεγέρσεις του Στόουνγουολ.

Ο Πατσίνο υποδύεται τον Σόνι ως έναν bisexual άτομο που, όταν ξαφνικά βρίσκει πάνω στους ώμους του το βάρος των μεγάλων κοινωνικών συγκρούσεων της Νέας Υόρκης, το κουβαλάει με μια ιδρωμένη, αυτοσχεδιαστική γοητεία. Ψηλαφίζει τους αστυνομικούς που επιθυμούν να μπουν στην τράπεζα μπροστά σε πλήθος που ζητωκραυγάζει, ξεσκεπάζοντας την παρεμβατική σωματική πολιτική των αστυνομικών ερευνών.

Η αντιπαράθεση μεταξύ αστυνομικών και ληστών αποκτά νέα διάσταση

Παρόλο που η Eden φαίνεται να έχει δευτερεύοντα ρόλο στα γεγονότα, με μια δεύτερη ανάγνωση, μπορούμε να να κατανοήσουμε ότι κινεί τα «συναισθηματικά νήματα».  Η «αποκάλυψη» της πρώτης συζύγου του Σόνι στην ταινία άλλαξε το συναισθηματικό διακύβευμα της κατάστασης. Με την είσοδο μιας τρανς γυναίκας και πολλών γκέι διαδηλωτών, η αντιπαράθεση μεταξύ αστυνομικών και ληστών αποκτά νέα διάσταση. Η ληστεία-εξέγερση γίνεται ένα πεδίο όπου η κοινωνική περιθωριοποίηση έρχεται στο προσκήνιο. Από αυτή την άποψη, η «Σκυλίσια μέρα» είναι μια ταινία για τη σχέση μεταξύ τρανς και ατομικής ιδιοκτησίας.

Το ερώτημα για τα πραγματικά κίνητρα του Basso απέναντι στην τρανς σύντροφο του θα πρέπει να είναι το κλειδί για την κατανόηση των πρακτικών του. Η ταινία παρουσιάζει τον Σόνι ως καταχρηστικό. Αυτό αλλάζει την ανάγνωση του ως αντι – ήρωα. Κλέβει για να προσφέρει σε μια φτωχή τρανς γυναίκα ή είναι ένας γκάνγκστερ που εργαλειοποιεί το αντιεξουσιαστικό συναίσθημα;

Η Eden πέθανε σε ηλικία 41 ετών σε νοσοκομείο της πόλης Rochester της Νέας Υόρκης, όπου και διέφυγε για να αρχίσει μια νέα ζωή μακριά από τον John Wojtowicz. Ο μακροχρόνιος πρώην σύντροφος της που έγινε ληστής τραπεζών απαθανατίστηκε από τον Αλ Πατσίνο στη μεγάλη οθόνη. Ο Wojtowicz ήταν εκείνος που αποκάλυψε στον Τύπο ότι η Eden δεν είχε πεθάνει από καρκίνο και πνευμονία, όπως εκείνη επιθυμούσε να γίνει γνωστό, αλλά από πνευμονία που προκλήθηκε από AIDS.

*Με πληροφορίες από Elpais| Tribune | Φωτογραφίες: IMDB | YouTube