Νευρική ανορεξία: Οι πρωινοί τύποι κινδυνεύουν περισσότερο

Υπάρχει σύνδεση μεταξύ του βιολογικού μας ρολογιού και της ρύθμισης της όρεξής μας; Η απάντηση είναι «ναι» και δεν περιορίζεται μόνο στις διατροφικές μας προτιμήσεις, αλλά επεκτείνει και στη ρύθμιση της διάθεσής μας, αλλά και σε μια σειρά από παθήσεις, ψυχιατρικές, νευρολογικές, γαστρεντερολογικές, ακόμη και αναπνευστικές.

Η τάση μας να είμαστε «πρωινοί» ή «βραδινοί» τύποι ξεκινά από τα γονίδιά μας για να καταλήξει σε ανάλογες συνήθειες, όμως τα πράγματα «δουλεύουν» και αντίστροφα, αν κρίνουμε ότι υπάρχει λόγος να αλλάξουμε.

Η σχετική διερεύνηση έχει αποτελέσει αντικείμενο μελετών, όμως μια νέα μελέτη από το Χάρβαρντ, το Πανεπιστήμιο του Μοντεβιδέο στην Ουρουγουάη και  το University College London, που δημοσιεύεται στο JAMA, έδειξε ότι οι «πρωινοί τύποι» κινδυνεύουν από νευρική ανορεξία περισσότερο.

Συγκεκριμένα, η μελέτη για την νευρική ανορεξία περιέλαβε 16.9992 περιστατικά και 55.525 άτομα ως ομάδα ελέγχου. Η γενετική ευθύνη για την νευρική ανορεξία συνδέθηκε με τους πρωινούς τύπους σε ποσοστό 9,61% και ανάλογα, η γενετική ευθύνη των πρωινών τύπων συνδέθηκε με τη νευρική ανορεξία σε ποσοστό 8,22%. Η σύνδεση επιβεβαιώθηκε και με δευτερεύουσες αναλύσεις.

Οι βραδυνοί τύποι συνδέονται περισσότερο με βουλιμικά επεισόδια

Υπάρχει αμφίδρομη σύνδεση στη σχέση μεταξύ των κιρκάδιων ρυθμών και των ψυχικών παθήσεων

Η γενετική ευθύνη για την αϋπνία συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο για νευρική ανορεξία αν και ανάλυση ευαισθησίας έδειξε πολλαπλές επιδράσεις των γονιδίων που σχετίζονται με την αυπνία.

Ταυτόχρονα όμως, η βαθμολόγηση του κινδύνου από πολλαπλά γονίδια που σχετίζονται με την νευρική ανορεξία συνδέθηκε με οργανική ή επίμονη αυπνία σε ποσοστό 10% περίπου βάσει ανάλυσης δεδομένων από 47.082 συμμετέχοντες μέσω της Βιοτράπεζας Mass General Brigham (MGB), μέσης ηλικίας 60,4 ετών (με απόκλιση 17 ετών). Η νευρική ανορεξία δεν συνδέθηκε με άλλα προβλήματα ύπνου.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, δείχνουν ότι σε αντίθεση με άλλες ψυχομεταβολικές παθήσεις, η νευρική ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή που αφορά τους πρωινούς τύπους και επιβεβαιώνουν περαιτέρω ευρήματα που εμπλέκουν την αϋπνία με τη νευρική ανορεξία. Οι ίδιοι πρόσθεσαν ότι αναμένονται μελλοντικές μελέτες σε διαφορετικούς πληθυσμούς και με υποτύπους νευρικής ανορεξίας.

Ο κιρκάδιος ρυθμός

Το κιρκάδιο ρολόι είναι το εσωτερικό βιολογικό σύστημα που παράγει τις καθημερινές διαδικασίες ολόκληρου του 24ώρου που ονομάζονται κιρκάδιοι ρυθμοί.

Αυτοί επηρεάζουν ένα ευρύ φάσμα της ανθρώπινης φυσιολογίας, όπως την θερμοκρασία του σώματος και τα μοντέλα ύπνου και αφύπνισης.

Πρωινός ή βραδινός τύπος;

Ο χρονότυπος του καθενός μας, αν είμαστε δηλαδή πρωινοί ή βραδινοί τύποι, είναι ο συσχετισμός των κιρκάδιων ρυθμών και της τάσης του ατόμου να πραγματοποιεί τις δραστηριότητές του και να κοιμάται νωρίς ή αργά, ενώ συνδέεται και με ψυχολογικές, νευρολογικές, γαστρεντερικές και αναπνευστικές παθήσεις.

Υπάρχει αμφίδρομη σύνδεση στη σχέση μεταξύ των κιρκάδιων ρυθμών και των ψυχικών παθήσεων. Για παράδειγμα, υπάρχει μια τάση των βραδινών τύπων για κατάθλιψη και σχιζοφρένεια. Αντίστοιχα, η διπολική διαταραχή, η αγχώδης διαταραχή και η σχιζοφρένεια, από την έναρξή τους, καταλήγουν σε αλλαγή των ρυθμών στα βασικά γονίδια που ορίζουν το ρολόι μας. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι παρεμβάσεις που στοχεύουν το κιρκάδιο σύστημα όπως η θεραπεία με έντονο φως να θεωρούνται σημαντικές θεραπείες.

Διατροφικές διαταραχές

Υπάρχουν επίσης αποδείξεις που συνδέουν το κιρκάδιο σύστημα με διατροφικές διαταραχές και το συνδέουν πρωταρχικά με τη βουλιμία στους βραδινούς τύπους, ευθυγραμμίζοντάς τους όμως και με άλλες ψυχικές διαταραχές.

Χαρακτηριστικά γενικά υγιών ενηλίκων που είναι βραδινοί τύποι, συνδέονται με συναισθηματική υπερφαγία, βραδινά γεύματα και παρορμητικότητα, υποστηρίζοντας τις βουλιμικές τους συμπεριφορές.

Παρόλα αυτά όμως, η σχέση του κιρκάδιου συστήματος με την νευρική ανορεξία, παραμένει άγνωστη.

Αυξημένη θνησιμότητα

Η νευρική ανορεξία αποτελεί σημαντική διατροφική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από σημαντικούς περιορισμούς στην τροφή, σημαντική απώλεια βάρους και έντονο φόβο για λήψη βάρους, καταλήγοντας να εμφανίζει από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας των ψυχιατρικών παθήσεων.

Δεδομένα έχουν υποδείξει ήδη το ρόλο του κιρκάδιου ρολογιού, συνδέοντας π.χ. την τάση των πρωινών τύπων να έχουν μειωμένη όρεξη με πρωινή ανορεξία, σε αντίθεση με τους βραδυνούς τύπους που η απογευματινή υπερφαγία συνδέεται με το σύνδρομο του φαγητού τη νύχτα.

Αντίστοιχα, η αυπνία τις πολύ πρωινές ώρες σε ανθρώπους με νευρική ανορεξία είναι ενδεικτική για διαταραχές στους κύκλους του ύπνου. Παραμένει άγνωστο όμως από πού προέρχεται αυτή η σύνδεση και αν για την επίδραση αυτή υπάρχει συγκεκριμένη αιτία ή εμπλέκεται η παθοφυσιολογία της διάθεσης και του άγχους που συχνά «συντονίζονται» με την νευρική ανορεξία.