ΗΠΑ: Γιατί ψάχνουν πρυτάνεις εναγωνίως τα πρωτοκλασάτα Πανεπιστήμια

Ο Γάλλος κωμικός Pierre Dac έλεγε κάποτε, πως «είναι εύκολο να βρεις βελόνα στ’ άχυρα. Κάψε τ’άχυρα». Στις ΗΠΑ όμως, ίσως να… «καίγεται» και η βελόνα αυτές τις μέρες.

Σχεδόν δύο δεκαετίες πριν, ένας πρύτανης αμερικανικού πανεπιστημίου έμενε στο πόστο σχεδόν 9 χρόνια, ωστόσο πλέον είναι ζήτημα να αντέξει 6. Τι συμβαίνει και η αφρόκρεμα της αμερικανικής ακαδημίας, ψάχνει με το δίκανο ανθρώπους με περγαμηνές για να κάτσουν στο τιμόνι;

Τα πρόσφατα παραδείγματα παραιτήσεων πρυτάνεων είναι πράγματι ανησυχητικά. Το καλοκαίρι του 2023 παραιτήθηκε ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ Μαρκ Τεσιέ-Λαβίν. Το Πανεπιστήμιο του Γέηλ, ήδη από το φθινόπωρο του 2023, ψάχνει πρύτανη, μετά την απόφαση του Peter Salovey να παραιτηθεί και να επιστρέψει στη διδασκαλία.

Το πλέον πρόσφατο και τρανταχτό παράδειγμα είναι αυτό της αφροαμερικανίδας Claudine Gay, η οποία παραιτήθηκε από τη πρυτανεία του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ μετά τις κατηγορίες για δήθεν αντισημιτισμό, με φόντο τον βομβαρδισμό της Λωρίδας της Γάζας από τα στρατεύματα κατοχής του Ισραήλ.

Σύμφωνα, λοιπόν με ρεπορτάζ της The Wall Street Journal, ενώ πολλοί πρυτάνεις συνταξιοδοτούνται ή παραιτούνται κάθε χρόνο, ωστόσο, είναι σπάνιο τόσα πολλά έγκριτα ερευνητικά πανεπιστήμια να αναζητούν ταυτόχρονα αντικαταστάτες.

Δύο φαίνεται να είναι κυρίως οι λόγοι που δεν «αντέχεται» σήμερα για πολύ η δουλειά του πρύτανη στις ΗΠΑ: οι πολιτικές πιέσεις και ο όγκος εργασίας.

Πολωμένο πολιτικό κλίμα

Ειδικότερα, το 2022, οι πρόεδροι όλων των τύπων σχολείων είχαν στη θέση τους κατά μέσο όρο 5,9 χρόνια, σε σύγκριση με 8,5 χρόνια το 2006, σύμφωνα με το Αμερικανικό Συμβούλιο για την Εκπαίδευση (ACE).

Αυτό μπορεί να σχετίζεται με το γεγονός ότι πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα ολοένα και πιο πολωμένο πολιτικό κλίμα, αναφέρει η δημοσιογράφος της The Wall Street Journal, Melissa Korn.

H πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και κοσμήτορας της Σχολής Τεχνών και Επιστημών Claudine Gay (REUTERS/Brian Snyder).

Ενδεικτικά, η πρώην πρύτανης του Vassar College και διευθύνουσα σύμβουλος σήμερα της Ithaka S+R, Κάθριν Μοντ Χιλ, , είπε ότι οι πολιτικοί διχασμοί άρχισαν να επηρεάζουν περισσότερο τη δουλειά της προς το τέλος της θητείας της. «Το να είσαι μέρος του εθνικού πολιτικού τοπίου έχει περιπλέξει τη δουλειά», είπε ο Χιλ. «Αυτό που συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο δεν σταματάει στις πύλες του κολεγίου».

Σήμερα, λέει ο Μπιλ Φανκ, οι πρυτάνεις«φέρουν τη σημαία για την τριτοβάθμια εκπαίδευση» σε μια ευαίσθητη στιγμή. Συντηρητικοί ακτιβιστές και πολιτικοί παίρνουν τα εύσημα για την εκδίωξη των προέδρων του Χάρβαρντ και του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια τον Δεκέμβριο του 2023, αξιώνοντας μια ευρύτερη αναμόρφωση των κολεγίων σε εθνικό επίπεδο.

Την ίδια στιγμή δε, τα πρωτοκλασάτα ιδρύματα καταγγέλλονται για τη συσσώρευση δωρεών πολλών δισ. δολ., καθώς και για την προσήλωση στη διαφορετικότητα και την τάση τους σε πιο φιλελεύθερες θέσεις, αποκλείοντας τις συντηρητικές φωνές. Εν τω μεταξύ, πολλοί Αμερικανοί έχουν αρχίσει να αμφιβάλλουν εάν ένα πτυχίο εξακολουθεί να είναι μια καλή επένδυση.

Χρειάζονται πολλά ταλέντα, όχι τόσο ακαδημαϊκά

Πέραν της πολιτικής διάστασης, όμως, το να φέρεις βόλτα ένα αμερικανικό πανεπιστήμιο, είναι μια δουλειά που έχει δυσκολέψει πολύ.

Ο Μπιλ Φανκ, ιδρυτής της εταιρείας αναζήτησης στελεχών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης R. William Funk & Associates, παρομοίασε τη θέση ενός πρύτανη με επαγγελματία συλλογής εράνων και στέλεχος δημοσίων σχέσεων σε συνδυασμό με τον δήμαρχο μιας πόλης.

Οι πρυτάνεις λένε ότι η συγκέντρωση κεφαλαίων καταλαμβάνει πλέον περίπου το 40% του χρόνου τους το οποίο ανεβαίνει όταν το επιβάλουν οι συνθήκες. Οι καθημερινές ακαδημαϊκές λειτουργίες αναλαμβάνονται γενικά από τον καθηγητή και τους κοσμήτορες των κολεγίων, παρά από τον πρύτανη, καθιστώντας την θέση του πιο εξωστρεφή.

Οι πρυτάνεις καλούνται να τα βγάλουν πέρα με αποφοίτους, επιχειρηματίες και πολιτικούς που όλοι θέλουν να έχουν λόγο, ενώ παράλληλα πρέπει να διαχειρίστούν καθηγητές, προσωπικό και φοιτητές. Σύμφωνα με τον Φανκ, οι πρυτάνεις έχουν να αντιμετωπίσουν πολλές ομάδες δυσαρεστημένων μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας με πολλές αποφάσεις τους να κριτικάρονται άσχημα. «Είναι ένα τόσο διαφορετικό περιβάλλον στην τριτοβάθμια εκπαίδευση», είπε ο Φανκ. «Δεν είναι εντολή και έλεγχος. Είναι η οικοδόμηση συναίνεσης, που οδηγεί τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα, όχι να τους υπαγορεύουν».

Προσέξτε τι λέτε και πως… οδηγείτε

Επιπλέον, όπως αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα, μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές την τελευταία δεκαετία είναι το πόση σημασία δίνει ο κόσμος στο τι λένε και κάνουν οι κεφαλές αυτών των ιδρυμάτων. Ένα ατυχές σχόλιο στη διάρκεια ενός δείπνου με δωρητές ή μια γκάφα σε μια συνάντηση στο ίδρυμα μπορεί να καταλήξει αναρτημένο στο διαδίκτυο μέσα σε λίγα λεπτά. «Κυριολεκτικά όλα όσα λέτε και κάνετε είναι πολύ πιο ορατά στο κοινό από ό,τι ήταν ποτέ πριν», δήλωσε ο Ρόντερικ ΜακΝτέιβις, διευθύνων σύμβουλος και διευθύνων σύμβουλος της AGB Search.

Μέχρι σήμερα οι επιτροπές αναζήτησης θεωρούσαν ότι οι υποψήφιοι είχαν ήδη ελεγχθεί σε προηγούμενα στάδια της καριέρας τους για το… ποιόν του. Ωστόσο, πλέον δεν παίρνουν τέτοιο ρίσκο σύμφωνα με το αμερικανικό δημοσίευμα.

Υπάρχει μια τάση να ενισχύονται οι έλεγχοι όσον αφορά το ιστορικό τους για καταγγελίες για σεξουαλική ή ακαδημαϊκή ανάρμοστη συμπεριφορά, οικονομικές περιπέτειες διακανονισμούς, ακόμα και αναφορές για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ.

Διαχειριστές, όχι ακαδημαϊκοί

Ωστόσο, οι πρυτάνεις δεν αντέχουν τόσο πολύ στη δουλειά όσο άλλοτε. «Πολλές από τις εργασίες που κάνετε ως πρύτανης δεν είναι πραγματικά ακαδημαϊκά προσανατολισμένες», είπε ο ΜακΝτέιβις.

Έτσι, πλέον τα πανεπιστημιακά συμβούλια εξετάζουν τακτικά υποψηφίους εκτός ακαδημαϊκής κοινότητας, όπως κυβερνητικούς ή εταιρικούς ηγέτες που έχουν εμπειρία με τη συγκέντρωση κεφαλαίων ή τη διαχείριση πολύπλοκων οργανισμών.

Τα πιο γνωστά αμερικανικά πανεπιστήμια δεν χρησιμοποιούσαν γενικά εξωτερικές εταιρείες αναζήτησης όταν αναζητούν νέο πρόεδρο και έχουν την τάση να βρίσκουν κατάλληλα άτομα από μέσα.

Η Τζανέτ Ναπολιτάνο, πρώην κυβερνήτης της Αριζόνα και γραμματέας του Τμήματος Εσωτερικής Ασφάλειας, ήταν πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια από το 2013 έως το 2020 και ο Mitch Daniels, πρώην κυβερνήτης της Ιντιάνα, ηγήθηκε του Πανεπιστημίου Purdue από το 2013 έως το 2022. «Μπορείτε να πείτε ότι αυτά τα άτομα έχουν δεξιότητες που δεν βρίσκονται απαραιτήτως εύκολα στην ακαδημία», είπε ο Φανκ.

Η διαδικασία αναζήτησης πρύτανη μπορεί να είναι αργή, μερικές φορές διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες σε κορυφαία ιδρύματα  με πρόθυμους υποψηφίους. Κάθε ένα από τα μεγάλα αυτά πανεπιστήμια, αναζητούν ανθρώπους για τις μοναδικές τους ανάγκες, αλλά δεν είναι πλέον μια εύκολη υπόθεση.