Πληθωρισμός: H αναθέρμανση και οι προβλέψεις για το 2024

Ξαναθερμαίνεται ο πληθωρισμός σε Ελλάδα και ευρωζώνη μέσα σε ένα ταραγμένο γεωπολιτικό περιβάλλον, το οποίο είναι σε θέση να πυροδοτήσει νέες εκρήξεις τιμών. Με τους δύο πολέμους στη γειτονιά μας να βρίσκονται σε εξέλιξη και τους Χούθι να προκαλούν πολλαπλά προβλήματα στην Ερυθρά Θάλασσα, ήτοι και στην εφοδιαστική αλυσίδα, επανέρχονται τα ερωτήματα σε σχέση με το πότε θα φανεί στον ορίζοντα ο έλεγχος της ακρίβειας. Τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι δεν έχουμε ξεμπερδέψει με το φαινόμενο, παρά το ότι ορισμένες πλευρές προέβλεπαν μια τάση αποκλιμάκωσης.

Πλέον, φαίνεται ορατό το ενδεχόμενο να παραμείνει πάνω από το όριο της ΕΚΤ (2%) όχι μόνο φέτος, αλλά και το 2025, κάτι που θα δοκιμάσει ακόμη περισσότερο τις αντοχές των πολιτών. Ιδίως μάλιστα, εάν προκύψουν νέα γεωπολιτικά ζητήματα που θα επιδεινώσουν την κατάσταση. Για την Ελλάδα, η κυβέρνηση της ΝΔ έχει προβλέψει ότι η αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή θα κινηθεί στο 2,6% για φέτος, ενώ υπάρχουν και πιο δυσοίωνες προβλέψεις, οι οποίες τοποθετούν τον πήχη πιο κοντά στο 3%, κάτι που -εάν ισχύσει- θα λειτουργήσει ιδιαιτέρως επιβαρυντικά. Παράλληλα, εάν οι εξελίξεις έρθουν σε αντίθεση με τα όσα προέβλεπαν προσφάτως οι κεντρικές τράπεζες, τότε δεν αποκλείεται τα υψηλά επιτόκια να διατηρηθούν ακόμη μεγαλύτερο διάστημα στα ύψη, με τις συνέπειες να είναι τεράστιες για τους δανειολήπτες.

Πρόβλημα τα τρόφιμα

Την ίδια στιγμή, τα τρόφιμα παραμένουν ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα, καθότι η χώρα μας κατέχει τη 2η χειρότερη θέση στην ευρωζώνη από πλευράς κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ενώ την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση της ΝΔ δε δείχνει -προς ώρας- διατεθιμένη να προχωρήσει στη λήψη επιπλέον μέτρων για την ενίσχυση των εισοδημάτων ή τον περιορισμό των τιμών. Άλλωστε, καταργήθηκε το Market Pass, ενώ τόσο το «Καλάθι του Νοικοκυριού» όσο και το μέτρο με το «καρτελάκι» δεν έχουν φέρει ουσιαστικά αποτελέσματα, κάτι το οποίο ισχύει και για τα πρόστιμα σε μεγάλες εταιρείας, που ορθώς επιβάλλονται, εφόσον προκύπτουν ζητήματα. Πάντως, το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι «πρωταθλήτρια» ανατιμήσεων και σε ένα αναγκαίο αγαθό, όπως το βρεφικό γάλα αποτελεί ένα επιπλέον «καρφί» για τα όσα έχει πράξει (ή όσα δεν έχει πράξει) η κυβέρνηση της ΝΔ.

Με βάση τα στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας (εκκρεμούν τα αναλυτικά του Δεκεμβρίου), η χώρα μας κατέγραψε ποσοστό 8,9% (10,4% τον Οκτώβριο) στον δείκτη τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών για τον μήνα Νοέμβριο, ευρισκόμενη στη 2η θέση σε επίπεδο Ευρωζώνης (1η η Ισπανία με 9% και 3η η Πολωνία με 8,8%). Την ίδια στιγμή, ο μέσος όρος της Ευρωζώνης είναι στο 6,9%, ενώ της Ε.Ε. στο 6,8%. Είναι πέρα από προφανές ότι το θέμα των τροφίμων θα συνεχίσει να μας απασχολεί.

Ακρίβεια 2,5 χρόνων και έπεται συνέχεια

Από εκεί και πέρα, τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που επεξεργάστηκε ο ΟΤ δείχνουν ότι οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 30% ακριβώς, από τον Μάιο του 2021 μέχρι και τον Νοέμβριο του 2023, δείγμα της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα, με την κυβέρνηση της ΝΔ να λαμβάνει μέτρα που χαρακτηρίζονται από ανεπάρκεια.

Παράλληλα, ο γενικός δείκτης, ήτοι ο πληθωρισμός, έχει αυξηθεί κατά 16% την ίδια περίοδο, κάτι που σημαίνει ότι οι ανατιμήσεις εκτείνονται σε όλο το φάσμα της δραστηριότητας. Για αυτό και οι πολίτες αναγκάζονται να…σπάσουν τον κουμπαρά τους, προκειμένου να ανταποκριθούν στοιχειωδώς στις υποχρεώσεις που προκύπτουν, όπως αποτυπώθηκε στα πρόσφατα στοιχεία για τις καταθέσεις των πολιτών που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος.

Άλλωστε, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Circana, , οι ανατιμήσεις στα ράφια των σούπερ μάρκετ για του χρόνου υπολογίζεται ότι θα κινηθούν στο +4,5% στο σύνολο των ταχυκίνητων προϊόντων (FMCGs) από +7,3% που ήταν οι αυξήσεις το 2023. Ειδικότερα στα τρόφιμα, που αντιπροσωπεύουν το 75% του καλαθιού των καταναλωτών, προβλέπεται ότι αυξήσεις των τιμών θα ανέλθουν στο +4,6% (+7,3% το 2023), στα προϊόντα προσωπικής υγιεινής και φροντίδας θα είναι χαμηλότερες στο +4% (+7,2% το 2023), ενώ η κατηγορία που θα εμφανίσει την υψηλότερη αύξηση θα είναι τα είδη νοικοκυριού (καθαριστικά, απορρυπαντικά κ.λπ.), καθώς εκτιμάται ότι θα φτάσει στο +5,7% από +9,2% το 2023.

Τα επιμέρους «συστατικά»

Αναφορικά με τα τελευταία στοιχεία, ο πληθωρισμός έφτασε στο 3,7% τον Δεκέμβριο από 2,9% τον Νοέμβριο, 3,8% τον Οκτώβριο και 2,4% τον Σεπτέμβριο, κάτι που συνεπάγεται ότι δημιουργείται νέα δυναμική ανόδου. Με βάση τα προσωρινά δεδομένα της Eurostat (θα ανακοινωθούν και τα τελικά κατά τις επόμενες ημέρες), το κόστος της ενέργειας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε μειούμενο και τον Δεκέμβριο, αν και αυτό έγινε με πιο αργό ρυθμό, καθώς από το -7,2% του Νοεμβρίου «κατέβηκε» στο -4%. Μεγάλο ζήτημα παραμένει το κόστος των τροφίμων, καθώς ο δείκτης «τρόφιμα, αλκοόλ και καπνός» σημείωσε αύξηση της τάξης 7,6%. Στους επιμέρους κλάδους, επιτάχυνση παρατηρήθηκε και στις υπηρεσίες κατά 3,6% από 2,4%. Στα βιομηχανικά αγαθά σημειώθηκε επιβράδυνση κατά 2,6% από 3,4%. Ακόμη, άνοδος σημειώθηκε και στον δείκτη του δομικού πληθωρισμού, δηλαδή εξαιρουμένων ενέργειας, τροφίμων, αλκοόλ και καπνού, όπου ανήλθε σε 3,3% από 2,8%.

Πηγή ΟΤ