«Kάτω από τον Θεό, αλλά πάνω από τον Καγκελάριο»

Σε μια τηλεοπτική του συνέντευξη ο Φραντς Μπεκενμπάουερ ρωτήθηκε τι είναι ευτυχία. Όχι αυτό που αντιλαμβανόταν ως ευτυχία, αλλά την ουσία της. Δεν μπόρεσε να απαντήσει πραγματικά. Δεν τα πήγαινε καλά με τα λόγια. Είχε δει την ευτυχία που προκαλούσε με τις εμφανίσεις και την προσωπικότητα του σε πολύ κόσμο, αλλά απλά χαμογελούσε.

Ο «Καϊζερ» σίγουρα δεν ήταν φιλόσοφος. Ούτε τραγουδιστής, αν και ηχογράφησε δίσκο. Αυτό που γνωρίζουν όλοι είναι ότι ο Φραντς Μπεκενμπάουερ για τους συμπατριώτες του ήταν πολύ περισσότερο από ένας θρυλικός αθλητής.

Τη ζωή του την πέρασε καλά. Μπόρεσε να του πάνε όλα καλά. Ακόμη κι αν τα τελευταία χρόνια της ζωής του (σκάνδαλο διαφθοράς, θάνατος του γιου του, ασθένειες) δεν ήταν εύκολα για τον ίδιο. Δεν το παραδεχόταν κανείς, αλλά η θετική εικόνα που συνδέθηκε με το όνομά του από τα παλιά είχε φθαρεί.

Ηταν ο “Der Kaiser”

Για αυτόν, σε ένα πρόσφατο ντοκιμαντέρ, ο Καρλ Χαϊντς Ρουμενίγκε είπε: «Όταν ο Φραντς μπαίνει στο δωμάτιο, το φως ανάβει», μια δήλωση που καλύπτει τους χρόνους της ένδοξης αθλητικής καριέρας του δοξασμένου άνδρα, ως ποδοσφαιριστής και ως προπονητής, και εκτείνεται σε τις επιχειρηματικές του ικανότητες και τον ρόλο του ως πρόεδρος της Μπάγερν Μονάχου.

Αυτή η προσωπική λάμψη του έδινε τεράστιο σεβασμό εντός και εκτός αγωνιστικών χώρων. Η επιτυχία τον συνόδευε παντού. Ήταν παγκόσμιος πρωταθλητής ως ποδοσφαιριστής και μετά ως προπονητής χωρίς να έχει καμία προετοιμασία για τη θέση αυτή. Δεν χρειαζόταν καν τη διακριτικότητα να φωνάξει. Ηταν ο “Der Kaiser”. Λέγεται ότι δεν υπήρχε παίκτης στην Bundesliga που να τόλμησε να τον κλωτσήσει. Είναι δύσκολο να αντιμετωπίσεις έναν τέτοιο ποδοσφαιριστή που να είναι πολλά παραπάνω από ποδοσφαιριστής. Ακόμη και περισσότερο από παίκτης της Μπάγερν, ο Φραντς Μπεκενμπάουερ ήταν Γερμανός διεθνής αστέρας. Αυτές τις πένθιμες ώρες πλήθος από πολιτικούς διαφορετικών γραμμών, συγγραφείς, καλλιτέχνες και διασημότητες όλων των τομέων τον θεωρούν ως ένα κομμάτι της περιουσίας, ενός ολόκληρου έθνους.

Football legend Franz Beckenbauer has sadly passed away. RIP. 🙏 pic.twitter.com/LIXn1t0H99

— Barça Buzz (@Barca_Buzz) January 8, 2024

Ο καιρός περνά

Τα είδωλα των παιδικών χρόνων περνούν στην ιστορία και κάποιοι όπως ο Μπεκενμπάουερ στην αθανασία. Ο ήρωας των παιδιών, ο κομψός ποδοσφαιριστής, ο άντρας με τα φτερωτά πόδια, ο αρχηγός, ο ηγέτης, η προσωποποίηση του Γερμανού παίκτη. Όλα αυτά τα χαρακτηρίζουν τον Φραντς Μπεκενμπάουερ, αν και δεν εξαντλούν τη φιγούρα και την κληρονομιά του. Η Δυτική Γερμανία όλη ταυτίστηκε με την αφοσίωση στα χρώματα του έθνους στο Μεξικό το 1970, όταν έπαιξε με σπασμένη κλείδα στο λεγόμενο «ματς του αιώνα» κόντρα στην Ιταλία;
Ουδείς αλάνθαστος. Σκιές μαζί με το φως.

Ο Μπεκενμπάουερ ήταν ένα βασικό πρόσωπο για τη Γερμανία για τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 2006. Σήμερα ξέρουμε ότι όλα ήταν εμπόριο. Η Γερμανία βίωσε την κραυγαλέα υπόθεση της διαφθοράς, όχι ως κακές πρακτικές κάποιων κερδοσκόπων, αλλά ως εθνικό δράμα. Από τότε, ο Φραντς, είδε το αστέρι του να σβήνει και επέλεξε να αποσυρθεί στο σπίτι του στην Αυστρία, όπου η ευτυχία τον εγκατέλειψε και όπου τον αγκάλιασε ένας άργος θάνατος που βύθισε στο πένθος ολόκληρη τη Γερμανία. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κανείς δεν επηρέασε τον τελευταίο μισό αιώνα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου περισσότερο από αυτό το υπέροχο ταλέντο της γερμανικής ποδοσφαιρικής βιομηχανίας, που κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο ως παίκτης το 1974 και ως προπονητής το 1990.

Σύμβολο της ανοικοδόμησης της Γερμανίας

Ο Φραντς Μπεκενμπάουερ ήταν το σύμβολο της ανοικοδόμησης και της ισχύος της Γερμανίας τον 20ο αιώνα. Επανίδρυση την Μπάγερν και την έκανε τον πιο συνεπή σύλλογο στην Ευρώπη. Κατέκτησε τα πάντα. Κέρδισε τρία Ευρωπαϊκά Κύπελα στη σειρά. Κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο ως παίκτης, κέρδισε ένα άλλο ως προπονητής. και διοργάνωσε ένα τρίτο, το 2006. Από τότε ζούσε ελαφρά μέσα στη χαρά μιας ανησυχητικής αξιοπρέπειας. Πέθανε σε ηλικία 78 ετών κάτω από ένα βουνό θλίψης.

Κανένας Ευρωπαίος ποδοσφαιριστής δεν διέσχισε περισσότερα επίπεδα στην καριέρα του ανόδου, ούτε σε αθλητικό, ούτε πολιτικό, ούτε κοινωνικό, όπου ο Μπεκενμπάουερ κατάφερε να γίνει παγκόσμιος μύθος. Όπως ο Μαραντόνα και ο Πελέ, στην παγκόσμια ορολογία του ποδοσφαίρου είναι αποδεκτό ότι το να είσαι Μπεκενμπάουερ ισοδυναμεί με την φινέτσα, δύναμη, οργάνωση, πειθαρχία, σοβαρότητα, ευγένεια, αξιοπρέπεια, κυριαρχία.

Το 1969 κέρδισε τον τίτλο της Μπουντεσλίγκα

Έκανε το ντεμπούτο του το 1964

Γεννήθηκε στο Μόναχο, στη γειτονιά Geising, το 1945. Έπαιζε ποδόσφαιρο καταναγκαστικά, όπως και τα περισσότερα παιδιά μιας γενιάς που μεγάλωσαν ανάμεσα στα ερείπια που τους άφησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.  Εκείνη την εποχή, η μεγάλη ομάδα στο Μόναχο ήταν η Μόναχο 1860. Μια σειρά αλαζονείας των τότε δυνατών οδήγησε τον Μπεκενμπάουερ στην άσημη τον καιρό εκείνο Μπάγερν.

Έκανε το ντεμπούτο του το 1964. Το 1969 κέρδισε τον τίτλο της Μπουντεσλίγκα, το δεύτερο στέμμα στην ιστορία του συλλόγου που ιδρύθηκε το 1900. Από τότε η Μόναχο 1860 δεν έχει κερδίσει τίποτα ενώ η Μπάγερν έχει κερδίσει 33 πρωταθλήματα Γερμανίας. Μια από τις μεγαλύτερες συλλογές εθνικών τροπαίων στην Ευρώπη χτίστηκε με θεμέλια μια ομάδα με ηγέτη τον Μπεκενμπάουερ που είχε δίπλα του τους Μάγιερ, Σβάρτσενμπεκ, Χένες και Μίλερ.

Εξαφάνισε την ποδοσφαιρική απάτη

Λένε ότι το ποδόσφαιρο ανεβάζει την εξαπάτηση σε στάτους τέχνης. Ο Μπεκενμπάουερ εξαφάνισε την ποδοσφαιρική απάτη. Στα χρονικά του παιχνιδιού της μπάλας δεν υπάρχει άνθρωπος που να διέλυσε περισσότερες επιθέσεις, ντρίμπλες και προσποιήσεις αντιπάλων με μεγαλύτερη αρχοντιά και με περισσότερη οικονομία πόρων. Εκεί που οι μεγάλοι αμυντικοί διαισθανόταν την κίνηση του αντιπάλου και ετοιμάζονταν να κάνουν τάκλιν ή να σηκωθούν για κεφαλιά αυτός ο Βαυαρός με μια ιερατική και αγγελική όψη είχε ήδη επέμβει και είχε καθαρίσει τη φάση. Μια γρήγορη ματιά του ήταν αρκετή για να αποφασίσει ταυτόχρονα την προέλασή του και με τρεις ή τέσσερις απόλυτα ισορροπημένους βηματισμούς, σαν να είχαν μετρηθεί όλα προηγουμένως στον εγκέφαλό του, έβγαζε την ομάδα μπροστά. Με ένα μόνο χτύπημα έκοβε την αντίπαλη επίθεση και οργάνωνε την αντεπίθεση.

«Ο Φραντς δεν ιδρώνει ποτέ», έγραψε κάποτε η Süddeutsche Zeitung. Δεν χρειαζόταν. Αυτοκρατορική παρουσία. Ατσαλάκωτος επειδή δεν χτένιζε ποτέ τα μαλλιά του, έκανε τα κατορθώματά του με φαινομενική ευκολία, όχι υπό την προστασία μιας προνομιακής σωματικής διάπλασης, αλλά οδηγούμενος από τη φαντασία του. Απέδειξε ότι στο παιχνίδι με τις περισσότερες γνωστές τυχαίες μεταβλητές, οι ονειροπόλοι προηγούνται. Όλα όσα έκανε ο Μπεκενμπάουερ είχαν συντεθεί στο μυαλό του δευτερόλεπτα πριν οι άλλοι στο ματς καταλάβουν τι εκτυλισσόταν γύρω τους. Η γνωστική δύναμη συντόνιζε τα άκρα του γύρω από το κέντρο βάρους του και πρακτικά χωρίς να χρειάζεται να κοιτάξει τη μπάλα τον οδηγούσαν τα πόδια του στην τέλεια κίνηση.

«Βασικά έφταιγε ο Φραντς που οι παίκτες της Μπάγερν νόμιζαν ότι ήμασταν αλαζονικοί», είπε ο Σεπ Μάγιερ, ο τερματοφύλακας της χρυσής εποχής. Ο Μπεκενμπάουερ πρόβαλλε μια εντύπωση πνευματικής και σωματικής υπεροχής που ενίσχυε την εμπιστοσύνη των συντρόφων του και την υπερηφάνεια των συμπατριωτών του. Χωρίς να το θέλει ενέπνευσε μια ιδέα αλαζονείας που χαράχτηκε στη συνείδηση των φιλάθλων σε όλο τον κόσμο, έκπληκτοι από την εμφατική παρέλαση εκείνης της Μπάγερν, πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1974, το 1975 και το 1976, μια ασταμάτητη μηχανή που φόρεσε και τα χρώματα της «νατσιονάλμανσάφτ».

Ο θάνατος του Φραντς Μπεκενμπάουερ ήταν μια είδηση που βύθισε στο πένθος τον πλανήτη

«Ο Φραντς δεν ιδρώνει ποτέ»

«Ο Γιόχαν Κρόιφ ήταν ο καλύτερος στον κόσμο, αλλά εγώ είμαι παγκόσμιος πρωταθλητής», είπε το 1974 μετά τον τελικό του Μουντιάλ που οι Γερμανοί πήραν με ανατροπή κόντρα στον «ιπτάμενο Ολλανδό» και την παρέα του. «Δεν εφεύραμε τη μαγεία ή το όμορφο ποδόσφαιρο. Ο Γερμανός πρέπει να δουλέψει αν θέλει να πετύχει». Αυτή ήταν μια από τις εικονικές φράσεις του για να καθορίσει την ουσία της χώρας του στο ποδόσφαιρο. Αυτό και την υπερηφάνεια.

Έφυγε από την Μπάγερν το 1977 για να ενταχθεί στην νεοϋρκέζικη Cosmos στο πλευρό του Πελέ και κρέμασε τα παπούτσια του το 1983, ένα χρόνο μετά την παρουσία του στο Παγκόσμιο Κύπελλο στην Ισπανία ως αρθρογράφος στην εφημερίδα Bild. Η ίδια η Bild ήταν που ουσιαστικά τον ανέδειξε στη θέση του Γερμανού προπονητή. Οδήγησε τη Γερμανία στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Μεξικό και, αφού αντιμετώπισε την Αργεντινή των Μαραντόνα, Βαλντάνο και Μπουρουτσάγκα, επέστρεψε στη μάχη το 1990. Λίγες ομάδες ήταν πιο πεζές, λειτουργικές και αμυντικές από τη Γερμανία που κατέκτησε το Κύπελλο του Κόσμου στη Ρώμη παρατάσσοντας μέχρι και πέντε σέντερ μπακ.

Μάγεψε τους θαυμαστές

Ο Μπεκενμπάουερ, ένας μέσος που οικειοθελώς οπισθοχώρησε μέχρι να γίνει λίμπερο, έκανε τη μεσαία γραμμή της «Μάνσαφτ» ένα σμήνος αμυντικών στην υπηρεσία του μεγάλου Ματέους.
Η δουλειά του ως προπονητής δεν μάγεψε θαυμαστές που δεν είχαν γερμανικό διαβατήριο, αλλά τους αιχμαλώτιζε όλους με τη μαγική του αύρα. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που ακολούθησε το Παγκόσμιο Κύπελλο στην Ιταλία, ο Μπεκενμπάουερ αφιέρωσε τις προσπάθειές του να φέρει τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στη Γερμανία.

Το Κύπελλο του 2006 ήταν επιτυχημένο. Όμως, το σκάνδαλο Μπλάτερ στην προεδρία της FIFA έπληξε και τον πιο σεβαστό Γερμανό από όλους. Η έρευνα δεν διευκρίνισε τίποτα αλλά η δημοσιότητα είχε καταστροφικές συνέπειες. Το 2016, την ίδια χρονιά που η FIFA ανακοίνωσε ότι ανοίγει την υπόθεση, ο γιος του, Στέφαν, πέθανε από καρκίνο. Ο διπλός αντίκτυπος απελευθέρωσε μια κατάθλιψη χωρίς θεραπεία.

«Αν ο Φραντς πηδήξει από ένα παράθυρο του δέκατου ορόφου, θα πετάξει στην ευθεία», είπε κάποτε ο φίλος του Ότο Ρεχάγκελ, για να ορίσει τι είδαν όλοι όταν είδαν αυτόν τον φωτισμένο άνθρωπο πριν από την απροσδόκητη κακοτυχία και το σιωπηρό αντίο στη ζωή. Η κοινή παραδοχή είναι ότι βαθύτερο σημάδι από αυτό που αφήνει ο Φραντς Μπεκενμπάουερ στη συλλογική μνήμη του ποδοσφαίρου δύσκολα θα βρεθεί.

«Ο κόσμος της FC Bayern δεν είναι πια αυτό που ήταν»

Έφτασε στην αγαπημένη του Μπάγερν Μονάχου σε ηλικία 13 ετών και στα 20 του ήταν ήδη διεθνής. Ο «Κάιζερ» κατάφερε να ανυψωθεί στον βωμό των μεγαλύτερων: Πελέ, Ντι Στέφανο και Κρόιφ. Η ελαφρότητα, η κομψότητα και κυρίως ο χαρακτήρας του αποτελούν μαζί τον πρώτο σούπερ σταρ του γερμανικού ποδοσφαίρου.

Αφήνει ένα σημάδι πολύ μεγαλύτερο από το ρεκόρ του. Στο γήπεδο έπαιξε με το δικό του ρυθμό και έδωσε στη θέση που έπαιζε το όνομά του. Οποιοσδήποτε φίλαθλος στο ποδοσφαιρικό σύμπαν συνδέει τη θέση του λίμπερο με το όνομά του. Όχι μόνο έκανε μόδα τη θέση, αλλά την έκανε αναγκαιότητα σε όλο τον κόσμο..

Η Μπάγερν είναι και θα είναι για καιρό συντετριμμένη για τον θάνατο του μεγαλύτερου ειδώλου της. «Ο κόσμος της FC Bayern δεν είναι πια αυτό που ήταν• ξαφνικά είναι πιο σκοτεινός, πιο ήσυχος, φτωχότερος: οι Γερμανοί πρωταθλητές θρηνούν τον Φραντς Μπεκενμπάουερ, τον μοναδικό «Κάιζερ», χωρίς τον οποίο η FC Bayern δεν θα ήταν ποτέ ο σύλλογος που είναι σήμερα», ομολόγησε με δάκρυα ο Βαυαρός γίγαντας.