Rio Tinto: Εκκίνηση με 27 χρόνια καθυστέρηση για το μεγαλύτερο μεταλλευτικό έργο

Το μεγαλύτερο μεταλλευτικό έργο στον κόσμο, που περιλαμβάνει εξόρυξη σιδηρομεταλλεύματος σε συνδυασμό με τη δημιουργία σιδηροδρομικών γραμμών και λιμανιού αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μια απομακρυσμένη γωνιά της δυτικής Αφρικής, αναμένεται να ξεκινήσει φέτος μετά από 27 χρόνια αναμονής που συνοδεύτηκαν από αναποδιές, σκάνδαλα και πολλές ψευδείς αναγνώσεις.

Η εισηγμένη στο Ηνωμένο Βασίλειο Rio Tinto εξασφάλισε για πρώτη φορά άδεια έρευνας στα βουνά Σιμαντού στη νοτιοανατολική Γουινέα, 550 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, στα παράλια της χώρας, το 1997. Από τότε η χώρα των 13 εκατομμυρίων κατοίκων βίωσε δύο πραξικοπήματα, τέσσερις αρχηγούς κρατών και τρεις προεδρικές εκλογές.

Τα μέρη θα συγχρηματοδοτήσουν την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής μήκους 552 χιλιομέτρων

Σε αυτό το διάστημα, η Rio Tinto είχε έξι διευθύνοντες συμβούλους, έχασε τη μισή άδεια, διεξήγαγε μακρόχρονες δικαστικές διαμάχες με διάφορους εταιρικούς αντιπάλους, διευθέτησε κατηγορίες διαφθοράς με τις αμερικανικές αρχές ενώ προσπάθησε ακόμη και να εγκαταλείψει εντελώς το έργο, μόνο που η πώληση χάλασε.

Τελικά, το 2024, μόλις οι κρατικοί Κινέζοι εταίροι της Rio Tinto λάβουν την τελευταία έγκριση από το Πεκίνο, η αγγλοαυστραλιανή μεταλλευτική εταιρεία σκοπεύει να δώσει το εναρκτήριο λάκτισμα για το πιο περίπλοκο έργο στην ιστορία της.

«Δεν υπάρχει τίποτε αντίστοιχο αυτής της κλίμακας και αυτού του μεγέθους», δήλωσε ο Μπολντ Μπατάρ της Rio Tinto στους Financial Times σε πρόσφατη συνέντευξή του. Αν και επισήμως είναι επικεφαλής της επιχείρησης χαλκού, τα τελευταία επτά χρόνια ο Μπατάρ είναι το στέλεχος που είναι υπεύθυνο για την προώθηση των πολύπλοκων εμπορικών συμφωνιών του έργου.

Πολύ ακριβό για να το αναπτύξει μόνη της μια μεταλλευτική, το έργο αποτελεί πλέον σύμπραξη μεταξύ της Rio Tinto, της κυβέρνησης της Γουινέας και τουλάχιστον επτά άλλων εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων πέντε από την Κίνα.

Τι περιλαμβάνει το σχέδιο

Η Rio Tinto θα κατασκευάσει ένα ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος – γνωστό ως έργο Simfer – σε συνεργασία με μια κοινοπραξία με επικεφαλής τη μεγαλύτερη παραγωγό αλουμινίου στον κόσμο, την Chinalco.

Ένα δεύτερο ορυχείο – γνωστό ως έργο WCS – θα κατασκευαστεί από την Baowu, τον μεγαλύτερο παραγωγό χάλυβα στον κόσμο, σε συνεργασία με κοινοπραξία υπό την ηγεσία της Winning International Group με έδρα τη Σιγκαπούρη.

Ταυτόχρονα, τα μέρη θα συγχρηματοδοτήσουν την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής μήκους 552 χιλιομέτρων που θα καμπυλώνει μέσα από το ορεινό εσωτερικό της Γουινέας προς τη θάλασσα και την ανάπτυξη ενός λιμανιού βαθέων υδάτων στις ακτές του Ατλαντικού.

Η Rio Tinto και η κοινοπραξία Chinalco πρέπει επίσης να χρηματοδοτήσουν μια πρόσθετη σιδηροδρομική διακλάδωση 70 χιλιομέτρων για τη σύνδεση του ορυχείου με την κύρια γραμμή. Το μερίδιο της Rio Tinto στο συνολικό κόστος προβλέπεται να ανέλθει σε 6,2 δισ. δολάρια, ποσό μεγαλύτερο από το σύνολο των ετήσιων κεφαλαιουχικών δαπανών της εταιρείας σε ορισμένα από τα τελευταία πέντε χρόνια.

Οι δυσκολίες και οι προοπτικές

Πριν από επτά χρόνια, μετά από μια σειρά προβλημάτων, η Rio Tinto επεδίωξε να αποχωρήσει από το έργο, συμφωνώντας να πουλήσει το μερίδιό της στην Chinalco για έως και 1,3 δισ. δολάρια. Τελικά η κυβέρνηση του Πεκίνου, που πρέπει να εγκρίνει τις ξένες επενδύσεις και τις εκποιήσεις από κρατικές επιχειρήσεις, δεν ενέκρινε ποτέ τη συμφωνία και το έργο παρέμεινε απλά ένα σχέδιο της Rio Tinto.

Η διαφορά μεταξύ του 2016 και του σήμερα είναι ότι το υψηλής ποιότητας μετάλλευμα του Σιμαντού είναι τώρα ακόμη πιο ελκυστικό, δεδομένης της ανάγκης για την απαλλαγή από τον άνθρακα στην παραγωγή χάλυβα, σύμφωνα με τον Μπατάρ.

Η διαδικασία χαλυβουργίας, η οποία συνήθως χρησιμοποιεί οπτάνθρακα για την παραγωγή σιδήρου από το μετάλλευμα σε υψικαμίνους και στη συνέχεια τη μετατροπή του σε χάλυβα, παράγει περίπου το 8% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Για να μειωθούν οι εκπομπές, η βιομηχανία διερευνά εναλλακτικές προσεγγίσεις, όπως η τεχνολογία άμεσης αναγωγής του σιδήρου, στην οποία το μετάλλευμα επεξεργάζεται με υδρογόνο και μονοξείδιο του άνθρακα, αντί για οπτάνθρακα (κοκ). Τέτοιες διεργασίες απαιτούν σιδηρομετάλλευμα υψηλής ποιότητας, το οποίο είναι όλο και πιο δύσκολο να βρεθεί σε μεγάλες ποσότητες.

Το μετάλλευμα που σχεδιάζει να εξορύξει η Rio Tinto από το Σιμαντού έχει μέση περιεκτικότητα σε σίδηρο μεγαλύτερη από 65%, από τα υψηλότερα στον κόσμο. Ο Μπατάρ το αποκαλεί «χαβιάρι του σιδηρομεταλλεύματος».

Το Σιμαντού έχει τη δυνατότητα να συμβάλει στην απαλλαγή της κινεζικής χαλυβουργίας από τον άνθρακα, δήλωσε ο Μπατάρ. «Ένα μέρος του σώματος του μεταλλεύματος που εξετάζουμε είναι πολύ κατάλληλο, πιστεύουμε, για σίδηρο άμεσης αναγωγής», πρόσθεσε. «Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγεί από τον άνθρακα η χαλυβουργία παγκοσμίως είναι να απαλλαγεί από τον άνθρακα η Κίνα».

Σημειώνεται ότι η Κίνα παρήγαγε 1 δισ. τόνους χάλυβα το 2022, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση Χάλυβα. Ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός, η Ινδία, παρήγαγε 154 εκατ. τόνους.

Ο πολιτικός παράγοντας

Τα έργα εδάφους έχουν ήδη ξεκινήσει κατά μήκος του σιδηροδρομικού διαδρόμου και μόλις το Πεκίνο εγκρίνει την επένδυση της Chinalco, η Rio Tinto σχεδιάζει να ξεκινήσει την κατασκευή του ορυχείου. Το πρώτο μετάλλευμα αναμένεται να αποσταλεί το 2025, με πλήρη παραγωγή 60 εκατ. τόνων ετησίως έως το 2028, που αντιπροσωπεύει περίπου το 5% της παγκόσμιας αγοράς σιδηρομεταλλεύματος στη θάλασσα.

Για να προστεθεί ένας ακόμα παράγοντας στην πολυπλοκότητα του έργου, η Γουινέα βρίσκεται υπό στρατιωτική διακυβέρνηση από το 2021, όταν μια χούντα με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Μαμαντί Ντουμπούβα εκδίωξε τον Άλφα Κοντέ με πραξικόπημα, αφού ο εν ενεργεία υπουργός άλλαξε το σύνταγμα για να διεκδικήσει τρίτη θητεία.

Ο Μπατάρ δεν επηρεάστηκε από την πολιτική. «Δραστηριοποιούμαστε στη Γουινέα για πάνω από 50 χρόνια, μέσω διαφόρων κυβερνήσεων και διαφόρων μορφών κυβερνήσεων. Υπάρχει μια ισχυρή κληρονομιά θεσμικής μνήμης και δέσμευσης για την τήρηση των συμβολαίων που είχαν οριστεί», δήλωσε ο Μπατάρ στους Financial Times.