Μικρές και μεγάλες συγκρούσεις που ήρθαν για να μείνουν

Οι θεατές έχουν λάβει τις θέσεις τους, οι πρωταγωνιστές έχουν ανέβει στο ρινγκ, το κουδούνι έχει χτυπήσει: πριν από λίγες μέρες τσουγκρίσαμε τα ποτήρια μας ελπίζοντας το 2024 να είναι λίγο καλύτερο από το 2023, όμως η νέα κανονικότητα επιβάλλει νέες κόντρες. Ή συγκρούσεις διαρκείας, μεγαλύτερες ή μικρότερες, από αυτές που έχουν κάνει δειλά δειλά την εμφάνισή τους και τώρα ήρθαν για να μείνουν, να διαμορφώσουν τους υπόλοιπους δώδεκα μήνες. Τρία, δύο, ένα – ποιος θα νικήσει;

 Νεοσυντηρητικοί Vs Δικαιωματιστών

Αυτές τις μέρες στην Ελλάδα όλοι έχουν άποψη για το δικαίωμα των ομόφυλων ζευγαριών στο πολιτικό γάμο και την τεκνοθεσία. Σε όλη την Ευρώπη αντίστοιχα θέματα ατομικών δικαιωμάτων, από την ισότητα έως την αναπαραγωγική ελευθερία, ζητήματα μεταναστευτικής πολιτικής και σεβασμού στη διαφορετικότητα συζητιούνται ως απειλή για τον δυτικό τρόπο ζωής.

Πριν από λίγες μέρες, ελληνίδα ιδιοκτήτρια καταστήματος απέλυσε τη μαύρη υπάλληλό της γιατί θεωρούσε τα ράστα μαλλιά της «βρώμικα», ένα μικρό κορίτσι που βρέθηκε στο Σύνταγμα την Παραμονή Πρωτοχρονιάς συζητήθηκε για την απόχρωση του δέρματός του, ενώ η ροζ ελληνική σημαία – έργο τέχνης με σεντόνια δολοφονημένων γυναικών στο ελληνικό προξενείο της Νέας Υόρκης θεωρήθηκε «προσβολή εθνικού συμβόλου». Στην πραγματικότητα, το ντιμπέιτ ανάμεσα σε μια νέα μορφή συντηρητικών και στους δικαιωματιστές έχει ήδη ξεκινήσει.

Ευρώπη Vs Εθνικιστών

Η τελευταία εκλογική αναμέτρηση ενός μεγάλου κύκλου γεμάτου κάλπες ίσως είναι η πιο κρίσιμη. Μπορεί στην Ελλάδα να πιστεύουμε (λανθασμένα) πως το καλοκαίρι δεν κρίνεται η πορεία της χώρας, όμως η διαμόρφωση των νέων συσχετισμών στις Βρυξέλλες είναι εξίσου καθοριστικής σημασίας για το μέλλον της Ένωσης.

Ειδικά όταν οι δημοσκοπήσεις και τα πρόσφατα αποτελέσματα εθνικών εκλογών δείχνουν άνοδο των εθνικιστικών ρευμάτων και των ευρωσκεπτικιστών που αμφισβητούν την ουσία της ύπαρξής της – στην τελευταία πρόβλεψη του Europe Elects, η ακροδεξιά ευρωομάδα αυξάνει τη δύναμή της κατά 20 έδρες. Η ψήφος του 2024 έχει την ίδια σημασία με αυτή του 2023, κι ας μη στέλνουμε βουλευτές στο Σύνταγμα αλλά στο Στρασβούργο.

Λάνθιμος Vs Οπενχάιμερ

Οταν άνοιγαν τα φώτα στην κινηματογραφική αίθουσα, όσοι παρακολούθησαν την τρίωρη, καλοκουρδισμένη ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν για τον πατέρα της ατομικής βόμβας με κομμένη την ανάσα δήλωναν βέβαιοι πως ο αμερικανός σκηνοθέτης έχει στο τσεπάκι το Οσκαρ Σκηνοθεσίας. Λογάριαζαν χωρίς έλληνα ξενοδόχο: το «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου ήταν ελάχιστα μικρότερο σε διάρκεια, αλλά εντελώς καινούργιο – δεν υπάρχει τίποτα σαν κι αυτό. Είναι μαθηματικά βέβαιο πως Νόλαν και Λάνθιμος θα βρεθούν πλάι πλάι σε πολλές τελετές βραβείων το επόμενο διάστημα. Η μάχη είναι αμφίρροπη, οι Lanthimos Hooligans όμως έχουν αδυναμία στην Εμα Στόουν και έχουν ήδη δηλώσει προτίμηση. Προσφέρεται και για τους φίλους των στοιχημάτων.

Μητσοτάκης Vs Μητσοτάκη

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος όταν κανείς έχει κερδίσει δύο εκλογικές αναμετρήσεις με 41%, ο αντίπαλός του παραιτήθηκε και κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν τον απειλεί στις δημοσκοπήσεις; Ενας μόνο: ο καθρέφτης, η στραβή στην απροετοίμαστη βάρδια, η επανάπαυση.

Η πιθανότητα οι μηχανές να σβήσουν, να βολευτούν οι υπουργοί, να θεωρήσει η επιτελική κυβερνητική ομάδα πως παίζει μόνη της, χωρίς αντίπαλο, πως δεν ελέγχεται από κανέναν. Η αλαζονεία της εξουσίας δεν έχει χρώμα και διατηρεί γραφείο στο Μέγαρο Μαξίμου ακόμα κι όταν οι κυβερνήσεις αλλάζουν. Η ανισορροπία των δυνάμεων, από την άλλη, αργά ή γρήγορα αυτορυθμίζεται.

Ειρήνη Vs Πολέμου

Το 2024 ξεκίνησε με δύο ενεργά πολεμικά μέτωπα πέριξ της ευρωπαϊκής γειτονιάς. Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, επηρεάσει την πολιτική συζήτηση σε όλη τη Δύση, ενώ τον ερχόμενο Μάρτιο έρχονται προεδρικές εκλογές στη Ρωσία. Οχι πως κανένας έχει αμφιβολία για την επικείμενη νίκη του Βλαντίμιρ Πούτιν, όμως σε αυτές τις κάλπες ενδεχομένως κριθεί η επόμενη μέρα για την Ουκρανία. Το πραγματικό πρόβλημα με τον πόλεμο είναι η συνήθεια – και η ευρωπαϊκή κοινότητα έχει σχεδόν εκπαιδευτεί να τον θεωρεί μέρος της νέας κανονικότητας.

 Παρίσι Vs Ολυμπιακών Αγώνων

Το καλοκαίρι του 2024 όλα τα μάτια θα είναι στραμμένα στη γαλλική πρωτεύουσα: το Παρίσι φιλοξενεί το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός παγκοσμίως, τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Και παράλληλα, έρχεται αντιμέτωπο με όλα τα παρελκόμενα – τον τεράστιο όγκο επισκεπτών, τις αυξημένες τιμές, την καλή και την κακή δημοσιότητα, την πίεση για μια υποδειγματική τελετή έναρξης. Από το 2000 και μετά, η Ευρώπη έχει κακό προηγούμενο: έξι χρόνια μετά το φαντασμαγορικό 2004, η Ελλάδα κήρυξε πτώχευση. Τέσσερα χρόνια αφότου το Ηνωμένο Βασίλειο ξεδίπλωσε όλα όσα αγαπάμε στη Βρετανία στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου, οι πολίτες του επέλεξαν την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Bon courage!

«Οχι» Vs μεταρρυθμίσεων

Δεν υπάρχει πολιτική δύναμη στην Ελλάδα, στην Ευρώπη ή σ’ όλο τον πλανήτη, που δεν διεκδικεί να λέγεται μεταρρυθμιστική – ακόμα και αυτές που λένε «όχι σε όλα» δηλώνουν υπέρ των δικών τους μεταρρυθμίσεων, αλλά εναντίον των μεταρρυθμίσεων των άλλων. Σε αντίθεση με τα κόμματα, ολόκληρες ομάδες εντός διαφορετικών κοινοτήτων ανά τον κόσμο που για τον έναν ή τον άλλον λόγο αντιδρούν σταθερά στις αλλαγές. Φοβούνται τις επιπτώσεις που αυτές θα έχουν στην καθημερινότητά τους, δεν εμπιστεύονται αυτούς που θα αναλάβουν να τις εφαρμόσουν. Ποιος θα κερδίσει τελικά; Οποιος αντιλαμβάνεται καλύτερα τις ανάγκες της εποχής – δεν είναι άλλωστε όλες οι μεταρρυθμίσεις ίδιες. Διαχρονικά, άλλωστε, τα «όχι» ήταν σχεδόν πάντα περισσότερα από τα «ναι», ακόμα κι όταν τα δεύτερα επικρατούσαν.

ΣΥΡΙΖΑ Vs Νέας Αριστεράς

Φαινομενικά, ο αντίπαλος του ΣΥΡΙΖΑ είναι η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, όχι η Νέα Αριστερά. Στην πραγματικότητα, όμως, το νέο κοινοβουλευτικό σχήμα υπό τον Αλέξη Χαρίτση που εμφανίζεται στον ελληνικό αριστερό χώρο (και το οποίο γνωρίζει ακριβώς σε ποιο ακροατήριο, ηλικιακό και ιδεολογικό, απευθύνεται) είναι αυτό που απειλεί την Κουμουνδούρου.

Το κυρίως κυβερνητικό know-how έφυγε μαζί με τους αποχωρήσαντες, την ώρα που στην αξιωματική αντιπολίτευση πασχίζουν να βρουν πολιτικό στίγμα, καταφεύγοντας ακόμα και σε πατριωτικές κορόνες. Στα υπέρ του; Βρίσκεται ακόμα σε θέση ισχύος απέναντι στους βασικούς διεκδικητές των ψηφοφόρων του. Στα μείον της Νέας Αριστεράς; Ο χρόνος είναι λίγος και το ποσοστό μικρό.

Ανθρωπος Vs ΑΙ

Κάποτε τα σενάρια των ταινιών επιστημονικής φαντασίας βασίζονταν στο ότι τα ρομπότ που έφτιαξε ο άνθρωπος για να διευκολύνει τη ζωή του ξεσηκώνονται και κυριαρχούν στον πλανήτη.

Για πρώτη φορά, πλέον, η ανθρωπότητα έρχεται αντιμέτωπη με υπολογιστές που μπορούν θεωρητικά να αντικαταστήσουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο – γράφοντας πανεπιστημιακές εργασίες και ποιήματα από το μηδέν έπειτα από συγκεκριμένες εντολές, δουλεύοντας στο ένα τρίτο του χρόνου, εμβαθύνοντας τις γνώσεις μας για το σύμπαν, τον πλανήτη και την ιστορία μας. Μπορεί το AI να μην εξοντώσει ποτέ τους ανθρώπους, όμως όσο ακόμα το μαθαίνουμε μπορούμε να θέσουμε τα όρια στη δυναμική σχέση που αναπτύσσεται.

Ανδρουλάκης Vs «εκσυγχρονισμού»

Στο ΠΑΣΟΚ έχουν αποφασίσει πως θέλουν να γίνουν ο αξιόμαχος αντίπαλος της ΝΔ, ο βασικός αντιπολιτευτικός προοδευτικός πόλος απέναντι σε μια κυβέρνηση που χαρακτηρίζουν συντηρητική. Στη μάχη που δίνουν για την ολική επαναφορά της Δημοκρατικής Παράταξης δεν έχουν απέναντι τη ΝΔ, αλλά τα ανοίγματα του «πολυδύναμου εκσυγχρονισμού» που έχει επιλέξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Στόχος, επομένως, του Νίκου Ανδρουλάκη είναι να αναδείξει (για το ακροατήριο του προοδευτικού Κέντρου) πως η σημερινή ΝΔ δεν είναι διαφορετική από την προηγούμενη λόγω ηγεσίας, φέρνοντας στην επιφάνεια και όσα τους χωρίζουν ιδεολογικά και πολιτικά, υπενθυμίζοντας διαχωριστικές γραμμές που τα χρόνια της λιτότητας δεν ήταν το ίδιο διακριτές.

«Delulu» Vs «Solulu»

Στο Tik-Tok το ρητό είναι ένα: «η παραίσθηση («delulu») είναι η λύση («solulu»)». Οι χρήστες του μέσου προτρέπουν ο ένας τον άλλο να κλείνει τα αφτιά του στα δεδομένα, στις λογικές ενδείξεις, ακολουθώντας τις επιθυμίες τους, ακόμα και όταν όλα είναι εναντίον τους. Μπορεί μια λύση να έρθει μόνο επειδή τη θέλουμε πολύ, όπως κάποτε προέτρεπε ο Κοέλιο τους αναγνώστες του ώστε «να συνωμοτήσει το σύμπαν» υπέρ τους; Το 2024, όπως και το 2023 πριν απ’ αυτό, δείχνει από τις πρώτες μέρες του πως κανείς, ούτε πρόσωπο ούτε κυβέρνηση, έχει μαγικό ραβδάκι που πραγματοποιεί ευχές. Το «solulu» είναι, πάνω απ’ όλα, απόφαση για πράξη.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»