Οι μυστικές αποθήκες όπλων των ΗΠΑ στο Ισραήλ και ο «βρώμικος» ρόλος τους στο μακελειό της Γάζας

Το Ισραήλ φαίνεται να προμηθεύεται πυρομαχικά από τα μυστικά αποθέματα που διατηρούν οι ΗΠΑ στη χώρα, αλλά προκαλεί σοβαρές ανησυχίες το γεγονός ότι υπάρχει ελάχιστη διαφάνεια ως προς τις διαδικασίες που ακολουθούνται (στη φωτογραφία του Reuters, επάνω, σφοδροί ισραηλινοί βομβαρδισμοί στην πόλη της Γάζας).

Η ακριβής τοποθεσία τους είναι απόρρητη, αλλά κάπου στο Ισραήλ υπάρχουν πολλές καλά φυλασσόμενες αποθήκες που περιέχουν όπλα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων τα οποία ανήκουν στην κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Το απόθεμα δημιουργήθηκε για να τροφοδοτήσει μέσα σε ελάχιστο χρόνο τις αμερικανικές δυνάμεις

Παιδί ανασύρεται βαριά τραυματισμένο από τα συντρίμμια κτιρίου που ισοπέδωσαν οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Ράφα, στη νότια Λωρίδα της Γάζας, πιθανόν από πυρομαχικά που προμήθευσαν οι ΗΠΑ στο Ισραήλ (φωτογραφία Reuters/Ibraheem Abu Mustafa)

Καλυπτόμενες επί μακρόν από μυστικότητα, οι αποθήκες αποτελούν μέρος ενός εκτεταμένου αλλά πρωτίστως ελάχιστα γνωστού αποθέματος που τίθεται τώρα υπό διερεύνηση καθώς αυξάνεται η πίεση στην κυβέρνηση Μπάιντεν λόγω της υποστήριξή της στους ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Γάζα.

Το απόθεμα δημιουργήθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1980 προκειμένου να τροφοδοτήσει μέσα σε ελάχιστο χρόνο τις αμερικανικές δυνάμεις σε τυχόν μελλοντικές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.

Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, επετράπη στο Ισραήλ, σ’ ορισμένες περιπτώσεις, ν’ αντλεί από τα εκτεταμένα αμερικανικά αποθέματα.

Ελάχιστη διαφάνεια

Τώρα, φαίνεται να προμηθεύεται από αυτά σημαντικές ποσότητες πυρομαχικών προς χρήση στον πόλεμό του στη Γάζα, ωστόσο υπάρχει ελάχιστη διαφάνεια σχετικά με τις μεταφορές από το οπλοστάσιο.

Σε συνεντεύξεις τους στον Guardian, πολλοί πρώην αξιωματούχοι των ΗΠΑ που γνωρίζουν το θέμα της αμερικανικής βοήθειας για την ασφάλεια του Ισραήλ περιέγραψαν πώς το απόθεμα παρέχει τη δυνατότητα ταχείας μεταφοράς όπλων στις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF).

Ανέφεραν επίσης πώς μπορούν αυτές οι μεταφορές αμερικανικών όπλων ν’ αποφεύγουν τον δημόσιο έλεγχο και την εποπτεία του Κογκρέσου.

«Επίσημα, πρόκειται για αμερικάνικο εξοπλισμό και για χρήση από τις ΗΠΑ», δήλωσε ένας πρώην ανώτερος αξιωματούχος του Πενταγώνου, «αλλά από την άλλη, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ποιος λέει ότι δεν θα τους δώσουμε τα κλειδιά των αποθηκών;»

Λόγω έκτακτης ανάγκης από την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ έχει ρίξει δεκάδες χιλιάδες βόμβες στη Λωρίδα της Γάζας και είναι γνωστό το αίτημά του για προμήθεια μεγάλων ποσοτήτων πυρομαχικών από τις ΗΠΑ.

Αδιάκριτοι βομβαρδισμοί

Υπάρχουν ευρέως διαδεδομένοι φόβοι ότι οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Λωρίδα είναι αδιάκριτοι.

Και με περισσότερους από 20.000 νεκρούς, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με αμείλικτα ερωτήματα σχετικά με τις ποσότητες και τις κατηγορίες βομβών που παρέχουν στο Ισραήλ καθώς και για το ποσοστό που διατίθεται μέσω του μυστικού προ-τοποθετημένου αποθέματος.

Στην Ουάσιγκτον, μέλη του Κογκρέσου εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για τις προτάσεις που υπέβαλε ο Λευκός Οίκος περί χαλάρωσης των κανόνων για τα είδη όπλων που τοποθετούνται στο απόθεμα, άρσης τα ανώτατων ορίων δαπανών για την αναπλήρωσή τους και μεγαλύτερης ευελιξίας στο Πεντάγωνο να πραγματοποιεί μεταφορές από το οπλοστάσιο.

Ο Τζος Πολ, ο οποίος παραιτήθηκε πρόσφατα από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διαμαρτυρόμενος για τη συνεχιζόμενη θανατηφόρα βοήθεια προς το Τελ Αβίβ, είπε ότι οι προτεινόμενες αλλαγές σε σχέση με το απόθεμα αποτελούσαν μέρος της προσπάθειας από την κυβέρνηση Μπάιντεν να βρει νέους τρόπους εφοδιασμού του Ισραήλ.

Περιγράφοντας τις εσωτερικές συζητήσεις στις ΗΠΑ τον Οκτώβριο, δήλωσε: «Ασκήθηκε πίεση από τον Λευκό Οίκο προκειμένου να εξευρεθεί κάθε πιθανός [νόμιμος] τρόπος που θα έδινε τη δυνατότητα στο Ισραήλ να προμηθευτεί όπλα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα».

Πληθώρα πυρομαχικών

Το πλήρες περιεχόμενο του προ-τοποθετημένου αποθέματος – γνωστού ως War Reserve Stocks for Allies-Israel (WRSA-I) – δεν αποκαλύπτεται δημόσια, αν και πρώην αξιωματούχοι λένε ότι το Πεντάγωνο παρέχει στο Κογκρέσο ετήσια αναλυτική έκθεση των όσων περιέχει.

Η έκθεση μπορεί να είναι απόρρητη, αλλά νωρίτερα αυτόν τον χρόνο εμφανίστηκε μια ασυνήθιστα λεπτομερής περιγραφή του περιεχομένου του όταν ένας πρώην αξιωματικός του αμερικανικού στρατού αναφέρθηκε σε άρθρο του σε μια περιήγησή του στην αποθήκη του WRSA-I.

«Το τρέχον απόθεμα είναι γεμάτο με τα λεγόμενα ανόητα πυρομαχικά [αυτά που δεν διαθέτουν εξελιγμένα συστήματα καθοδήγησης]», έγραψε, συμπεριλαμβανομένων «χιλιάδων «βομβών βαρύτητας» που απλώς πέφτουν από τα αεροσκάφη, και το βάρος τους κάνει όλη την υπόλοιπη δουλειά».

Το 2020, αυτή η αφθονία ανόητων πυρομαχικών στο απόθεμα επισημάνθηκε από μια φιλοϊσραηλινή δεξαμενή σκέψης, το Εβραϊκό Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας της Αμερικής, το οποίο κατήγγειλε ότι το WRSA-I είχε καταστεί «παρωχημένο» λόγω των υψηλών επιπέδων μη καθοδηγούμενων βομβών και της έλλειψης κατευθυνόμενων πυρομαχικών ακριβείας (PGM).

Επικίνδυνα για τους αμάχους

Ωστόσο, στην τελευταία επιχείρηση στη Λωρίδα της Γάζας, μετά την 7η Οκτωβρίου, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό σ’ αυτά τα μη κατευθυνόμενα πυρομαχικά χαμηλότερης ακρίβειας, η χρήση των οποίων, λένε οι ειδικοί όπλων, έχει αποδυναμώσει τους ισχυρισμούς των IDF ότι προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες αμάχων.

Το Ισραήλ δεν έχει αρνηθεί τη χρησιμοποίηση μη καθοδηγούμενων πυρομαχικών, τα οποία είναι πολύ επικίνδυνα για τους αμάχους όταν χρησιμοποιούνται σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία επανειλημμένα έχει δημοσιοποιήσει εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από την προετοιμασία επιθέσεων με ανόητες βόμβες, όπως οι M117, προσαρμοσμένες στα μαχητικά αεροσκάφη της (φωτογραφία, κάτω).

Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία ανάρτησε την εικόνα μιας «ανόητης» βόμβας M117 στις 12 Οκτωβρίου στο X, με τη λεζάντα: «Εξοπλισμός και συνέχιση των επιθέσεων»

Δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί πόσο συχνά χρησιμοποιούνται οι M117s στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά το 40% με 45% των πυρομαχικών του Ισραήλ δεν διέθεταν συστήματα καθοδήγησης, σύμφωνα με εκτιμήσεις των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που μεταδόθηκαν από το CNN.

Το Πεντάγωνο δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με το ποσοστό αυτών των πυρομαχικών που προήλθαν από το WRSA-I.

«Θα τους δώσουμε ό,τι χρειάζονται»

Ενας πρώην υψηλόβαθμος αμερικανός αξιωματούχος, γνώστης του WRSA-I, είπε ότι όσον αφορά τα πυρομαχικά αέρος-εδάφους, «θα τους δώσουμε ό,τι χρειάζονται», αν και σημείωσε ότι το Ισραήλ είχε τις δικές του εγχώριες προμήθειες μη κατευθυνόμενων πυρομαχικών, σε αντίθεση με τα PGM για τα οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις πωλήσεις των ΗΠΑ.

Τα συμπληρωματικά κιτ που παρέχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες επιτρέπουν στο Ισραήλ να μετατρέψει τα αποθέματά του των μη καθοδηγούμενων βομβών σε κατευθυνόμενες ακριβείας, τις ισχυρές εκδόσεις των 2.000 λιβρών οι οποίες φαίνεται να έχουν χρησιμοποιηθεί σε αεροπορικές επιδρομές στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζαμπάλια στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας.

Αμυντικοί αναλυτές λένε ότι υπάρχει ελάχιστη διαφάνεια σχετικά με τις κατηγορίες και τις ποσότητες όπλων που παρέχουν οι ΗΠΑ στο Ισραήλ, αλλά μια μεταφορά από το WRSA-I προέκυψε τον Οκτώβριο όταν το Axios (ειδησεογραφικός οργανισμός) ανέφερε ότι θα προμήθευαν το Ισραήλ με βλήματα πυροβολικού των 155 χιλιοστών. Τα μη κατευθυνόμενα πυρομαχικά, που προορίζονταν για τη χερσαία εκστρατεία του στη Γάζα, μεταφέρθηκαν σε μεγάλους όγκους από το WRSA-I.

Χιλιάδες θανατηφόρα θραύσματα

Τα βλήματα των 155 χιλιοστών είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, σύμφωνα με τον Μαρκ Γκαρλάσκο, πρώην ερευνητή εγκλημάτων πολέμου του ΟΗΕ, καθώς κάθε οβίδα απελευθερώνει 2.000 θανατηφόρα θραύσματα και «η ακρίβειά τους μειώνεται σε σχέση με την απόσταση, αυξάνοντας την πιθανότητα να χτυπηθούν άμαχοι και αστικές υποδομές από περιπλανώμενα πυρομαχικά (σ.σ. πυρομαχικά που περιφέρονται γύρω από την περιοχή ενός στόχου για ορισμένο χρονικό διάστημα και επιτίθενται όταν εντοπιστεί)».

Εικόνες που δημοσιεύτηκαν από την ομάδα εξουδετέρωσης εκρηκτικών μηχανισμών της αστυνομίας της Γάζας τον περασμένο μήνα δείχνουν θραύσματα βλημάτων πυροβολικού των 155 χιλιοστών ν’ αφαιρούνται από βομβαρδισμένα κτίρια.

Δεν είναι γνωστό αν περιλαμβάνονταν στις αμερικανικές προμήθειες ή προέρχονταν από το μυστικό απόθεμα. Οι IDF και το υπουργείο Αμυνας του Ισραήλ δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχολιασμό.

Παράκαμψη των ελέγχων

Αν και το Ισραήλ συντηρεί το WRSA-I και πληρώνει για την αποθήκευση, η πρόσβασή του στο απόθεμα δεν είναι απεριόριστη, δήλωσε η Σάρα Χάρισον, πρώην δικηγόρος του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας, αναλύτρια τώρα στην Crisis Group.

Κατασκευή βλημάτων πυροβολικού των 155 mm σε εργοστάσιο στο Scranton της Πενσυλβάνια (φωτογραφία Brendan McDermid/Reuters)

«Υπάρχει μόνο ένα άλλο παρόμοιο, στη [Νότια] Κορέα, είναι πολύ μοναδικό και προσφέρει τη δυνατότητα της τάχιστης μεταφοράς», είπε.

«Αλλά το απόθεμα δεν εξουσιοδοτεί το Ισραήλ απλώς να παίρνει πράγματα και να τα παίρνει δωρεάν», καθώς πρέπει να υπάρχει νόμιμη άδεια για κάθε μεταφορά εξοπλισμού.

Πρώην αξιωματούχοι είπαν πως οι μεταφορές από το WRSA-I μπορεί να διαφέρουν από τις κανονικές πωλήσεις όπλων μεταξύ των ΗΠΑ και μιας άλλης χώρας στο ότι ο εξοπλισμός δύναται ν’ αντληθεί από το απόθεμα πριν ολοκληρωθούν πλήρως οι απαραίτητες διαδικασίες.

Ανησυχίες

«Διευθετούμε αναδρομικά μια υπόθεση διακρατικής στρατιωτικής πώλησης, η οποία μπορεί ή δεν χρειάζεται να γνωστοποιηθεί στο Κογκρέσο, ανάλογα με το τι πήραν και τις ποσότητες», δήλωσε ο Τζος Πολ, ο πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Ο Πολ, ο οποίος μέχρι τον Οκτώβριο εργαζόταν για τις διακρατικές μεταφορές όπλων των ΗΠΑ, είπε ότι ανησυχεί για την ταχεία διαδικασία που ακολουθείται σ’ αυτές τις περιπτώσεις καθώς θα μπορούσε να παρακάμψει τους προκαταρκτικούς ελέγχους του υπουργείου Εξωτερικών για τις μεταφορές εξοπλισμών.

«Δεν υπάρχει αξιολόγηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν υπάρχει ανάλυση της περιφερειακής ισορροπίας, δεν υπάρχει κανένας έλεγχος της πολιτικής που εφαρμόζεται κανονικά για τη μεταφορά συμβατικών όπλων», επισήμανε.

«Ουσιαστικά, παίρνεις ό,τι μπορείς και θα το λύσουμε αργότερα», εξήγησε. Ενας εκπρόσωπος του Πενταγώνου αναγνώρισε ότι «χρησιμοποιούσε ασυνήθιστες στρατιωτικές πρακτικές χρηματοδότησης και πωλήσεων για να επισπεύσει την παροχή βοήθειας για την ασφάλεια, όταν αυτό ήταν εφικτό».

Οι πρώην αξιωματούχοι είπαν ότι οι αμερικανικές αρχές «αξιοποιούν πολλές οδούς και πηγές για να παρέχουν βοήθεια στο Ισραήλ για την ασφάλεια, η οποία συμπεριλαμβάνει τα αποθέματα στο Ισραήλ και στις ΗΠΑ».

«Βενζίνη στη φωτιά»

Οι ειδικοί στον έλεγχο όπλων λένε ότι η ταχύτητα και η αδιαφάνεια αυτών των μεταφορών καθιστούν δύσκολο τον έλεγχο των εξοπλισμών που φεύγουν από το WRSA-I, των νομικών μηχανισμών που χρησιμοποιούνται για την αδειοδότηση και τον βαθμό στον οποίο το Κογκρέσο ενημερώνεται για την υποστήριξη που παρέχουν οι ΗΠΑ στο Ισραήλ μέσω αποθέματος.

Τώρα, ο Λευκός Οίκος επιδιώκει να κάνει χρήση του αιτήματός του για συμπληρωματικές δαπάνες, χαλαρώνοντας περαιτέρω τους κανόνες που σχετίζονται με το WRSA-I, μια κίνηση που οι γερουσιαστές, με επικεφαλής την Ελίζαμπεθ Γουόρεν, έκριναν ότι θα υπονομεύσει τη δυνατότητά τους να «εξακριβώσουν εάν η προσφερόμενη βοήθεια των ΗΠΑ συντελεί στην πρόκληση ασύμμετρης ζημιάς σε πολίτες».

Ο Brian Finucane, πρώην νομικός σύμβουλος στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, είπε ότι το Ισραήλ απολάμβανε πολλές υπάρχουσες εξαιρέσεις από διαδικαστικές διασφαλίσεις στην αμυντική του συνεργασία με τις ΗΠΑ και «οποιαδήποτε πρόσθετη παράκαμψη για την τροφοδότηση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή θα πρέπει να προκαλεί ανησυχία».

Και αναρωτήθηκε: «Εχουν νόημα στρατηγικά αυτές οι μεταφορές όπλων; Εχει νόημα η ρίψη επιπλέον βενζίνης στη φωτιά από την άποψη των εθνικών συμφερόντων των ΗΠΑ ή για την επίτευξη ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή»;