Τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος προς Απριλιανούς: «Ό,τι εκάνατε, το κάνατε για να σώσετε τη χώρα μας»

Στις 18 Δεκεμβρίου 1967 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, σε συνομιλία του με τον Αμερικανό δημοσιογράφο Σάυρους Σουλτσμπέργκερ, είχε δηλώσει: «Όλες οι κακοδαιμονίες στην Ελλάδα προέρχονται από τα λάθη του Θρόνου».

Σωστή ρήση, μόνο που διαπιστώθηκε κάπως αργά από τον τότε αυτοεξόριστο και τώρα πρωθυπουργό μας. Σήμερα μέσα στο ίδιο το Κοινοβούλιο από λίαν υψηλά ιστάμενο πρόσωπο —τον Α’ Αντιπρόεδρο της Βουλής (σ.σ. ο αρθρογράφος αναφέρεται στον Ισαάκ Λαυρεντίδη, 1911-1997, πολιτικό ποντιακής καταγωγής, τότε βουλευτή Σερρών της ΝΔ), άνδρα νουνεχή και συνετό κατά τα άλλα— ακούστηκαν λόγια ευθέως θίγοντα το δημοκρατικό μας πολίτευμα, τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, την ίδια την ιστορία του τόπου της τελευταίας 20ετίας, αλλά κι αυτές τις ίδιες τις πιο πάνω δηλώσεις του αρχηγού του. Άραγε μπορεί να φανταστεί κανείς τι θα γινόταν αν επί εποχής «τέως» γινόταν κάτι παρόμοιο κατ’ αντίστροφη έννοια μέσα στο Κοινοβούλιο;

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 9.2.1980, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Δεν πρόκειται, φυσικά, να γράψουμε και να κρίνουμε για τα «αγαθά» του βασιλικού θεσμού στη χώρα μας από της εγκατάστασής του από τους ξένους «προστάτες» μας, γιατί θα ’πρεπε να γραφτούν τόμοι για τις ολέθριες συνέπειες που ’χε πάνω στις τύχες του Έθνους μας. Θα σταθώ μόνο για λίγο στο σύντομο διάστημα της βασιλείας του τελευταίου φορέα του στέμματος, στον οποίο δόθηκαν αφειδώλευτα τίτλοι αντιστασιακού από τον κ. Α’ αντιπρόεδρο της Βουλής.

Ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ στο βραχύ χρονικό διάστημα της βασιλείας του έδειξε με απλοχεριά αυταρχισμό, αλαζονεία και κουφότητα, και κατόρθωσε να σωρεύσει στον τόπο όλες τις σύμμικτες καταστροφές ενός κακού κι ανίκανου ηγεμόνα, από την ασύστολη εκείνη παραβίαση του Συντάγματος το 1965 ως τον εξευτελισμό και εκμαυλισμό του πολιτικού βίου της χώρας, με αποκορύφωση τη δικτατορία της 21ης τ’ Απρίλη του 1967, που την κάλυψε κιόλας με το «κύρος» της βασιλικής τηβέννου.

Επηρεασμένος από τη μητρική αγωγή της Φρειδερίκης, ανιψιάς του Κάιζερ, με χιτλερική θητεία, είχε εμβατευθεί ως το μεδούλι με φασιστικά νάματα σκληρότητας και απανθρωπιάς, που ξεπερνούσαν εκείνα της «Ελέω Θεού» βασιλείας. Όλοι έχουμε πικρή πείρα από το βίο και την πολιτεία του Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ και της μάνας του Φρειδερίκης, που δε δίστασε να πει στο νεαρό γυιο της την ημέρα του μνημόσυνου του άντρα της: «Ο Παύλος ήρθε τη νύκτα και μου ’πε: Εγώ είμαι στον Παράδεισο. Εσύ θα διευθύνεις τώρα τη χώρα μου. Πάμε να γιορτάσουμε το γεγονός στους αγρούς» (κατά την αφήγηση του πρίγκιπα Πέτρου, «ΝΕΑ» 12.11.74).

Ο γυιος διδάχτηκε από τη «Θεωρία του κηπουρού», ότι δηλαδή ο βασιλιάς μπορεί να διορίζει ακόμα και τον κηπουρό του σαν πρωθυπουργό «του». Κυρίως, όμως, πήρε μια υποθήκη από τον πατέρα του: «Το στρατό και τα μάτια σου». Αυτές τις καταβολές και τις συμβουλές που πήρε ο Κωνσταντίνος τις έκανε βίωμά του κι ήθελε να κυβερνά, να παύει πρωθυπουργούς, να διορίζει «κηπουρούς» στο ύπατο αξίωμα της πολιτείας, να βρίσκει τους κατάλληλους για ίντριγκες αυλικούς, να σκαρώνει σκευωρίες —τύπου ΑΣΠΙΔΑ—, να διαλύει κόμματα, εκμαυλίζοντας το δημόσιο βίο με τη συνεργασία Ρασπούτιν και ξένων. «Ο βασιλιάς θα απεγυμνούτο πάσης πραγματικής αρμοδιότητος εάν ζητούσε εις πάσαν περίπτωσιν την γνώμην του Κοινοβουλίου και συνεμορφούτο ευσυνειδήτως μ’ αυτήν». Αυτά ετόνιζε ο περιβόητος ανακτορικός συμβουλάτορας Πιπινέλης.

Ο Κωνσταντίνος απέβη πραγματικός απόγονος των παππούδων του, «σιχαινόταν» τους πολιτικούς και τα κόμματα και αποκαλούσε το δημοκρατικό λαό όχλο (Σουλτσμπέργκερ, στο βιβλίο του «Εποχή μετριότητας», σελ. 204, 208, 209).

Όπως όλοι οι προκάτοχοί του, έβλεπε το στρατό σαν ιδιοκτησία του κι υπηρέτη του στέμματος. Κι όπως όλοι οι βασιλικοί του πρόγονοι, δε δίστασε να επιδοθεί σε σκευωρίες και παρασκηνιακές ενέργειες με βρώμικα κόλπα για να διατηρήσει «βασιλικό στεγανό» το στρατό. Στο κύκλωμα των βασιλικών σκευωριών εντάσσεται στην κορωνίδα η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, με την οποία κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για προσπάθεια δήθεν κομματικοποιήσεως του στρατού και υποστήριξης τάσεων αριστερών αντιβασιλικών αξιωματικών. Έτσι βάπτισε τη θέληση του πρωθυπουργού ν’ απομακρύνει φιλο-ΙΔΕΑ-τικά στοιχεία από το στρατό και να εντοπίσει τις ένοπλες δυνάμεις στην κύρια αποστολή τους. Δεν μπορούσε να εννοήσει ο Κωνσταντίνος ραγή (σ.σ. ρήγμα, σχισμάδα) στο στεγανό του. Γι’ αυτό κι έκανε και την προσπάθεια να τον ονομάσει «βασιλικό», κατ’ αναλογία με το «Βασιλικό Ναυτικό», τη «Βασιλική Αεροπορία» και τη «Βασιλική Χωροφυλακή». Όλα τούτα διά μέσου του περιβόητου υπουργού Εθνικής Αμύνης Γαρουφαλιά.

Ποιος δεν θυμάται τις ασεβέστατες αλαζονικές επιστολές του νεαρού Κωνσταντίνου στον πρεσβύτη πρωθυπουργό (σ.σ. τον Γεώργιο Παπανδρέου) του 53% των Ελλήνων;

Έντρομος από την αποτυχία των «κόλπων» του και των σκευωριών του, μπρος και στο ογκούμενο λαϊκό υπέρ του Παπανδρέου ξέσπασμα, και ενόψει των επερχομένων εκλογών της 28ης Μαΐου 1967, δεν έβλεπε άλλη λύση ειμή τη στρατιωτική δικτατορία. Ο Σουλτσμπέργκερ στο πιο πάνω μνημονευόμενο βιβλίο του και στη σελίδα 284 γράφει: «Ο Κωνσταντίνος ήτο έτοιμος ν’ αναστείλει τ’ άρθρα του Συντάγματος για να σώσει την Ελλάδα». Και, φυσικά, «Ελλάδα» για τον Κωνσταντίνο ήταν η Δεξιά. Τέσσερις μόλις μέρες πριν από το πραξικόπημα οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» έγραφαν:

«Αφού διακυβεύεται το μέλλον της δυναστείας, κάθε μέσον είναι θεμιτόν για να κρατηθή η Ένωσις Κέντρου μακριά από την εξουσίαν. Έτσι», συνεχίζει η εφημερίδα, «ο Κωνσταντίνος οδηγήθηκε μόνος του στο δίλημμα: Παπανδρέου ή Δικτατορία, στηριγμένη στο Στρατό». Και προτίμησε το δεύτερο.

Ο Αμερικανός σχολιαστής Μάρκουις Τσάιλντς, στην «Ουάσιγκτον Ποστ» της 15ης Μαΐου 1967, έγραφε: «Έγινε στην Ουάσιγκτον μια απόρρητη σύσκεψη που έμοιαζε με θρήνο ελληνικού χορού για την επερχόμενη τραγωδία. Αναφορές της CIA δεν άφηναν καμιά αμφιβολία πως ο Κωνσταντίνος ετοίμαζε στρατιωτικό πραξικόπημα».

Το αποτέλεσμα αυτής της σύσκεψης συνόψισε διπλωματικότατα ο τότε σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ σε θέματα εθνικής ασφάλειας κ. Γουώλτ Ρόστοου: «Αυτά που συμπεράναμε εδώ —ή καλύτερα που δεν κατορθώσαμε να συμπεράνουμε— κάνουν την εξέλιξη των γεγονότων στην Ελλάδα αναπόφευκτη». Άπταιστη διπλωματική διατύπωση της επερχόμενης τραγωδίας!

Αλλά κι αυτός ο άλλοτε αρχηγός του ΙΔΕΑ Σόλων Γκίκας, στην εφημερίδα «Ακρόπολις» τον Σεπτέμβρη του 1969, έγραφε: «Οι στρατηγοί ετοίμαζαν το δικό τους πραξικόπημα για λογαριασμό του Βασιλιά».

Και η αναπόφευκτη τραγωδία που προφήτευσε ο Ρόστοου επήλθε στις 21.4.67. Πολύ λίγη σημασία έχει αν το πραξικόπημα θα τόκαναν οι στρατηγοί ή οι συνταγματάρχες. Τέσσερα, συνεπώς, πράγματα βγαίνουν αυτόθροα, βέβαια και αναπόδραστα συμπεράσματα:

ΠΡΩΤΟ: Ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ έφερε την 21η Απριλίου του 1967, εκμαυλίζοντας το δημόσιο βίο. Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ήταν η φυσική συνέπεια του αδιεξόδου που δημιούργησε το Παλάτι μετά το Ιουλιανό πραξικόπημα. Ο συνταγματάρχες δεν θα τολμούσαν ποτέ να καταργήσουν και τυπικά το Σύνταγμα, αν δεν το είχε καταργήσει ουσιαστικά πρώτος ο Κωνσταντίνος, και δεν θα τολμούσαν να διαλύσουν το κοινοβουλευτικό καθεστώς, αν πρώτος ο Θρόνος δεν το είχε μεταβάλει σε «οίκον εμπορίου». Δεν θα επιχειρούσαν το «ανεπίσημο» πραξικόπημά τους, αν δεν ήσαν οι εμπιστευτικοί επιτελείς του ετοιμαζόμενου επίσημου πραξικοπήματος του βασιλιά (αντιστρατήγων).

ΔΕΥΤΕΡΟ: Εστήριξε και εκάλυψε τους πραξικοπηματίες την ίδια εκείνη επάρατο μέρα της 21ης τ’ Απρίλη. Έκαμε μάλιστα και δηλώσεις για τις «έντιμες και πατριωτικές» προθέσεις των συνταγματαρχών και υπεγράμμισε ιδιαίτερα το ιστορικό εκείνο: «Ό,τι εκάνατε, το κάνατε για να σώσετε τη χώρα μας». Αυθημερόν όρκισε την κυβέρνηση Κόλλια – Σπαντιδάκη και διαβεβαίωσε κατά την ορκωμοσία τους «υπουργούς» ότι θα συστήσει στους στρατηγούς «του» να βοηθήσουν την κυβέρνηση. Αυτή η κάλυψη αναμφισβήτητα επέφερε την αδράνεια του Στρατού, του Ναυτικού και της Αεροπορίας. Άλλη θάταν η εξέλιξη αν αμέσως ο Κωνσταντίνος κατεδίκαζε το πραξικόπημα.

ΤΡΙΤΟ: Το πραξικόπημα των συνταγματαρχών εξυπηρετούσε πολλαπλά τον Κωνσταντίνο και τους υποβολείς του, ντόπιους και ξένους. Βραχυπρόθεσμα μεν ματαίωνε τις επίφοβες για τη Δεξιά εκλογές της 28ης Μαΐου 1967, μακροπρόθεσμα δε εξουδετέρωνε και φίμωνε επ’ αόριστο τις δημοκρατικές δυνάμεις, ενώ εξ άλλου με τη μέθοδο του ΑΣΠΙΔΑ απομάκρυνε όλους τους δημοκρατικούς αξιωματικούς από το στράτευμα με το περιβόητο εκείνο αιτιολογικό τών «φίλα προσκειμένων προς τον ΑΣΠΙΔΑ» — διάβαζε δημοκρατικών αξιωματικών.

ΤΕΤΑΡΤΟ: Το πραξικόπημα των συνταγματαρχών εξυπηρετούσε τους πάτρονες του Κωνσταντίνου, γιατί την ώρα εκείνη οι Ηνωμένες Πολιτείες είχανε επιτακτική ανάγκη «ηρεμίας και ησυχίας» στο στρατηγικό σταυροδρόμι της Ελλάδος, γιατί επικρεμόταν η κρίση της Μέσης Ανατολής, που ξέσπασε λίγες βδομάδες αργότερα.

Πού λοιπόν βρίσκει ο κ. Α’ Αντιπρόεδρος της Βουλής (κ. Λαυρεντίδης) τις αντιστασιακές περγαμηνές του Κωνσταντίνου; Μήπως στο γελοίο εκείνο αντιπραξικόπημα της 13ης Δεκεμβρίου του 1967, το οποίο διαλαλήθηκε στη διαπασών στον εξωτερικό Τύπο; Απλούστατα ο Κωνσταντίνος αντελήφθη, κάπως αργά, πως οι δικτάτορες δεν ήθελαν το Θρόνο συγκυβερνήτη τους, και δεν ήθελαν τον Κωνσταντίνο να διορίζει τους «κηπουρούς του» στο ύψιστο κρατικό αξίωμα του πρωθυπουργού.

Ο ελληνικός λαός έμεινε παντελώς αδιάφορος στον καυγά για τη δικτατορική εξουσία μεταξύ του Κωνσταντίνου και των συνταγματαρχών.

Ο «Εκόνομιστ» στις 23.12.1967 έγραφε: «Ο ελληνικός λαός κατάλαβε αμέσως τους σκοπούς του βασιλικού εγχειρήματος κι έμεινε παγερά αδιάφορος στο ξεκαθάρισμα των λογαριασμών δύο φασιστικών θελήσεων». Ταιριάζει εδώ η λαϊκή παροιμία: «Δυο γ……. μάχονταν σε ξένο αχυρώνα».

Αλλά για το ρόλο του βασιλιά στην Ελλάδα το «Νιου Στέιτσμαν» έγραφε: «Ο βασιλιάς ήταν ένα είδος αντιβασιλιά των ΗΠΑ στην Ελλάδα και κρατούσε τον έλεγχο του Στρατού απομονώνοντάς τον από τη θέληση του εκάστοτε πρωθυπουργού. Η CIA ήταν πανταχού παρούσα και αποτελεσματικά δραστήρια, ιδιαίτερα στο ελληνικό στρατιωτικό πραξικόπημα, που το ετοίμασε μαζί με τους συνταγματάρχες από το 1965, διογκώνοντας μια δημοκρατική υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ με τη βοήθεια κυρίως του συνταγματάρχη Παπαδόπουλου, ενός ανταποκριτή που εκτιμάτο βαθύτατα από τη CIA» — προσθέτω: πολύ «σικ» χαρακτηρισμός.

Το δημοψήφισμα στις 8 Δεκεμβρίου 1974 ήταν μία παλλαϊκή σκληρή τιμωρία από μέρους ενός αναξιόπαθου λαού σ’ έναν κούφο ηγεμόνα, πούχε παράνομα απολαύσει τ’ αγαθά μιας απόλυτης εξουσίας. Ήταν ο τάφος της μοναρχίας στην Ελλάδα και μια πλήρης επιβράβευση της φιλοσοφικής ρήσης: «Ό,τι παράνομο δωρίζει η μοίρα φέρει απάνω του την τιμή του κόστους του». Ούτε μια λέξη δεν αξιώθηκε να πει ο Κωνσταντίνος για το μακελειό του Πολυτεχνείου. Θυμήθηκε μόνο τους Έλληνες την παραμονή του δημοψηφίσματος, κλαψουρίζοντας ανερυθρίαστα, για να κινήσει τον οίκτο του ελληνικού λαού.

Το κεφάλαιο «Βασιλεία» για την Ελλάδα έκλεισε για πάντα. Η βασιλεία Κωνσταντίνου αποτελεί μια σελίδα από τις πιο θλιβερές για τον τόπο. Κι ο ιστορικός του μέλλοντος θα τη χρωματίσει ανάλογα. Ο ρους της ιστορικής εξέλιξης ακολουθεί την ανελικτική πορεία των κοινωνιών, κι αυτό πρέπει να το καταλάβουν μια για πάντα όσοι οραματίζονται βασιλεία στην Ελλάδα.

*Άρθρο-κόλαφος του Δημήτρη Χονδροκούκη, στρατιωτικού και πολιτικού, που έφερε τον τίτλο «Οι αντιστασιακοί τίτλοι του Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» το Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 1980.

Ο Δημήτρης Χονδροκούκης, τότε στρατηγός εν αποστρατεία και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ (αργότερα, τη δεκαετία του ’80, τάχθηκε υπό τη σημαία της ΝΔ και εξελέγη βουλευτής της), έφυγε από τη ζωή το 2008, σε ηλικία 91 ετών.

Το κείμενο του Χονδροκούκη δημοσιεύεται με αφορμή τη συμπλήρωση ακριβώς ενός έτους από το θάνατο του τελευταίου βασιλιά της Ελλάδας (από το Μάρτιο του 1964 έως τον Ιούνιο του 1973), του Κωνσταντίνου Β’.

Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, σύσσωμο το υπουργικό συμβούλιο στον κήπο των Ανακτόρων το καλοκαίρι του 1967, κατά τη βάπτιση του πρίγκιπα Παύλου. Στην πρώτη σειρά, εξ αριστερών προς τα δεξιά, Σπαντιδάκης, Κόλλιας, Παττακός, Παπαδόπουλος. Στο μέσον ο βασιλιάς με την Αλεξία και η βασίλισσα με τον Παύλο στην αγκαλιά της (πηγή: «Ταχυδρόμος», 11/2/1972).