Ο Πικάσο δίνει τη σκυτάλη στον Νταλί

To 2023 μετρούσε 50 χρόνια από τον θάνατο του Πικάσο, έναν από μεγαλύτερους εκπροσώπους της «Ισπανικότητας», που δεν αγάπησαν οι «Φρανκικές» αρχές. Η Γερτρούδη Στάιν μίλησε το 1938 για έναν «οριενταλιστή» Πικάσο, που ενσαρκώνει το γνωστό ισπανικό ταμπεραμέντο, που είχε συναρπάσει τους Γάλλους συγγραφείς και καλλιτέχνες πριν από τον Μανέ. Με άλλα λόγια, ο Πικάσο ήταν «εξωτικός», ένας ma non troppo εκπρόσωπος της χώρας παρόμοιος με την καμπάνια που κατασκευάστηκε από το Βασιλικό Συμβούλιο Τουρισμού, το 1929: «Η άνεση της Ευρώπης / η πληθωρικότητα της Αφρικής / σας περιμένουν στην Ισπανία».

Αυτός ο συνδυασμός έχει στοιχειώσει την κλισέ εικόνα του «ισπανικού Πικάσο».

«Από τις ταυρομαχίες μέχρι το ασίγαστο πάθος, όπως τονίζεται στο έντονο προφίλ του καλλιτέχνη στο περιοδικό Life το 1968, πάντα συνδεδεμένος με την ισπανική τέχνη και ποίηση, ο Πικάσο έχει ενσωματώσει μια συγκεκριμένη λαχτάρα που εκφράστηκε κατά την επαναλειτουργία του Μουσείου Πικάσο του Παρισιού, το 2015, από τον τότε πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας, Φρανσουά Ολάντ: “Ο Πάμπλο Πικάσο, ο Ισπανός, ο ρεπουμπλικανός, ο κομμουνιστής, είναι το καμάρι της Γαλλίας”» όπως γράφει σχετικό άρθρο στην El País.

«Ο Νταλί είναι η διασημότητα και Πικάσο ο δημιουργός, ο Νταλί είναι ο χαρακτήρας και Πικάσο ο καλλιτέχνης»

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Pablo Picasso (@pablopicasso_arty)

Και όμως, η Γαλλία άργησε να επανακτήσει τον Πικάσο

Καταδιωκόμενος ως αναρχικός, αποκλεισμένος από δημόσιες συλλογές για δεκαετίες, με διάφορες αποτυχημένες προσπάθειες να αποκτήσει τη γαλλική υπηκοότητά του… Ο καλλιτέχνης που γεννήθηκε στη Μάλαγα ήταν τόσο πολύ αλλοδαπός όσο οι χαρακτήρες του τσίρκου ή οι μποέμ ήρωες στο χαρακτικό του The Frugal Meal.

Παρ’ όλα αυτά, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι στην Ισπανία, ο Πικάσο θεωρείται ως «πολύ Γάλλος», ένας χαρακτήρας του New Wave μέσα στη μαρινιέρα του, την οποία μαρινιέρα η Chanel την έκανε trademark στη μόδα.

«Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ο χειρισμός αυτών των αμφιβολιών από τον Πικάσο, η εσκεμμένη υιοθέτηση κάθε στερεότυπου από αυτόν στην προσωπικότητά του, η οποία, όπως και το έργο του, μαστίζεται από μείγματα και σβησίματα» συνεχίζει το άρθρο στην El País.

«Ο Νταλί είναι η διασημότητα και Πικάσο ο δημιουργός, ο Νταλί είναι ο χαρακτήρας και Πικάσο ο καλλιτέχνης. Οι υπερασπιστές του Πικάσο περιφρονούν αυτούς του Νταλί, κάνοντας έκκληση στην τέλεια δικαιολογία: Ο Πικάσο ήταν ένας ρεπουμπλικάνος ήρωας και ο Νταλί ένας κοσμικός συντηρητικός, γοητευμένος από τα χρήματα και τη φήμη».

Photo: Wikimedia Commons

Την εποχή των διεκδικήσεων

Ωστόσο, αυτή η πόλωση -λέξη της μόδας- είναι ένα άλλο είδος σκηνογραφίας, και ίσως και οι δύο καλλιτέχνες να μοιράζονται περισσότερα από αυτά που η κανονική ιστορία -όπως ερμηνεύεται από κάθε μεριά- θα μας έκανε να πιστέψουμε. Τόσο οι εξαιρετικοί ζωγράφοι όσο και οι καλλιτέχνες, ήταν προσωπικότητες της επικαιρότητας από επιλογή, δεδομένου ότι ελέγχανε την ιστορία μέσω της δημιουργικής αφήγησης.

«Θα είχε ενδιαφέρον να ξανασκεφτούμε τον Νταλί από τις Me Too και τις ΛΟΑΤΚΙ+ οπτικές, οι οποίες έχουν διαπνεύσει τόσες πολλές αρνητικές συζητήσεις για τον Πικάσο, γιατί σε αυτό το σημείο το βιογραφικό του Καταλανού είναι άψογο, μεταξύ του García Lorca, της ανδρόγυνης Amanda Lear και της μεγάλης αγάπης του, Gala, την οποία όχι μόνο ζωγράφισε. Μοιράστηκε μαζί της τα «καλύτερά του έργα», χτίζοντας την πιο queerest caper, μια ορισμένη ρευστή ταυτότητα σε μια υπογραφή από ένα μόνο άτομο: τον Gala Salvador Dalí. Επιπλέον, στο ίδιο πνεύμα, ο ίδιος ο Νταλί ανακοίνωσε ότι στο μέλλον, τα πράγματα δεν θα είναι ποτέ τα ίδια» σχολιάσει εύστοχα η Estrella Diego στο άρθρο της στην El País και εξηγεί:

«Ίσως η γοητεία του με το μέλλον είναι αυτό που τον οδήγησε να ενδιαφερθεί τόσο νωρίς για το DNA. Θυμάμαι τον έβλεπα στην τηλεόραση στην παιδική μου ηλικία, όταν υπήρχε μόνο ένα κανάλι με το μουστάκι του, να μιλάει για μοριακές δομές. Οι περισσότεροι τον πήραν για αστείο: Άλλη μια καλλιτεχνική εκκεντρικότητα. Σε αυτήν την ασπρόμαυρη Ισπανία, ο Νταλί μιλούσε για το μέλλον, και αναρωτιέμαι τώρα αν ήταν η μορφή της εξέγερσής του εναντίον των κατεστημένων. Σε θέματα που σχετίζονται με την επιστήμη, ο Νταλί ήταν πολύ μπροστά από τους τηλεθεατές, συμπεριλαμβανομένου του Πικάσο, σχεδόν σίγουρα.

»Ίσως η ανάμνηση του Νταλί θα χρησιμεύσει για να επανεξετάσει κανείς την εξαιρετική του επικαιρότητα: Πώς σε εκείνη την τηλεοπτική συνέντευξη, μιλούσε για κάτι θεμελιώδες που είχε διαισθανθεί και που αργότερα θα γέμιζε τη συζήτηση και το έργο τόσων πολλών καλλιτεχνών -το πάθος για την επιστήμη».

O Νταλί μιλάει για τον Πικάσο 

*Με στοιχεία από elpais.com